Dreigt een impasse rond de formatie of testen de partijen elkaar vooral uit? Die vraagt hangt boven het Binnenhof in aanloop naar het eindrapport van informateur Mariëtte Hamer. Zij beslist deze week welke partijen met elkaar een poging kunnen doen om een regeringscoalitie te vormen.
Lees ook: Mariëtte Hamer moet inpakken en wegwezen
In aanloop naar die bekendmaking kwamen de zes waarschijnlijke kandidaten deze week nog een keer langs in de Stadhouderskamer aan het Binnenhof. Mark Rutte (VVD), Sigrid Kaag (D66), Wopke Hoekstra (CDA), Lilianne Ploumen (PvdA), Jesse Klaver (GroenLinks) en Gert-Jan Segers (ChristenUnie) spraken in wisselende samenstelling met Hamer.
Verdiepende gesprekken als inleidende beschietingen
De gesprekken zijn ‘verdiepende gesprekken’ over hoe Nederland uit de coronacrisis moet komen. Volgens de partijleiders staat de inhoud centraal in die gesprekken, niet de politieke verschillen.
Toch liet CDA-voorman Hoekstra dinsdag 1 juni na zo’n gesprek weten dat hij het niet ziet zitten om met zowel de PvdA als GroenLinks het gesprek aan te gaan: ‘Het verschil met ieder van die twee partijen, laat staan met die twee partijen samen, is zeer groot.’ Die variant ligt wat Hoekstra betreft niet voor de hand om direct mee te gaan praten.
CDA-leider Hoekstra aarzelt over kabinet met PvdA & GroenLinks. “Het verschil met ieder van die 2 partijen -laat staan met die 2 partijen samen- is zeer groot. Dus dat is niet de variant die voor mij ‘t meest voor de hand ligt.” Formatie wordt lastig zo. VVD wil ook niet, D66 wel pic.twitter.com/50Ee3vAFup
— Natalie Righton (@Natalie_Kabul) June 1, 2021
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Het lijkt uitgesloten dat de PvdA en GroenLinks zonder elkaar in gesprek willen over een nieuwe regering. Na een gesprek met Hamer bevestigden de partijen dat opnieuw.
Rutte spreekt nog geen voorkeur uit
VVD-leider Mark Rutte zei Hoekstra’s uitspraken heel goed te kunnen begrijpen. Ook binnen de VVD leeft angst om met de twee linkse partijen samen te werken. De liberalen zouden dan in een ‘linkse wolk’ terechtkomen. Toch heeft Rutte nog geen specifieke voorkeur uitgesproken in de gesprekken met Hamer. Het is onduidelijk of de VVD-leider liever met de twee linkse partijen dan met de ChristenUnie wil.
Rutte houdt de kaarten tegen de borst over de formatie. Wil niet zeggen of zijn voorkeur uitgaat naar kabinet met CU of 2 linkse partijen. Er is volgens hem vanochtend op de kamer van Hamer wel gesproken over “wie met wie” (lange termijn) & over het herstelbeleid (korte termijn) pic.twitter.com/T4jPaaE1rf
— Natalie Righton (@Natalie_Kabul) June 2, 2021
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Voor Sigrid Kaag is een regeringscoalitie met PvdA én GroenLinks favoriet. De D66-leider wil een ‘zo progressief mogelijke’ coalitie. Daarbij horen de twee linkse partijen en liever niet de ChristenUnie. Met die partij werd de afgelopen vier jaar samengewerkt in kabinet-Rutte III, waardoor op medisch-ethische kwesties D66 niet de vooruitgang kon halen die het wenste. De ChristenUnie staat lijnrecht tegenover D66 in de opvattingen over euthanasie en abortus.
Uiterlijk 6 juni eindverslag over formatie
Deelname van de ChristenUnie is bovendien onzeker. Fractievoorzitter Gert-Jan Segers sloot deelname aan een nieuwe regering onder leiding van Mark Rutte eerder uit wegens de affaire rondom de functie van CDA-Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt. Woensdag 2 juni hield Segers voet bij stuk na een gesprek met Hoekstra en Rutte onder Hamers leiding. Hij zei niet goed te weten waarom hij was uitgenodigd: ‘Ik weet niet of daar een dieper plan achter zit.’
Zo zal in elk geval één van de vijf waarschijnlijke partijen concessies moeten doen om überhaupt tot een formatiepoging te komen. Een duidelijke favoriet ligt momenteel niet op tafel. Na al deze in- en uitsluitingen moet Hamer de komende dagen tot een voorstel komen. Uiterlijk zondag 6 juni levert zij haar eindverslag in bij de Tweede Kamer.