Het plan van de Duitse regering om op alle wegen tol in te voeren voor personenauto’s, leidt tot protest. Gemeentes langs de grens vrezen het wegblijven van Nederlandse consumenten.
Er lijkt geen ontkomen aan. De Duitse tol voor personenauto’s gaat er komen, als het aan de Duitse regering ligt. Omdat de tol, anders dan eerder aangekondigd, niet alleen voor de Autobahn maar voor alle wegen moet gaan gelden, heeft omrijden geen zin. Sluiproutes zijn aldus afgesloten.
Minister van Verkeer Alexander Dobrindt (CSU) wil met de ‘totale tolheffing’ de opbrengsten vergroten en de deelstaten daarin laten delen – zij zijn immers de eigenaren van de provinciale wegen. Zo hoopt hij hun goedkeuring voor het omstreden plan – het paradepaardje van de CSU – te krijgen. Maar zijn idee werkt vooralsnog averechts.
Terugloop
Vooral de deelstaten die grenzen aan andere landen protesteren tegen de tol, die is bedoeld om de wegen te onderhouden en uit te breiden. Tussen Kerkrade en Herzogenrath werd onlangs gedemonstreerd. Nordhorn is een stickeractie begonnen. En de burgemeesters van de grensplaatsen Dinkelland, Losser, Tubbergen, Nordhorn en Bad Bentheim reikten elkaar op de grens symbolisch de hand en stuurden foto’s daarvan naar Berlijn.
De deelstaten Nedersaksen en Noordrijn-Westfalen, beide grenzend aan Nederland, willen geen ‘entreegeld’ voor Nederlandse bezoekers. Daar wordt gevreesd voor een flinke terugloop van het aantal Nederlanders.
Die zullen, naar wordt aangenomen, minder happig zijn om benzine te tanken in Emden of boodschappen te doen bij de Lidl in Kranenburg, de dierentuin in Nordhorn mijden of de kerstmarkt in Düsseldorf links laten liggen. Het vliegveld Weeze, dat 40 procent van zijn passagiers uit Nederland trekt, vreest voor circa eenvijfde minder gasten. De detailhandel in Aken vreest miljoenen euro’s omzetverlies. De liberale partij FDP in Noordrijn-Westfalen rekende uit dat de verliezen de tol-inkomsten wel eens kunnen gaan overtreffen.
Minister Dobrindt gelooft daar niets van. Hij verwijst naar zijn eigen deelstaat Beieren, die aan tollanden Oostenrijk en Zwitserland grenst. Van teruggelopen bezoek aan die landen zou niets te merken zijn, integendeel, volgens Dobrindt. Maar daar geldt, net als in Zwitserland, de tolheffing alleen voor de snelwegen.
De weerstand is enorm. Tegenstanders waarschuwen voor nieuwe ‘slagbomen’ in Europa en zien de betrekkingen met de buurlanden zelfs in gevaar komen. Nederland is voor Noordrijn-Westfalen een belangrijker handelspartner dan de Verenigde Staten, klinkt het dreigend.
Klacht
De politie heeft al laten weten er niet te zijn om een dergelijke ‘infrastructuurheffing’ te handhaven. En de twee grootste afdelingen van regeringspartij CDU, die in Noordrijn-Westfalen en Baden-Württemberg, hebben een krachtig ‘njet’ uitgesproken.
Dobrindt hoopt dat de tol voor automobilisten, die per 1 januari 2016 moet gaan gelden op het 650.000 kilometer tellende Duitse wegennet, jaarlijks netto 600 miljoen euro gaat opbrengen, al zijn er ook onafhankelijke berekeningen die van veel minder uitgaan. De circa 50 miljoen Duitse autorijders moeten verplicht een jaarvignet aanschaffen, maar zullen via korting op de motorrijtuigenbelasting volledig worden gecompenseerd.
Dat is tegen het zere been van de Europese Commissie. Mogelijk zondigt Duitsland hiermee immers tegen het Europese anti-discriminatiebeginsel. Oostenrijk heeft om die reden al een klacht aangekondigd bij het Europese Hof van Justitie. Nederland sluit zich daar mogelijk bij aan.
Nederlanders die met een niet in Duitsland geregistreerde auto in Duitsland reizen, zullen een vignet op de voorruit moeten hebben. Er komen drie vignetten: voor tien dagen (10 euro), twee maanden (20 euro) en twaalf maanden. Bij het jaarvignet zal de prijs variëren naar gelang de milieuklasse en de cilinderinhoud van de auto, of de motorfiets. Gemiddeld zal het jaarvignet 88 euro kosten, aldus Dobrindt.
Ter vergelijking: Zwitserland heft omgerekend 33 euro tol, terwijl Oostenrijk drie autotarieven kent (afgezien van speciale toltrajecten): 8,50 euro voor 10 dagen, 24,80 euro voor twee maanden en 82,70 euro voor een kalenderjaar.
Aan te raden is het vignet vooraf online te bestellen. Wie bij een Duits tankstation aan de grens een vignet koopt, kan namelijk flink duurder uit zijn.
Transporteurs
Voor vrachtwagens gaat de tol per 1 januari omlaag. Maar tolheffing voor vrachtverkeer wordt wel op meer wegen ingevoerd en ook lichtere vrachtwagens moeten tol gaan betalen. Vanaf 2018 geldt vrachtwagentol op alle B-wegen. Dat betekent ook hogere kosten voor Nederlandse transporteurs.
In hoeverre de voorgenomen tol Nederlanders er nu echt van zal weerhouden naar Duitsland te gaan, valt niet te voorspellen. Maar in het bij Nederlanders populaire Winterberg in Sauerland willen ze dat niet afwachten. Daar wordt Nederlanders onder meer gratis koffie met taart in het vooruitzicht gesteld. Ook elders wordt nagedacht over hoe de tol kan worden ‘teruggegeven’. In grensstreken klinkt ook de roep om een tolvrije zone langs de grens van bijvoorbeeld 50 kilometer. Dan zouden de enkele duizenden Nederlanders die vlak over de grens in Duitsland werken, niet extra worden belast.
Bondskanselier Angela Merkel bevestigde afgelopen week dat er een tolheffing komt. Maar er is hoop voor de tegenstanders. CSU-leider Horst Seehofer sluit uitzonderingen op het tolvignet niet uit, zo liet hij afgelopen week weten. Tol voor alle wegen lijkt dus politiek onhaalbaar.