Bij de nieuwe verkiezingen van zondag krijgen de inwoners van de Turkse stad Istanbul de kans om een (kleine) stap te zetten in de richting van een democratie. Want dat is hard nodig om een einde te maken aan de politieke en economische impasse onder alleenheerser Erdogan, schrijft Gürkan Çelik.
Opnieuw raakt Turkije verzeild in politieke en economische turbulentie. Dit zijn de feiten: de inflatie is inmiddels gestegen tot rond de 20 procent, een even hoog percentage als de werkloosheid. De buitenlandse schuld blijft toenemen en telt nu op tot 394 miljard euro. Dat was 112 miljard euro in 2002 toen Recep Tayyip Erdogan en zijn Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (AKP) de regie over het land overnamen. En tot slot: de afgelopen twaalf maanden heeft de Turkse lira circa 40 procent van zijn waarde verloren tegen de sterke euro en dollar. Vooral dat laatste baart importeurs en exporteurs grote zorgen. De politieke onrust jaagt niet alleen mensen weg, maar ook het kapitaal. Wat is er aan de hand?
Corruptieschandalen rond Erdogan, zijn drie ministers en hun zonen
Gürkan Çelik. Hij is publicist, opleider, onderwijs- en ondernemerscoach.
Ook is hij de auteur Turkey in Transition (2019).
Ingezonden opinieartikelen worden geselecteerd door de redactie, maar vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van Elsevier Weekblad.
Laten we eerst kijken naar de Turkse politiek. Want de politieke en economische crises in Turkije zijn onderling afhankelijk en beïnvloeden elkaar sterk. Volgens waarnemers hadden in Turkije afgelopen jaren drie ‘coups’ plaats. De eerste was in 2014 vlak nadat corruptieschandalen rondom Erdogan, zijn drie ministers en hun zonen aan het licht kwamen.
Honderden politiemensen die een grote operatie tegen corruptie uitvoerden, zijn toen ontslagen en in de gevangenis beland. De tweede ‘coup’ had plaats in de zomer van 2016 toen een groep binnen het Turkse leger in opstand kwam. Daarbij kwamen 248 burgers om. Wie wil weten wat er in de nasleep van deze couppoging in Turkije is gebeurd, hoeft alleen maar naar de website TurkeyPurge.com te gaan.
Scholen en universiteiten, charitatieve instellingen, televisiezenders en mediabedrijven zijn geconfisqueerd. Functionarissen onder wie rechters en openbare aanklagers, legerofficieren, politiemensen, leraren, academici en journalisten, zijn massaal opgepakt, ontslagen of vervolgd als terroristen en landverraders wegens vermeende betrokkenheid bij de couppoging.
De derde coup: verkiezingen Istanbul die opnieuw moeten
En dan de derde ‘coup’. Die had recentelijk plaats, vlak na het verlies van Erdogans AKP bij de gemeentelijke verkiezingen van 31 maart in Istanbul. Niet Erdogans kandidaat oud-premier Binali Yildirim werd tot burgemeester van de miljoenenstad gekozen, maar Ekrem Imamoglu van de oppositie. Erdogan en zijn AKP waren van oordeel dat er onregelmatigheden waren geweest bij de stembussen en eisten vernietiging van de uitslag.
Lees ook dit profiel van Ekrem Imamoglu: de verzoener van Istanbul
Na drie weken nadenken stelde de Turkse Hoge Kiesraad hen in het gelijk en beval dat de verkiezingen over moeten. Dat gebeurt zondag 23 juni. Het lijkt erop dat Imamoglu weer gaat winnen van Yildirim in Istanbul, waar ruim 30 procent van de Turkse economie zich afspeelt. Gaat Istanbul opnieuw laten zien hoe de vlag erbij hangt?
Erdogan wil alleenheerser blijven
Eén ding staat vast, Erdogan wil alleenheerser van Turkije blijven. Maar het Turkse volk lijdt onder dit alles. Volgens de cijfers van het Turkse statistiekbureau TUIK is de koopkracht per hoofd van de bevolking gedaald van 10.980 euro in 2013 naar 8.476 euro in 2018. Het verlies van vertrouwen in de Turkse politiek heeft gevolgen voor het buitenlandse en binnenlandse kapitaal. ‘Geld houdt van veilige havens.’
Lees ook het vorige ingezonden opiniestuk van Gürkan Çelik terug: ‘”Beloon-de-allochtoon”-prijzen zijn stigmatiserend’
Turkse investeerders zoeken nu veilige landen. Zij geven de voorkeur aan de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Duitsland, Nederland, Luxemburg, Malta, Nieuw-Zeeland en Canada. Politiek en economisch onrustige landen als Venezuela, Turkije en Argentinië verloren meer dan 20 procent van hun rijkdom tussen 2017 en 2018, met Turkije op de tweede plaats: 23 procent.
Kortom, de Turkse economie valt niet te redden met Erdogan. De enige uitweg om Turkije uit deze politieke en economische impasse te halen, zijn eerlijke verkiezingen. Het volk is weer aan zet om een stap, zij het een kleine, in de richting van een democratie te maken.