Reacties op de rellen in de Randstad: ‘Waarom wordt leger niet ingezet?’

De politie pakte de afgelopen week tientallen jongeren op die meededen aan rellen in Utrecht en Den Haag. Van ‘jonge ongeleide krijgers’ tot ‘zet al het criminele tuig ons land uit’, dit zijn de opvallendste reacties op een rij.

1
Waar zijn de rellen?

In de nacht van vrijdag op zaterdag was het raak in de Utrechtse wijk Kanaleneiland en in de nacht van zaterdag op zondag in de wijk Overvecht. In Overvecht hield de politie 23 jongeren aan nadat zij met stenen en vuurwerk naar de politie en geparkeerde auto’s gooiden. De mobiele eenheid moest een aantal malen optreden. Op de plekken waar het onrustig was, gold een noodbevel van de gemeente ‘wegens ernstige verstoringen van de openbare orde’.

Een dag eerder werden in Kanaleneiland achttien mensen opgepakt. Naar schatting 150 jongeren waren bij de rellen betrokken, veel van buiten de wijk. De groep vernielde bushokjes en bekogelde een bus van de politie met vuurwerk.

Eerder in de week was het al onrustig in de Haagse Schilderswijk. Mogelijk door het slechte weer bleef het in de nacht van zondag op maandag rustig.

Opvallend was een video van Sait Cinar, de man die eerder in het nieuws kwam door Altijd Geslaagd, een bedrijf waarmee hij fraude pleegde bij de theorie-examens voor het behalen van het rijbewijs. In een video roept hij jongeren scheldend op geen video’s van elkaar te maken en Nederlanders te ‘onthoofden’.

2
Wie zitten erachter?

Uit de talloze video’s die op het internet worden gedeeld, is het duidelijk dat het veelal gaat om jongeren met een migratieachtergrond. In veel gevallen roepen de jongeren elkaar via social media op om zich aan te sluiten.

Oud-politieman Klaas Wilting ergert zich aan de politieke correctheid rondom het benoemen van het probleem. ‘Men durft niet echt aan te geven wat het probleem is, en waar het probleem vandaan komt,’ zei Wilting zaterdag in radioprogramma WNL Op Zaterdag op NPO Radio 1.

‘Ik maakte in de jaren tachtig al mee dat er grote problemen waren met bepaalde groepen jeugd, met name van Marokkaanse afkomst,’ zegt Wilting. ‘We zien nu ook weer dat die problemen voor een deel daar vandaan komen. Dat heeft ermee te maken dat men altijd aan het pamperen is geweest, en de zaak niet echt heeft aangepakt.’ Wilting roept politici op om dit probleem nu duidelijk te benoemen.

Politiechef Martin Sitalsing van Midden-Nederland is het daar niet mee eens. In een gesprek met de Telegraaf geeft hij toe dat het ‘inderdaad nagenoeg allemaal personen met een Nederlands-Marokkaanse afkomst’ zijn die zijn opgepakt. ‘Maar waar heb je het over: soms zijn het jongens van de vierde generatie.’ Hij weigert toe te geven dat er sprake is van een ‘Marokkanenprobleem’. ‘Er zijn erg veel mensen uit de Marokkaanse gemeenschap die zich tegen de relschoppers hebben gekeerd.’

3

Wat zijn de reacties?

Verschillende politici hebben op de rellen gereageerd. Een van hen is premier Mark Rutte (VVD):

Hoogleraar arbeids- en migratiegeschiedenis aan de Universiteit Leiden Leo Lucassen schreef maandag in een column bij RTL dat het niet gaat om een cultureel probleem. ‘Dit soort problemen, inclusief de rellen, zijn namelijk helemaal niet nieuw, noch voorbehouden aan jongeren met een migratieachtergrond.’ Lucassen benoemt hierbij als voorbeelden de rellen van jeugd uit het Gooi in het Belgische Knokke-Heist in juli en de oudjaarsrellen in de Schilderswijk die teruggaan naar 1960.

PVV-leider Geert Wilders denkt er heel anders over. Hij vraagt zich af waarom het leger niet wordt ingezet. ‘Maak de PVV de grootste partij in 2021 en ik zet al het criminele tuig ons land uit, inclusief hun familie.’

Schrijver Erdal Balci stuurde een opvallende tweet in waarin hij schrijft dat ‘alle jongeren van Nederland recht hebben op de seksuele revolutie en verkering’.

GroenLinks-voorzitter van de afdeling Deventer Salland Saskia van der Elst noemde de relschoppers ‘jonge mannen in de kracht van hun leven moeten een spreekwoordelijke leeuw doden. Dit zijn jonge ongeleide krijgers.’ 

4
Hoe wordt hier in het buitenland mee omgegaan?

Een bekende aanpak waarmee de sociaaldemocraten in Denemarken campagne voerden in 2019 is een streng immigratie- en integratiebeleid, inclusief een speciaal ‘gettoplan’.

Door de coalitie met andere linkse partijen moesten de socialisten onder leiding van premier Mette Frederiksen wat water bij de wijn doen, maar de toon was gezet en criminaliteit en werkloosheid werden stevig aangepakt. Zo wordt strenger gestraft door de politie in wijken met veel werklozen en etnische minderheden en worden huizen in de sociale huur verkocht.

In Nederland werd het idee om zwaarder te straffen in probleemwijken kortstondig overgenomen door VVD-fractevoorzitter Klaas Dijkhoff in 2018. Dijkhoff wilde daarvoor dat het kabinet wijken aanwijst waar meer dan de helft van de bewoners een niet-westerse achtergrond heeft, het opleidingsniveau laag is en de werkloosheid en criminaliteit hoog. Het plan stuitte op veel kritiek, ook Rutte zag er niets in.