Rutte gaat zijn rol op het internationale toneel wellicht nog het meest missen

Dinsdag 11 juli begint de NAVO-top in Brussel. Als Mark Rutte straks iets gaat missen, dan is het wel zijn rol als premier op het internationale politieke toneel, schetst Arendo Joustra.

Iedereen die Mark Rutte (56) internationaal van dichtbij meemaakt, ziet hoe Rutte van zijn rol geniet. Maar ook hoe vaardig hij is in het diplomatieke werk. Zo mag Rutte de zwoegende leiders van internationale organisaties naar eigen zeggen graag helpen met ‘geitenpaadjes vinden’, zoals hij ook binnenslands doet.

Zijn gebrek aan ponteneur, dat hem in Nederland bijna dertien jaar heeft geholpen om coalities te smeden en overeind te houden, helpt hem ook over de grens. Hij legt soepel contact, is efficiënt en kent de dossiers. Hij voelt zich ook niet te goed om als boodschappenjongen te fungeren. In Washington DC spreekt hij ook, als het zo uitkomt, namens de Europese Unie. En vice versa.

Na Orbán is hij de langstzittende premier in de Europese Unie

Wat ontegenzeggelijk in zijn voordeel werkt, is dat hij al zo lang – meer dan 12,5 jaar – meeloopt. In de Europese Unie is hij de op één na langstzittende regeringsleider. Zijn collega Viktor Orbán draait vijf maanden langer mee, maar aangezien de Hongaar graag de Europese consensus trotseert, speelt deze geen serieuze rol op het Europese en internationale toneel.

Ruttes lange staat van dienst geeft hem een enorme voorsprong. Hij zat er al toen de andere regeringsleiders aantraden. Hij kent als geen andere de voorgeschiedenis van dossiers en welke posities landen en organisaties eerder hebben ingenomen.

Dat Nederland niet tot de grote landen behoort, werkt in Ruttes voordeel

Niet alleen de persoonlijkheid en vaardigheden van Rutte ondersteunen zijn internationale rol als intermediair, maar ook de omvang van Nederland. Als relatief klein land vormt het niet echt een bedreiging voor lidstaten als Frankrijk en Duitsland of voorheen Groot-Brittannië. Ook CDA-premier Ruud Lubbers (1982-1994) profiteerde van Nederlands positie in de oksel van de grote landen. Zo fungeerde Lubbers vaak als trait-d’union tussen de Europese lidstaten op het vasteland en het Verenigd Koninkrijk van, destijds, Margaret Thatcher.