Premier Mark Rutte (VVD) gaat niet gebukt onder het mislopen van twee topfuncties voor Nederland deze zomer. Of het aan hem lag? Dat was aan anderen te beoordelen, vond de premier na afloop van de ministerraad.
Rutte ging na de ministerraad ook in op de naderende Brexit. Hij voorziet geen overleg meer met de Britten, al zei hij dat premier Boris Johnson welkom was als die wenste te komen praten.
Rutte vond niet dat Nederland in de benoemingencarrousel van deze zomer zeperds had behaald. Dat Frans Timmermans (PvdA) geen voorzitter van de Europese Commissie was geworden, ondanks diplomatieke inspanningen, was volgens Rutte vooral het gevolg van de blokkerende minderheid door de Visegrad-landen (Hongarije, Polen, Slowakije en Tsjechië).
De Franse president Emmanuel Macron, alom aangewezen als regisseur, verweet hij niets. De uiteindelijke aanwijzing van Ursula von der Leyen – op voorstel van Macron – kwam volgens Rutte door onenigheid binnen de Europese Volkspartij.
Minder specifiek was Rutte op de vraag waarom oud-minister Jeroen Dijsselbloem (PvdA) geen baas van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) was geworden. Over dat beraad is minder naar buiten gekomen en dus wilde Rutte daarover niet uitweiden. Dat was volgens hem een spel van coalities geweest.
Geen steken laten vallen
Rutte: ‘Ik heb niet de indruk dat we grote steken hebben laten vallen. Feit is dat we tegen concurrentie opboksten. Mevrouw Georgieva van Bulgarije, vicepresident van de Wereldbank, is een voortreffelijke kandidaat. Maar Jeroen Dijsselbloem ook.’
Diens harde optreden als voorzitter van de Eurogroep en omstreden uitspraken over Zuid-Europese landen hadden volgens Rutte niet bijgedragen aan het mislopen van de baan.
Nederland wil in de hoofdklasse meespelen
Op de vraag wat het belang is van een Nederlander aan de top van een organisatie als het IMF, zei Rutte dat dit niet zo concreet aanwijsbaar is. Ondanks dat Nederland niet ‘van de omvang is van Frankrijk, Duitsland en zelfs niet Italië’ moet Nederland wel ambitieus zijn en kandidaten naar voren schuiven die in aanmerking komen voor functies. Dat moet een ambitieus land willen, vindt hij. ‘We zijn kleiner dan de grote landen, maar wel de vijfde economie van Europa en we hebben de ambities om in de hoofdklasse mee te spelen,’ zei Rutte.
Meer over de verdeling van de topfuncties: Wie is wie? EU-topbanen gaan naar tweederangs equipe met vlekjes
Geen onderhandelingen meer over Brexit
De ministerraad vergaderde voor het eerst na het zomerreces. Het kabinet buigt zich de komende weken over de begroting van 2020. Intussen nadert de Britse uittreding uit de Europese Unie: die is voorzien op 31 oktober.
Rutte reageerde afhoudend op vragen of de Europese Unie nog gaat praten over de in het Verenigd Koninkrijk omstreden backstop: de afspraak dat er geen harde grens komt tussen Ierland en Noord-Ierland als de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk in de tweejarige overgangsfase geen handelsakkoord weten te sluiten. Dit onderdeel van het akkoord dat de Unie en de Britten eerder sloten, haalt geen meerderheid in het Britse parlement.
Boris Johnson is welkom
Rutte ziet geen reden waarom de Europese leiders daarop moeten inspelen. Hij voorziet er geen onderhandelingen meer over. Premier Boris Johnson – met wie Rutte als eerste regeringsleider telefoneerde toen Johnson zich vorige maand per auto als kersvers premier naar koningin Elizabeth begaf – was volgens Rutte ‘welkom’ als hij wil praten. ‘Maar ik zie van mijn kant geen aanleiding te zeggen: joh, kom eens naar Den Haag.’
Geen harde grens met Ierland
De backstop is volgens Rutte de logische uitkomst van de randvoorwaarden die de Britten hebben gesteld aan de Brexit. ‘Noord-Ierland mocht van hen geen onderdeel blijven van de interne markt of de Douane Unie. Dus moet heel Groot-Brittannië daar nog enige tijd onderdeel van blijven zolang de grensproblemen niet zijn opgelost. Niemand wil een harde grens met Ierland, dat is vanwege de stabiliteit van het eiland buitengewoon onwenselijk,’ doelde de premier op het Goede Vrijdag-akkoord waarmee in 1998 vrede op het eiland werd gesloten.
EU-Brexit-onderhandelaar Michel Barnier komt vrijdag 23 augustus naar Den Haag. Wat er dan precies wordt besproken, is niet bekend.