Dit zijn de knelpunten in het Nederlandse zorgstelsel

Het CDA vat het bondig samen in zijn verkiezingsprogramma: ‘Er gaat ruim 100 miljard euro om in de zorg. En de verwachting is dat dat richting 2040 gaat verdubbelen naar zo’n 175 miljard euro.’ Nu zijn die uitgaven aan zorg al 111 miljard euro, en dus is een stijging naar 175 miljard euro verre van een verdubbeling. Maar dat neemt niet weg dat bijna alle partijen de betaalbaarheid van de zorg als een van de grootste uitda­gingen van de komende jaren beschouwen.

Voor het perspectief: de zorguitgaven zijn ongeveer een kwart van de totale rijksbegroting, en vormen samen met de sociale zekerheid de grootste uitgavenpost op de begroting. Maar daar valt dan ook heel veel onder, zegt socioloog en econoom Martien Bouwmans. Hij schreef het boek Het zorgstelsel ontrafeld en columns voor het vakblad Zorgvisie. ‘Er zitten ook allerlei kosten in die eigenlijk in het sociale domein thuishoren en niet in de zorg. Als ouderen bijvoorbeeld langdurige zorg nodig hebben, vallen de kosten voor wonen ineens ook onder zorg. Dat is heel vreemd.’

Meeste partijen beloven salarisverhogingen voor zorgpersoneel

Voor veel politiek partijen is het een dilemma: om personeelsgebrek en wachtlijsten tegen te gaan, lijken investeringen nodig. De meeste partijen beloven dan ook structurele salarisverhogingen voor zorgpersoneel. Tegelijk maken ze zich zorgen over de stijgende kosten. Maar over bezuinigen heeft niemand het in zijn programma. JA21 stelt ronduit dat er niet meer geld naar de zorg moet, maar dat het beschikbare geld beter moet worden besteed.

Ook Bouwmans zegt dat het geld in de zorg lang niet altijd doelmatig wordt besteed. ‘Er is op allerlei gebieden sprake van “onderuitputting” van beschikbare gelden vanwege personele problemen.’ Maar hij vindt niet dat het zorgstelsel de oorzaak van de problemen vormt.

‘Veel partijen pleiten voor afschaffen van de marktwerking in de zorg, maar de zorg is bepaald niet vergeven van de marktwerking. Het huidige zorgstelsel werd in 2006 ingevoerd in een golf van privatisering. In de zorg werd de marktwerking juist sterk gereguleerd. Daardoor hebben we een systeem dat behoorlijk goed werkt. We hebben een brede verzekering, die is gebaseerd op solidariteit.’