België is op veiligheidsgebied een falende staat en moet ingrijpend hervormd worden. Dat schrijft Jonathan Holslag naar aanleiding van de terreuraanslag in Brussel vorige week, gepleegd door een geradicaliseerde moslim die illegaal in België verbleef.
Absolute veiligheid bestaat niet, maar België blijft blunderen met, zoals vorige week, fatale gevolgen. Er rijzen vragen in de zaak-Lassoued. Waarom heeft het gerecht niets gedaan met een uitleververzoek? Waarom speelde de dienst voor vreemdelingenzaken geen informatie door aan de politie van Schaarbeek, waar de terrorist woonde? Al jaren wordt België beschouwd als een falende staat op gebied van veiligheid, een risico voor heel Europa.
Het zal moeilijk worden om deze situatie te herstellen, maar alles begint bij de erkenning dat openheid niet kan bestaan zonder verantwoordelijkheid. Door de deur open te zetten probeert België mee te profiteren van de globalisering. Maar de risico’s werden lang geringschat: cocaïne in de havens, vervalste producten in de luchthavens, spionnen tussen de expats, extremisten tussen de migranten. Ofwel moet de toevloed worden beteugeld, ofwel dient de toevloed beter te worden gecontroleerd.
Kwaliteit moet beloond worden door een groter deel van het loon variabel te maken. In weinig andere landen worden politieagenten en rechters zo goed betaald als in België, maar daar staan relatief weinig kwaliteitseisen tegenover die dienstbaarheid belonen of laksheid bestraffen. De machtige vakbonden houden die boot ook af en zijn vaak meer bezig met de zekerheid van het personeel dan met de veiligheid van het land.
Staat België moet verstevigd worden
De politieke invloed op topbenoemingen moet worden ingeperkt. Als je het nu wil maken in de Belgische veiligheidsdiensten moeten je vooral een goede jaknikker zijn. De invloed van de politiek dwingt dat de loyaliteit van mensen eerst bij de politicus zelf ligt, dan bij zijn partij en vervolgens pas bij de staat. Er moeten strengere beoordelingen komen voor personeel, maar dat personeel moet ook onafhankelijker worden van de politiek.
De staat moet verstevigd worden. De meerderheid van de Belgen is nog steeds tegen splitsing, maar nationale instellingen als defensie, politie, justitie en inlichtingendiensten worden steeds meer ingespannen als profilerings- of tewerkstellingsmachine van lokale politici, of zelfs belachelijk gemaakt door politici die niets van de staat moeten hebben. Stammenpolitiek is het, met meer onveiligheid als gevolg.
Beperk instroom
Tot slot zou gesleuteld moeten worden aan de instroom. Door de wedloop om personeel, dreigt de lat steeds lager gelegd te worden. Creativiteit en vindingrijkheid zijn belangrijk voor veiligheidsdiensten, maar die vaardigheden mogen niet ten koste gaan van andere zaken, zoals discipline, stiptheid, kennis en, bovenal, loyaliteit tegenover de staat en dienstbaarheid tegenover het algemeen belang.