Gemeenten moeten minder zeuren en meer bouwregels schrappen

19 augustus 2025
Een gezin bekijkt bij een makelaar naar het woningaanbod. (Foto: ANP)

In dit artikel

De feiten: minder regels versnellen de bouw

In het rapport van de commissie STOER (Schrappen van Tegenstrijdige en Overbodige Eisen en Regelgeving) werd het al uitgebreid besproken: maak bouwen makkelijker en schrap regels die dat verhinderen.

Meteen kwamen er opmerkingen dat schrappen nog niet zo eenvoudig is. ‘Een evenwichtige balans tussen versnelling van de woningbouw en belangen als leefbaarheid voor en gezondheid van inwoners mist hier,’ schreef de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) in een reactie.

De motor achter STOER, emeritus bouwhoogleraar Friso de Zeeuw, schreef daarop samen met drie anderen uit de bouwwereld een vlammend paper voor de politiek waarin nogmaals opgeroepen werd om nu het doel voorop te stellen: we hebben in dit land een groot tekort aan huizen en de vele bezwaren en regels van vooral gemeenten, maken het onmogelijk om te bouwen.

Deskundigen: benut bestaande woningen naast nieuwbouw

De hoogleraren Peter Boelhouwer en Jan Rouwendal, projectontwikkelaar Désirée Uitzetter en Friso de Zeeuw geven tal van oplossingen in hun gezamenlijke advies aan de politiek. Het lijkt dat vooral gemeenten de flessenhals vormen om de ruimte beter te benutten.

De aanbeveling van de deskundigen: ‘Zoek de oplossing voor het woningtekort niet alleen in de nieuwbouw, maar ook in de bestaande woningvoorraad. Stimuleer het optoppen, uitplinten, “hoekje erbij”, splitsen, woningdelen, hospita-verhuur, kleinschalige transformaties en de bouw van tijdelijke woningen. Met name dit laatste draagt bij aan de ontwikkeling van een flexibele schil op de woningmarkt.’

Maar daar zijn dus wel vergunningen en de medewerking van gemeenten voor nodig.

EW's visie: gemeentes moeten versnellen en de bouw van huizen mogelijk maken

Door: Theo van Vugt, redacteur Wonen

Er zijn gemeenten waar de woonruimte boven winkels leegstaat, omdat er geen woning mag komen. De gemeente hanteert namelijk bij elke nieuwe woning een parkeernorm.

Er moet een auto kunnen staan in de nabijheid, anders mag het geen woning worden. In een winkelstraat is dat doorgaans onmogelijk. Gevolg: leegstand en ongebruikte ruimte.

Soms zijn regels echt ontwrichtend. Onlangs was daar het verhaal van Noor, een student van 20 die uit een erfenis een huis kocht in Zwolle en daar met studievrienden wilde gaan wonen.

Nee, zegt de gemeente, dat staan we niet toe. Een studentenhuis zorgt voor te veel rumoer en drukte, was de uitleg en dat wilde de gemeente niet in die wijk.

Starre regels en lokale verschillen hinderen woningbouw

Een gezin mag er wel in, maar geen studenten. De studenten moeten nu op zoek naar een kamer die er niet is en de student woont erg ruim.

Bouwers klagen ook al tijden dat elke gemeente weer andere regels hanteert voor de huizenbouw. Dat maakt industrieel bouwen heel lastig. Iedere bouwambtenaar wil toch zijn stempel drukken op elk plan, met vertraging tot gevolg.

Gemeentelijke regels bevriezen woningbouw: tijd voor flexibiliteit

In veel gemeenten is het bijzonder ingewikkeld om een woning in de tuin te bouwen voor kind of ouderen. De eisen variëren per gemeente. Het duurt vaak jaren voordat er iets staat en plannen moeten eindeloos worden aangepast. De regels bevriezen elke voortuitgang op bouwgebied.

Gemeenten moeten nu echt met al hun regels inbinden. Wat heeft echt zin? En wat niet? Pak het woningprobleem aan en geef de loopgravenoorlog op. Wees eens flexibel en geef de ruimte aan de burger. Die huizen zijn gewoon broodnodig.

Wie zegt wat over gemeentelijke obstakels voor bouwen

Bron: Telegraaf, LinkedIn, FD, AD
  • ‘Ik ben een beetje geschrokken van de mediaoptredens van een aantal lijsttrekkers’, zegt bouwhoogleraar Peter Boelhouwer van de TU Delft in het AD.
  • ‘Uit de losse pols roepen ze heel veel dingen die volgens ons niet realistisch zijn en zelfs de zaak kunnen verergeren. Bijvoorbeeld de woonplannen van de VVD, met maatregelen om starters aan extra geld te helpen. Het levert alleen maar extra prijsdruk op. Nog meer schaarste, zonder dat er aanbod is. Maar ook aan de “linkerkant” gaat het mis, door veel te veel regels over prijzen en sociale woningbouw.’
  • ‘We kunnen woningdelen vrij eenvoudig opschalen: enerzijds door het schrappen van beperkende regels in hypotheekaktes, uitkeringen en huurcontracten, en anderzijds door het belonen met kleine belastingvoordelen, zoals een lagere gemeentebelasting. Hier en daar worden succesjes geboekt met pilots zoals in Utrecht, waar sinds kort maximaal drie personen een woning mogen delen zonder vergunning. Maar de zogenoemde kostendelersnorm, waarbij uitkeringen gekort worden bij samenwonen, blijft ook hier een sta-in-de-weg. Versimpel dus regels en laat bijvoorbeeld studenten en kennismigranten samenwonen met ouderen, dan snijdt het mes aan twee kanten en helpen generaties elkaar,’ schrijven Nils Kok, hoogleraar real estate finance en Dirk Brounen, hoogleraar housing & household finance van de Maastricht University, in een ingezonden stuk in het FD.
  • ‘Een belangrijke vervolgstap zou bovendien zijn dat ook de Vereniging van Nederlandse Gemeenten zich publiekelijk achter de adviezen van STOER schaart, zodat we als gemeenten gezamenlijk duidelijk maken dat we deze vermindering van regeldruk omarmen om woningbouw in heel Nederland te versnellen,’ schrijft Jaimy van Dijk, wethouder Financiën, Jeugdzorg/Jongerenwerk, Vergunningen en Ruimtelijke Ontwikkeling van de gemeente Brunssum op LinkedIn.
  • Tanja de Man wilde op haar boerderij seniorenwoningen bouwen. Tegen De Telegraaf zegt ze: ‘De gemeente doet in haar beleidsplannen voorkomen dat particuliere initiatieven om de woningnood aan te pakken worden omarmd en gestimuleerd. Maar als je dan een plan indient dat alleen maar win-winsituaties oplevert, worden er ineens allerlei ambtelijke regeltjes opgeworpen die het tegenhouden. We hebben alleen een vergunning nodig en de rest regelen en financieren we zelf wel, maar zelfs dat blijkt onmogelijk.’

Verder lezen: Meer over woningbouw