Stille diplomatie blijkt waardeloos: SP’er nog steeds vast in Turkije

Een Eindhovens gemeenteraadslid mag Turkije al weken niet verlaten. De 31-jarige Murat Memis wordt daar verdacht van terroristische activiteiten. Volgens Turkije zou de SP’er banden hebben met de Koerdische PKK.

Memis is op 30 april gearresteerd in een restaurant in Antalya. Daarbij is zijn paspoort ingenomen. De SP’er was twee dagen eerder met zijn familie in de Turkse badplaats aangekomen. Zij zijn inmiddels terug in Nederland.

Diplomatie had geen effect

Nederland hield de arrestatie van Memis en het verbod om terug naar Nederland te keren weken stil. Volgens een verklaring van de Eindhovense burgemeester John Jorritsma was dat een bewuste keuze: ‘Lange tijd hebben we gehoopt dat diplomatieke druk ervoor zou zorgen dat de heer Memis zou terugkeren naar Nederland.’

De burgemeester vreesde dat ‘voortijdige publicatie over deze kwestie zijn zaak geen goed zou doen’. Toch lijkt het erop dat de Nederlandse diplomatie weinig effect heeft gehad: op 2 juli moet Memis voor de Turkse rechter verschijnen. Tot die tijd verblijft hij bij familie in Turkije.

In een interview in het Eindhovens Dagblad zegt Memis dat hij niet verwacht dat hij meteen wordt veroordeeld. Hij zegt dat hij ‘hartstikke dom is geweest’ en niet naar Turkije had moeten gaan.

Banden met PKK

De reden van zijn arrestatie zou vermeende banden met de PKK zijn. Die beweging is door de Europese Unie aangemerkt als terroristische organisatie. Zij strijden voor een onafhankelijk Koerdistan in het zuidoosten van Turkije. Op Twitter zou Memis door retweets, het herhalen van een bericht van een andere twitteraar, steun voor die beweging hebben uitgedragen. Memis heeft zijn eigen Twitteraccount inmiddels verwijderd.

Na de arrestatie van Memis heeft Nederland het reisadvies voor Turkije aangepast. Volgens het ministerie van Buitenlandse Zaken kan de Turkse overheid personen ‘vervolgen voor uitingen die buiten Turkije zijn gedaan, ook op sociale media’.

Vaker Nederlanders vast in Turkije

Die waarschuwing kwam niet alleen voor Memis te laat. Turkije heeft de afgelopen jaren vaker Nederlanders gearresteerd en het land uitgezet, onder meer vanwege uitlatingen op sociale media.

Zo is begin dit jaar Ans Boersma, correspondent voor Het Financieele Dagblad, het land uitgezet. Haar Syrische ex-vriend zou banden hebben met de terroristische organisatie Jabhat al-Nusra. Die ex-vriend zit nu vast in Nederland.

In 2015 werd de journalist Fréderike Geerdink opgepakt en Turkije uitgezet. Een jaar later was het opnieuw raak toen columnist Ebru Umar tweeënhalve week vastzat in het land. Zij had via Twitter kritiek geuit op de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.

Vlak voor de arrestatie van Umar riep het Turkse consulaat in Rotterdam op om ‘beledigers’ van de Turkse president te melden. Het consulaat verzocht om naast de beledigingen ook de namen, e-mail of sociale media-gegevens door te spelen. Die oproep werd toen gezien als het bewijs van de ‘lange arm’ van Turkije.

Reacties op sociale media

Onder Nederlanders van Turkse afkomst werd juichend gereageerd op de arrestatie van Umar. Ook bij de arrestatie van gemeenteraadslid Memis zijn die berichten op Twitter te vinden. Zo stelt Claudia Ben Salah dat ‘als je openlijk de PKK steunt’ je in een cel hoort.

Een ander reageert ‘nul medelijden’ te hebben met Memis.

‘Murat moet vrij,’ schreef SP-leider Lilian Marijnissen dinsdag op Twitter. ‘Turkije heeft niets te maken met wat een in Nederland gekozen volksvertegenwoordiger in Nederland zegt of doet.’