Kiev en Moskou prevelen ‘vrede’, maar de kans op onderhandelingen is klein. Henry Kissinger waarschuwt voor een Derde Wereldoorlog en wil de Russen paaien. Maar nog altijd gelden de wijze woorden van Winston Churchill, dat je een agressor niet mag belonen, concludeert Eric Vrijsen.
‘Elke oorlog eindigt op een diplomatieke manier,’ zei de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken Dymytro Kuleba op Tweede Kerstdag tegen het Amerikaanse persbureau Associated Press. Hij voegde eraan toe: ‘Elke oorlog eindigt als het resultaat van de acties op het slagveld en aan de onderhandelingstafel.’
Kuleba drong aan op een door de Verenigde Naties te leiden vredestop in New York. Rusland zou daaraan mogen deelnemen, mits het land zich onderwerpt aan een internationaal tribunaal waar de oorlogsmisdaden worden bestraft.
Die laatste voorwaarde maakt het begin, laat staan het welslagen van vredesonderhandelingen met de Russen onwaarschijnlijk. Maar het woord ‘vrede’ is gevallen en dat geeft aanleiding tot optimisme.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
‘Realiteit van vandaag’
Vorige week bezigde ook de Russische president Vladimir Poetin het woord ‘onderhandelingen’, maar hij suggereerde dat Oekraïne daartoe niet bereid was. Bovendien gingen de Russische luchtaanvallen op civiele doelen in Oekraïne onverminderd door.
Een Kremlin-woordvoerder zei later dat onderhandelingen moeten uitgaan van ‘de realiteit van vandaag’. Dit betekent dat Rusland niet bereid is de veroverde gebieden in de Donbass en het schiereiland De Krim op te geven.
Arendo Joustra: Steun aan Oekraïne is in het belang van Nederland
Oekraïne is niet genegen zo’n offer te brengen. Het zou neerkomen op een beloning van de Russische agressie. Kiev wil de veroverde gebieden terug. Rusland moet de Oekraïense grenzen van vóór 2014 respecteren. In november formuleerde president Volodymyr Zelensky een vredesplan van tien punten, waarvan herstel van de Oekraïense ‘territoriale integriteit’ het belangrijkste was.
Zelensky’s minister van Buitenlandse Zaken Kuleba deed daar in het AP-interview niks aan af. Daarmee bevestigde hij zelf al dat een vredestop eind februari in New York praktisch onhaalbaar is. Maar hij gaf toch weer voedsel aan optimisme door te zeggen dat ‘het andere landen natuurlijk vrij staat om contact met Rusland te onderhouden’ om tot regelingen te komen. Turkije en Saudi-Arabië willen bemiddelen tussen Moskou en Kiev.
Nog net geen 100-jarige Kissinger
Lees dit opiniestuk uit mei 2022: Kissinger zat er meestal naast. Ook nu weer met concessies aan Poetin
De nog net geen 100-jarige Henry Kissinger – geboren op 27 mei 1923 in Fürth (Beieren), op zijn 15de naar de Verenigde Staten gevlucht voor de jodenvervolging van de nazi’s, bijna een halve eeuw geleden Amerikaans minister van Buitenlandse Zaken onder Richard Nixon en nog altijd een gezaghebbend internationaal expert – dringt in een essay in The Spectator aan op vredesonderhandelingen.
In het belang van de internationale stabiliteit moeten er besprekingen komen, schrijft hij. Kissinger trekt een vergelijking met de situatie halverwege de Eerste Wereldoorlog. Toen werd de Verenigde Staten gevraagd een bemiddelende rol te spelen tussen enerzijds de Duitsers en Oostenrijkers en anderzijds de Britten, Fransen en Russen. Alle partijen waren oorlogsmoe en zagen het zinloze van de slachtpartijen in.
De toenmalige Amerikaanse president Woodrow Wilson stuurde een diplomatiek verkenner naar Europa, die optimistisch terugkwam. Wilson wachtte nog even de presidentsverkiezingen in eigen land van november 1916 af.
Te laat. Toen Wilson met een initiatief wilde komen, waren de Britten inmiddels een offensief begonnen bij rivier de Somme in het Westen van Frankrijk, terwijl de Duitsers probeerden bij Verdun in Oost-Frankrijk door de stoten.
‘De slag om de Somme en de slag bij Verdun voegden nog eens twee miljoen doden toe aan het slachtofferaantal,’ schrijft Kissinger. De oorlog werd tot het bittere eind uitgevochten en legde de kiem voor de Tweede Wereldoorlog (1939-1945).
Vergelijkbaar draaipunt
Kissinger laat er de retorische vraag op volgen of de wereld van vandaag op ‘een vergelijkbaar draaipunt’ staat als in 1916. Er is nu net zo’n revolutie in militaire technologie gaande als destijds. Toen konden de politieke leiders niet doorgronden wat de rampzalige gevolgen waren van nieuwigheden als de mitrailleur, de tank en het vliegtuig. Nu geldt dat ook, maar dan voor de toepassing van drones, lange-afstandsartillerie, ‘loitering munition’ (rondhangende munitie) en vooral wapens op basis van Kunstmatige Intelligentie.
Lees meer over de toepassing van drones: Deze drones worden ingezet tijdens de oorlog in Oekraïne
Goed punt van de oude baas Kissinger. Maar vervolgens prijst hij de stabiliserende rol van Rusland en daarin schiet hij door. Hij geeft toe dat hij voorstander was van een ferme westerse reactie op de Russische agressie in Oekraïne, maar: ‘Rusland leverde het afgelopen halve millennium een beslissende bijdrage aan het mondiale evenwicht en de machtsbalans. Die historische rol mag niet worden onderschat.’ Rusland heeft ondanks de verliezen in Oekraïne nog steeds de beschikking over zijn nucleaire wapens en kan dus escaleren, redeneert Kissinger.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?