De feiten: China pleit voor internationaal AI orgaan
Bron: APECDe Chinese president Xi Jinping pleit voor een internationaal AI-orgaan. Dit zei hij tijdens zijn speech op 1 november bij een bijeenkomst van APEC (Asia-Pacific Economic Cooperation) in Zuid-Korea. Deze organisatie zou zich bezighouden met wereldwijde regelgeving en coöperatie op het gebied van kunstmatige intelligentie.
Het is niet de eerste keer dat China het belang van een internationaal AI-orgaan promoot. Afgelopen juli deed premier Li Qiang dezelfde oproep, ook het nationale comité benadrukte het belang nogmaals in het vijftiende vijfjarenplan van de Chinese Communistische Partij (CCP).
Technologierivaal Amerika liet in februari op een AI-top in Parijs juist weten niet geïnteresseerd te zijn in ‘buitensporige’ regelgeving op AI. Toen werd een vergelijkbaar idee voorgesteld door de lidstaten van de Europese Unie.
Wie zegt wat over de AI techrace
Bron: Trouw, Reuters- ‘Wij zijn van mening dat buitensporige regulering de AI-sector om zeep kan helpen, net nu deze revolutionaire bedrijfstak zich begint te ontwikkelen.’ Amerikaanse vicepresident JD Vance op de AI top in Parijs, februari 2025. (Trouw)
- ‘AI moet een publiekelijk goed worden voor de Internationale gemeenschap.’ Chinese president Xi Jinping op APEC bijeenkomst in Zuid-Korea, november 2025. (Reuters)
- ‘Op het gebied van AI zit China nanoseconden achter de Verenigde Staten.’ CEO van de Amerikaanse chipgigant NVIDIA Jensen Huang (Reuters)
EW's visie: China als koploper is een gevaar
Door: Valentijn ArendsDe oproep van Xi heeft weinig te maken met een ethische motivatie. Hij ziet vooral een kans om zich te positioneren als wereldleider op het gebied van AI, en tegelijkertijd druk te zetten op de werkwijze van de Verenigde Staten.
De AI-race tussen China en de Verenigde Staten
Ondanks corruptieproblematiek heeft China de afstand tot de Verenigde Staten sterk verkleind. De dit jaar gelanceerde generatieve AI-applicatie DeepSeek R1 doet nauwelijks onder voor ChatGPT. De twee grootmachten strijden nu om de volgende stap in AI.
Wat is agentische AI?
Die stap zou weleens agentische AI kunnen zijn — een vorm van kunstmatige intelligentie die minimaal menselijk toezicht nodig heeft.
Het is het soort AI dat we uit dystopische films kennen; het kan zelf taken uitvoeren en zou kunnen uitgroeien tot een volledig autonoom systeem dat zichzelf slimmer kan maken.
Hoe dan ook komt de vrijheid in het geding als Chinese AI-ontwikkeling überhaupt in de buurt komt van die van de Verenigde Staten. China zet AI in voor sociale controle en laat met zijn industriële groei-georiënteerde beleid weinig ruimte voor de rechten en vrijheden van zijn burgers — vrijheden die in Amerika van oudsher juist zeer belangrijk zijn.
AI-toezicht op Oeigoeren
Italiaanse onderwijs- en onderzoeksinstantie ISPI rapporteert dat China nu al gebruikmaakt van AI voor het herkennen van Oeigoeren, een culturele en etnische minderheid binnen China.
Met behulp van gezichtsscanapparatuur wordt de onderdrukte bevolkingsgroep geïdentificeerd bij het betreden van openbare locaties in China. Vervolgens wordt de politie onmiddellijk gewaarschuwd. De CCP rechtvaardigt dit beleid onder het mom van terrorismebestrijding.
Lees ook: Wat het Chinese Oeigoeren-beleid voor ons betekent – EW
Mocht de eerder genoemde autonome, agentische kunstmatige intelligentie daadwerkelijk gecreëerd worden, dan weet niemand hoe controleerbaar die zal zijn. Een zelfbewuste computer besturen is onbekend terrein.
Ideologische verschillen tussen AI-modellen
Wel weten we op welke principes de AI gebouwd wordt, afhankelijk van de uitvinder.
Bij China krijgen we te maken met een AI die weinig oog heeft voor persoonlijke rechten en vrijheden, vergelijkbaar met hoe het land AI nu al inzet voor sociale controle.
De Verenigde Staten zijn ook verre van de ideale kandidaat. Het democratisch gehalte in het land loopt terug, onder andere door de toename van presidentiële decreten.
Rechtenprofessor Gilad Abiri – verbonden aan zowel de Chinese Peking University School of Transnational Law (STL) en de Amerikaanse Yale Law School – beargumenteert dat de AI-race tussen de Verenigde Staten en China leidt tot te weinig reflectie.
Uit angst dat China of de VS het AI-landschap zullen domineren, haasten we ons om elke bescherming weg te nemen die onze vooruitgang zou kunnen vertragen.” ~Gilad Abiri, Mutually Assured Deregulation
Hieraan zijn volgens hem de Verenigde Staten net zo schuldig als China.
Toch worden individuele rechten in dit land veel beter beschermd en scoorden de Verenigde Staten in 2024 een 7,85 in de democratie-index, tegenover China’s 2,11.
Het pleidooi van China voor een internationaal AI-orgaan lijkt niets meer dan een kleine strategische zet in een mondiale strijd. Hoe sympathiek de woorden van president Xi ook klinken, de regels die het land wil opleggen komen niet voort uit een gevoel van ethische verantwoordelijkheid of verlangen naar solidaire samenwerking, maar eerder uit een streven naar technologische dominantie.
Verdere verdieping: Verval van de Amerikaanse voorsprong
Bron: The EconomistAmerika heeft sinds het ontstaan van de computer altijd een voorsprong gehad op het gebied van computerwetenschappen. Silicon Valley-historicus Margaret O’Mara beschreef in 2020 in haar boek The Code het succes van de Amerikaanse werkwijze.
De driehoekstructuur: universiteiten, durfkapitaal en defensie
Een korte samenvatting: In de Verenigde Staten bestaat een driehoekstructuur van een krachtig universitair klimaat, durfkapitaal en een in innovatie gegronde defensie-industrie.
Deze drie creëren samen een klimaat waarin er ruimte is voor jonge ondernemers om hun risicovolle ideeën op de markt te brengen.
Silicon Valley als epicentrum van AI-innovatie
Het epicentrum: Silicon Valley, waar veel van de Amerikaanse AI-innovatie vandaan komt floreert in dit klimaat vol durf, risico’s en vooral weinig regels.
Het is het huis van bedrijven als Nvidia en OpenAI (ontwikkelaar van ‘s werelds bekendste AI-chatbot ChatGPT), die de Verenigde Staten voorlopig het voordeel in de strijd geven.
Xi’s speech en de Amerikaanse innovatie-architectuur
Terugkomend bij Xi’s speech: een beperkend internationaal orgaan zou deze cruciale driehoekstructuur dwarsbomen. Een strategische zet van China om de wereldwijde AI-koppositie te kapen.
De Chinese Communistische Partij wil tot 2030 de economie vergaand moderniseren. Het centrale comité focust hierbij op kwaliteit boven kwantiteit.
‘Gestuurde creativiteit’ als Chinese innovatie-strategie
De aanpak van de Chinese overheid kan niet verder afstaan van de Verenigde Staten. In China staat ‘gestuurde creativiteit’ centraal.
Deze gestuurde creativiteit vertaalt zich naar een ongeëvenaarde bijdrage in door de overheid opgezette industrie-investeringsfondsen. In 2019 was dit 1,7 procent van het bruto binnenlands product, een hele procent meer dan nummer twee, Zuid-Korea met 0,7 procent, aldus het Britse zakenblad The Economist.
Staatsfondsen en technologische autonomie
De Chinese regering probeert zijn technische talent en de industrie aan te sturen. De Communistische rartij (CCP) heeft 10 biljoen yuan (1,2 biljoen euro) verspreid over 2.000 verschillende staatsfondsen om in de economie te investeren.
Een van de hoofddoelen van deze investeringen is het creëren van een zelfstandige halfgeleiderindustrie, die China weer een stap dichter bij de top brengt.
Hoe AIgency Amsterdam traditionele reclame disrupt