Waarom 2021 niet het jaar van de Os was, maar van de Zondebok

Volgens de filosoof Nico Koning leven we in een woedende tijd. Woedender dan ooit zelfs. Dat heeft alles te maken met emancipatie en democratisering. In allang vervlogen, om niet te zeggen mythische tijden, was vrije woede het voorrecht van bijna goddelijke alleenheersers. Om bijna niks begonnen die de Trojaanse oorlog en alle échte oorlogen die de geschiedenis heeft gekend. ‘Gewone’ mensen leefden in een staat van (semi-)slavernij en hadden weinig andere keus dan hun woede te slikken. Hun woede was een onvrije, ‘verboden woede’.

Tegenwoordig leeft een groot deel van de mensheid (zeker niet de héle) niet meer in zo’n despotische, ‘verticale’ samenleving, maar in een democratische samenleving met wat Koning noemt een ‘horizontale woedehuishouding’. Woede is daarin niet meer het voorrecht van de elite, maar van iedereen. Iedereen is gelijkwaardig, elke woede wordt gehoord.

Koning zet zijn geschiedenis van de woede uiteen in zijn geleerde en boeiende studie De waarde van woede. Over opstandigheid en rechtvaardigheid, eerder dit jaar verschenen bij uitgeverij Damon. Het is moeilijk om hem geen gelijk te geven. In het tweede jaar van de coronacrisis leek woede wel net zo besmettelijk als het coronavirus zelf. Zelfs het doorgaans vrij kalme (‘polderende’) deel van de politieke elite had het in zijn greep.