Onderzeebotendeal Amerika, Britten en Australië raakt ook Nederlandse belangen

Tijdens een ‘historische bijeenkomst’ in de Californische havenstad San Diego maakte de Amerikaanse president Joe Biden een nauwere samenwerking met Britten en Australiërs bekend om de dreiging van de Chinese marine in de Pacific het hoofd te bieden. De onderzeebotendeal raakt ook de Nederlandse belangen en dat is bij de uitwisseling van inlichtingen al jammerlijk te merken, schrijft defensieredacteur Eric Vrijsen.

Biden, de Britse premier Rishi Sunak en de Australische regeringsleider Anthony Albanese troffen elkaar maandag 13 maart op de marinebasis Point Loma. Zij spraken af dat Australië op zo kort mogelijke termijn over Amerikaanse nucleair voortgedreven onderzeeboten kan beschikken. De drie landen zullen vervolgens nauw samenwerken om Australië van nieuwe kernonderzeeboten te voorzien.

Het treffen van Biden, Sunak en Albanese was een duidelijk signaal dat de drie bondgenoten de toegenomen Chinese dreiging in de Pacific, de Zuid-Chinese Zee en in de wateren rond Taiwan vastberaden tegemoet treden. Anderhalf jaar geleden sloten de drie landen de zogenoemde AUKUS-alliantie met het onmiddellijke effect dat Australië een eerdere bestelling van Franse onderzeeboten annuleerde.

AUKUS drukt West-Europese landen met de neus op de feiten

AUKUS drukte de West-Europese landen met de neus op de feiten: de Verenigde Staten zien in China hun grootste bedreiging, oriënteren zich vooral op de Stille Oceaan en dat gaat geleidelijk ten koste van de focus op de Atlantische Oceaan. Het impliceert dat Europa zich extra moet inspannen voor de eigen veiligheid en in een eventuele confrontatie met de Russen minder kan rekenen op Amerikaanse garanties, zoals de afgelopen decennia vanzelfsprekend was.

Ook voor Nederland heeft de bijeenkomst in San Diego grote implicaties. De Koninklijke Marine werkt nauw samen met de Britse Royal Navy. ‘We zijn één op één,’ zeggen trotse officieren. De Nederlandse marine heeft – vanwege de oude rol in Nederlands-Indië – een zekere traditie in ver-van-huis-operaties, maar is door de bezuinigingen sterk gekrompen niet meer in staat dat lang vol te houden.

Als onderdeel van een Brits-Amerikaans eskader ging het moderne luchtverdedigingsfregat Zr. Ms. Evertsen in 2021 mee naar de Zwarte Zee, de Indische Oceaan, de Zuid-Chinese Zee en ten slotte Japan. Herhaling van dergelijke missies is niet uitgesloten, maar door de toegenomen Russische dreiging komt de Koninklijke Marine daar voorlopig niet aan toe.

AUKUS begon een half jaar vóór de Russische inval in Oekraïne. Sinds februari 2022 is de Nederlandse marine extra druk met NAVO-operaties in de Oostzee, de Noordzee en de omgeving van Noorwegen. Partner de Royal Navy wordt meegezogen in de Amerikaanse oriëntatie op de Pacific. ‘Den Helder’ kan dit niet bijbenen.