Dankzij deze vondst aan de IJssel herleeft de riddertijd

Aan de IJssel bij het Gelderse Voorst staat de ruïne van kasteel Nijenbeek. Een bijna vierkante woontoren, opgebouwd uit onregelmatig gevormde kloostermoppen, staat er nog 20 meter hoog te zijn. De gracht is drooggevallen vanwege de lage waterstand. Niet zo lang geleden is hij opnieuw uitgegraven. Bij het voorafgaande archeologisch onderzoek zijn enkele opmerkelijke vondsten gedaan die de bijna achthonderd jaar oude geschiedenis van het kasteel accentueren. Eén vondst springt eruit: een middeleeuws zegelstempel.

Archeoloog Jasper Tuinstra (32) van archeologisch onderzoeks- en adviesbureau RAAP haalt het stempel voorzichtig uit een doosje. Hij heeft hem verderop opgegraven. ‘Dit is ie-dan, het persoonlijke zegel van ridder Dirk van Nijenbeek. Het is zeldzaam dat zo’n zegel wordt gevonden op de plek waar het is gebruikt.’

Meteen valt op dat er uit het ronde koperen zegel een hap is genomen. Het metaal met een doorsnede van 6 centimeter is licht verbogen. En op het stempel zijn afdrukken en krasjes te zien. Samen vertellen ze Tuinstra een verhaal.

De smid of iemand anders gooide het zegel in de gracht

Op 8 januari 1296 is ridder Dirk van Nijenbeek op ruim zestigjarige leeftijd overleden in zijn kasteel aan de IJssel. ‘We weten niet precies hoe oud hij was, waarschijnlijk is hij rond 1232 geboren.’ Als ridder droeg hij een zegelstempel bij zich waarmee hij aktes en oorkonden bekrachtigde. ‘S. DNI TH.MILICI DE.NIENBEKE’ staat in het Latijn en met afkortingen aan de rand van het zegel: ‘Zegel van heer Dirk ridder van Nijenbeek’. In het midden staat het wapen van de ridder: een leeuw met een schuine stok erdoorheen. Aan de achterkant zit een oogje voor een kettinkje. Na Dirks dood heeft iemand het zegel aan de smid gegeven om het te vernietigen. ‘Zo werd voorkomen dat iemand in naam van Dirk nog aktes kon bekrachtigen.’