De eeuwige Rutte: hoe links is de VVD geworden?

Premier Rutte zit strak in het pak. VVD-leider Mark draagt een spijkerbroek en All Star-gympen. Handig, zo weet je altijd welke rol hij speelt. Alleen op zondag is er twijfel. Dan fietst hij met zijn laptoptasje aan het stuur naar het Catshuisberaad om de crisisaanpak van die week voor te koken. Dan is Rutte minister-president en toch in vrijetijdskledij. Misschien begint daar de verwarring.

Nu de verkiezingen naderen, verwacht iedereen dat de VVD wordt afgerekend op Ruttes coronabeleid. Beloond of gestraft, dat is de kwestie. Maar hij vindt zelf dat de pandemiebestrijding losstaat van politiek. Dat valt voor hem gewoon onder degelijk landsbestuur. Daar moet je geen partijstempels op zetten.

Wat Rutte betreft, draaien de Tweede Kamerverkiezingen om de kwesties die ruim een jaar geleden speelden: woningnood, stikstof, CO2-reductie, pensioenen. De 12 miljoen kiesgerechtigden moeten de eindeloze coronacrisis even uit hun gedachten bannen, wanneer ze op 17 maart naar het rode potlood grijpen.

Nou, Mark Rutte, maak dat de kat wijs. Sowieso moet iedereen in het stembureau afstand houden en vooraf ‘de handen helemaal stuk wassen’, zoals Rutte altijd zegt. Dus vraagt de kiezer zich in het stemhokje automatisch af wat Rutte ervan heeft gebakken en wat voor VVD’ers hij achter zich aansleept.

Dan wordt het spannend.

De VVD stond er begin 2020 beroerd voor in de peilingen. Vanaf maart hield Rutte tv-toespraken en persconferenties met een doventolk. Al snel steeg de VVD. Er is geen andere verklaring voor die trend dan de neiging van burgers om in een crisis achter de leider te gaan staan.

VVD was al Rutte-partij, werd door zijn corona-hegemonie nog sterker

De VVD was al de Rutte-partij. Door zijn corona-hegemonie werd dat nog sterker. De liberale club is het vehikel geworden van Mark Rutte. Wil de partij nog iets anders dan een kabinet-Rutte IV?

Eén voor één verdwenen de VVD-kroonprinsen. Onder vertrouwelingen van de leider hoor je: ‘Mark doet niet vrijwillig afstand.’ Dat klinkt een beetje dreigend. Het is fijn dat hij onvermoeibaar zijn zware taken vervult, maar het maakt de VVD ook kwetsbaar.

Minister van Infrastructuur Cora van Nieuwenhuizen (57) zei in juli 2019 in EW dat er ooit een vrouwelijke premier moet komen, en dat zij dat wil zijn. Journalisten vroegen Rutte of de opvolging hiermee was geregeld. Hij antwoordde met een kwinkslag. Dit was een grapje, toch?

Ingewijden wisten: Rutte was not amused. Nu staat Van Nieuwenhuizen niet meer op de VVD-lijst. Ze geeft haar premierambities op. In het blad Luchtvaartnieuws zei ze te willen terugkeren als minister van Infrastructuur.

Eind 2019 noemde Rutte in EW Klaas Dijkhoff ‘niet per se’ zijn opvolger. Dat was al een vingerwijzing, want een fractieleider is bij de VVD altijd de voor de hand liggende premierskandidaat.

Het nieuwe ideologische fundament kwam van Dijkhoff, maar die stopt

Dijkhoff had een nieuw ideologisch fundament voor de VVD geschreven: ­Liberalisme dat werkt voor mensen. Dat stuk legde de basis voor het verkiezings­programma 2021-2025. Dijkhoff was de belangrijkste auteur, maar nog voor het program was gedrukt, kondigde hij zijn afscheid aan.

Curieuze timing.

Al met al is de VVD dus een uitzendbureau voor politici, annex het verkoopkantoor van het merk Mark. Liberale ­politici komen en gaan, maar Rutte blijft altijd bestaan.