Het kabinet moet Turkije stevig onder druk zetten om het Eindhovense SP-raadslid Murat Memis vrij te krijgen, bijvoorbeeld door te dreigen met sancties en het ontbieden van de Turkse ambassadeur. Dat is de oproep van linkse partijen aan Stef Blok (VVD). Maar de minister van Buitenlandse Zaken wil liever de ‘stille diplomatie’ voortzetten die tot nu toe tot weinig succes heeft geleid.
De minister laat Nederlandse staatsburgers ‘stilletjes in de kou staan’ door Turkije niet stevig onder druk te zetten, vindt Tweede Kamerlid Lilianne Ploumen (PvdA). Zij wil dat Blok de Turkse ambassadeur ter verantwoording roept en Ankara met economische sancties moet dreigen. Volgens haar is Duitsland daarmee succesvol geweest bij het vrij krijgen van Duitse politieke gevangenen in Turkije. Ploumen vindt dat premier Mark Rutte (VVD) de kwestie tijdens de G20-top van vrijdag en zaterdag in het Japanse Osaka moet aankaarten bij de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.
Nu debat over collega-volksvertegenwoordiger #Memis#Erdogan houdt hem vast omdat de tweets van mijn collega hem niet te vallen. dit kan en mag niet. @ministerBlok moet alles uit de kast trekken. pic.twitter.com/IIKAE1iwAz
— Martijn van Helvert🇳🇱🇪🇺 (@Martijncda) June 26, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Waarom zit Memis vast?De 31-jarige Murat Memis wordt in Turkije verdacht van terroristische activiteiten. Volgens Turkije zou de SP’er banden hebben met de Koerdische PKK, die als terroristische organisatie te boek staat. Op Twitter zou Memis door retweets, het herhalen van een bericht van een andere twitteraar, steun voor die beweging hebben uitgedragen. Memis heeft zijn eigen Twitteraccount inmiddels verwijderd. Memis is op 30 april gearresteerd in een restaurant in Antalya. Daarbij is zijn paspoort ingenomen. De SP’er was twee dagen eerder met zijn familie in de Turkse badplaats aangekomen. Zij zijn inmiddels terug in Nederland. Op 2 juli moet Memis voor de Turkse rechter verschijnen. Tot die tijd verblijft hij bij familie in Turkije. Naar eigen zeggen is hij ‘hartstikke dom geweest’ door naar Turkije te gaan.
PvdA, SP en GL voor zware druk
Sadet Karabulut (SP) wil ook stevige druk: zij verzoekt de regering de ‘betrekkingen met Turkije niet te normaliseren’ en de Turkse ambassadeur te ontbieden. Haar motie wordt gesteund door Ploumen en Bram van Ojik (GroenLinks), maar VVD en CDA zien daar weinig. De intentie is weliswaar ‘heel mooi’, vindt CDA-Kamerlid Martijn van Helvert, maar volgens hem dreigt het gevaar dat Blok met dergelijke maatregelen Turkije boos maakt. Daardoor zou het volgens hem alleen maar moeilijker worden om Memis – die ook een Turks paspoort heeft – terug naar Nederland te krijgen.
VVD’er Sven Koopmans is het daarmee eens, en wil graag aan Blok zelf overlaten om te bepalen wat daarvoor de beste methode is. D66 en ChristenUnie willen met anderen lidstaten van de Europese Unie (EU) samenwerken om ‘een vuist te maken’ tegen de gevangenneming van Memis. Namens eerstgenoemde partij zegt Sjoerd Sjoerdsma dat ‘alle opties’ moeten worden opengehouden, waaronder economische sancties. Hij hekelt dat de Turken van hun antiterrorismewetgeving, die volgens hem neerkomt op censuur, een ‘exportproduct’ maken in de EU. Joël Voordewind van de ChristenUnie oppert zware diplomatieke maatregelen: volgens hem is het een serieuze optie om geen visa meer te verstrekken aan medewerkers van de Turkse overheid.
Alle genoemde partijen zijn het wel met elkaar eens dat Memis moet worden vrijgelaten omdat hij is opgepakt om het uiten van zijn mening, en dat de minister er alles aan moet doen om dat voor elkaar te krijgen. Blok beaamde dat hij dat doet, omdat de feiten waarvan het SP-raadslid wordt beschuldigd in Nederland niet strafbaar zijn en volgens het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens – waaraan ook Turkije zich heeft gecommitteerd – evenmin. Desondanks sluit Blok niet uit dat tijdens het proces van Memis, dat op 2 juli dient in Antalya, meer informatie boven water komt dan er nu in de aanklacht staat.
Blok wil geen ‘te zwaar geschut’ inzetten
Meer over dit onderwerp
Stille diplomatie blijkt waardeloos: SP’er nog steeds vast in Turkije
De minister wil in elk geval geen ‘te zwaar geschut’ inzetten, zei hij. Het ontbieden van de ambassadeur en het instellen van economische sancties is ‘een te hoge inzet’, en staat volgens Blok ‘een oplossing zonder gezichtsverlies voor Turkije in de weg’. Dat zou ertoe kunnen leiden dat Memis juist langer vast komt te zitten, stelt hij.
Wel zou Blok graag zien dat Memis zijn rechtszaak in eigen land kan afwachten. Blok heeft net als de aanwezige partijen ‘grote zorgen over kwaliteit van de Turkse rechtsstaat’. Toch wil hij zich niet in de rechtszaak mengen, ook omdat hij niet zou willen dat een ander land dat in Nederland doet.
Karabulut: Nederland deed meer om Geerdink en Umar vrij te krijgen
Tijdens het debat hekelde SP-Kamerlid Karabulut de in haar ogen ‘lakse houding’ van de minister. Volgens haar hebben premier Rutte en toenmalig minister van Buitenlandse Zaken Bert Koenders (PvdA) in 2015 en 2016, toen respectievelijk de Nederlandse journalist Frederike Geerdink en de Turks-Nederlandse columnist Ebru Umar werden gearresteerd, meer gedaan om hun vrijlating te bepleiten. Blok bestrijdt dat.
Woensdagochtend, vlak voor het debat, nam Blok een manifest voor de vrijlating van Memis in ontvangst in het bijzijn van diens familie en veel van zijn SP-partijgenoten. De petitie is getekend door duizenden mensen, onder wie ook de landelijke fractievoorzitters Lilian Marijnissen (SP), Klaas Dijkhoff (VVD), Jesse Klaver (GroenLinks), Gert-Jan Segers (ChristenUnie) en Rob Jetten (D66). Eerder deze week demonstreerden SP’ers en andere sympathisanten van Memis al bij het Turkse consulaat in Deventer.
Tijd dat minister Blok zich uitspreekt voor vrijlating van Murat Memiş. Vandaag overhandigden we ons manifest mede namens @LodewijkA, @dijkhoff @jesseklaver @gertjansegers @RobJetten @PieterHeerma en vele anderen.#FreeMuratMemiş pic.twitter.com/Qu7VL7zxpQ
— Lilian Marijnissen (@MarijnissenL) June 26, 2019
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Nederland hoopte via ‘stille diplomatie’ Memis vrij te krijgen
Hoewel Memis eind april al werd gearresteerd, werd pas twee weken geleden bekend dat hij in Turkije vastzit en niet naar Nederland mag terugkeren. Een bewuste keuze, zei de Eindhovense burgemeester John Jorritsma (VVD). Via ‘stille diplomatie’ hoopte het kabinet te bereiken dat het SP-raadslid zou worden vrijgelaten.
In juli vorig jaar herstelden Nederland en Turkije de diplomatieke betrekkingen, waarmee er – in diplomatiek opzicht – een einde kwam aan jaren van spanningen tussen beide landen. Blok en zijn Turkse collega Mevlut Cavusoglu spraken af dat er weer een Turkse ambassadeur in Den Haag zou komen en een Nederlandse in Ankara.