Zo verliep relavond in Amsterdam-Oost: ‘Mijn ouders zeggen geen nee, dus ik vind het mooi’

Wie komen er af op de avondklokrellen en wat beweegt deze relschoppers? EW was erbij in de Molukkenstraat in Amsterdam-Oost. De avond verliep zo.

Wie op maandagavond 20.00 uur vanuit de Molukkenstraat naar de Insulindeweg loopt, weet meteen dat er onheil in de lucht hangt. De straat is vol jongens, veelal allochtoon, gekleed in het zwart met een mondkapje op en een felle blik in de ogen. Bewoners hangen massaal uit het raam, argwanend maakt een aantal video’s. De eigenaar van horecazaak Superette heeft zijn pand uit voorzorg laten dichttimmeren.

Een half uur later heeft zich 50 meter verderop, op het kruispunt van de Insulindeweg en de Molukkenstraat, zo’n honderd jongens verzameld. Verspreid over de stoep op elke hoek van het kruispunt slaan ze het toneel gade. De politie is aanwezig, ME-busjes staan aan de zijkant opgesteld. Niemand wil de pers te woord staan. Een jongen doet alsof hij geen idee heeft: ‘Ik weet van niets, ik kom uit Noord mevrouw.’ Maar er is onmiskenbaar spanning, iedereen wacht tot er iets gebeurt. Verslaggevers van AT5 worden uitgejoeld en twijfelen of ze hun camera er wel of niet bij moeten pakken.

Bussen en trams rijden aanvankelijk door

Niet veel later stijgt er gejoel op uit de menigte. Er gaat een zindering over het plein. Plots slaat de vlam in de pan en vliegt er vuurwerk over en weer over het kruispunt. Een bewoner kan maar net op tijd wegspringen als een pijl zijn broek raakt. Het is niet goed te zien, maar in de Soerabajastraat lijkt het er zelfs op alsof er een vuurpijl een appartement in wordt gegooid. Relschoppers duiken soms even ineen als ook zij schrikken van de oorverdovende knallen of als er vuurwerk langs hun hoofd scheert.

Rook beneemt in de kortste keren het zicht op het kruispunt, maar opmerkelijk genoeg wordt de straat niet afgesloten. Toeterend scheuren auto’s voorbij. Bussen en trams rijden aanvankelijk stoïcijns door, later wordt het busverkeer tijdelijk omgeleid.

Jongeren zijn uit op kat- en muisspel met de politie

Dan is het de ME genoeg en grijpt ze in. ME’ers met wapenstok proberen van verschillende kant om het kruispunt schoon te vegen. Grote groepen jongens zetten het op een rennen. Dan volgt een soort kat- en muisspel met de politie. Deze weet steeds een deel van de straat schoon te vegen, maar via zijstraten komen groepjes weer net zo hard terug gerend.

Plots raken enkele toeschouwers onder wie de verslaggever van EW ook in het nauw als vanuit de Molukkenstraat een menigte van zo’n dertig man komt aangerend. Wie zich omdraait om niet in de knel te komen, ziet dat de ME de hele groep heeft omsingeld. Er worden een paar flinke klappen uitgedeeld. Zij die zich langs de gevechten weten te wurmen, zien hoe jongens aan de overkant proberen een politiebusje om te gooien. Als dat mislukt, gooien ze de ruiten van het voertuig in.

Midden in de chaos staat een moeder met een telefoon aan haar oor. ‘Je moet nu naar huis komen,’ klinkt het gejaagd. ‘Ik kan mijn zoon van zestien niet bereiken, ik heb hem tien keer gebeld,’ legt ze uit. ‘Hij was in Noord bij een vriend, maar hij neemt niet op, dus ik maak me zorgen.’

In de Molukkenstraat is inmiddels een grote confrontatie tussen ME en relschoppers aan de gang. In de chaos is het moeilijk te volgen wat er precies gebeurt, maar er worden flinke klappen uitgedeeld. Ter hoogte van de Billitonstraat worden enkele jongens in busjes afgevoerd. Uiteindelijk worden elf personen gearresteerd. Burgemeester Femke Halsema kondigde een noodbevel voor het gebied af.

‘Gewoon spannend,’ zegt een jongen die op het Javaplein voorbijloopt schouderophalend. ‘Je weet toch.’ Op de vraag of hij het risico van een strafblad neemt, maakt hij een wegwerpgebaar. ‘Als mijn ouders zeggen dat ik niet mag, ga ik niet, maar zolang ze dat niet zeggen, vind ik het mooi.’

Het is inmiddels 21.00 uur geweest, nog steeds hangen bewoners massaal uit het raam om te volgen wat er gebeurt. Enkele studentes hebben een luchtalarm op de speaker gezet en schreeuwen uit het raam: ‘Ga naar huis, ga naar huis!’ Bij restaurant Badhuis Oedipus zijn de ruiten ingegooid.

Bewoners verbijsterd

Een groepje buurtbewoners op het plein kijkt verbijsterd toe. ‘Onwijs belachelijk,’ noemt een man van in de dertig het. ‘Heel irritante ventjes, die hier ook fietsbellen losdraaien, weet ik het allemaal wat. Ze kwamen net langs en zeiden: “We willen alleen maar geweld.” Je kan het toch ook normaal met woorden oplossen? vroeg ik. Maar nee. “Nee, we willen alleen maar geweld.” Van mij mag de ME ze ontzettend hard onderuit rammen.’

‘K****rmarrokaantjes, kijk maar, ze rijden met hun witte Mercedessen weg,’ valt een man van in de zestig bij. ‘Het is de schuld van links. Links heeft dit allemaal te lang goed gevonden. Dit gaat helemaal niet goedkomen zo. Ze hoefden niks, het was: ga zitten, alles wordt gratis gebracht, een fiets, een zwemles en je hoeft er niks voor terug te doen. En al zijn ze hier dertig jaar, ze spreken niet eens Nederlands.’

‘Ze weten wel dat het fout is hoor,’ vult een buurvrouw aan. ‘Want alle meisjes blijven binnen. Al heb ik er ook wel een paar uit het raam zien hangen om ze aan te moedigen: “Kom op”!’

Amsterdamse politici reageerden dinsdag ontsteld op de gebeurtenissen. ‘Woest op de jongens die gisteren onze stad hebben gesloopt,’ twitterde D66-fractievoorzitter Reinier van Dantzig. ‘Zondag waren er veel mensen van buiten, maar nu onze eigen jongeren.’

‘Wat een afschuwelijke beelden komen er vandaag weer voorbij. Dit heeft niets met protesteren te maken, maar heeft slechts de bedoeling om kapot te maken,’ schrijft raadslid Don Ceder (ChristenUnie).

‘Ja het is frustrerend en niet fijn die avondklok, maar we zitten allemaal in hetzelfde schuitje. Avondklokrellen gaan echt niet de oplossing zijn. Geduld en doorbijten,’ twittert DENK-raadslid Ayşegül Kiliç.

‘Schandalig en respectloos’, noemt Maarten Poorter de rellen van maandagavond. Poorter (PvdA) is voorzitter van stadsdeel Oost. Volgens hem hebben omwonenden angstige momenten beleefd. Hij pleit voor een ‘stevig gesprek’ met de ouders van de betrokken jongeren.

Ook op andere plaatsen raak

Niet alleen in Amsterdam was het maandag raak. In Rotterdam gooiden jongeren met vuurwerk en stenen naar de politie, richtten vernielingen aan en plunderden winkels. In Den Bosch trokken groepen jongeren plunderend door de straten en moest een ziekenhuis in verband met de rellen de deuren sluiten.

Ook in Amersfoort, Geleen, Haarlem, Zwolle, Veenendaal en Den Haag was het maandagavond onrustig. De politie hield in totaal 184 mensen aan.