LIVE | Witte Huis gaat los om vleierij Rutte in video: ‘Daddy's home!’

27-6

Dit liveblog wordt niet langer bijgewerkt. Lees nog eens alle analyses van EW over de NAVO-top:

25-6

Witte Huis gaat los om vleierij Rutte in video: ‘Daddy’s home!’ (09:15)

Het Witte Huis heeft een video gepubliceerd van Trumps bezoek aan Den Haag, met de tekst ‘Daddy’s home’ groot in beeld op Paleis Huis ten Bosch. De zin verwijst naar NAVO-chef Mark Rutte, die Trump tijdens de top ‘daddy’ noemde.
In het filmpje is te zien hoe Trump landt op Schiphol, arriveert bij koning Willem-Alexander en gesprekken voert op de NAVO-top. Onder de beelden klinkt het nummer Daddy’s Home van Usher, met expliciete zinnen deels weggeknipt.
Rutte gebruikte het woord ‘daddy’ omdat Trump Israël en Iran tot de orde riep: ‘En dan moet papa soms even stevige taal gebruiken,’ aldus Rutte.

De inhoud op deze pagina wordt momenteel geblokkeerd om jouw cookie-keuzes te respecteren. Klik hier om jouw cookie-voorkeuren aan te passen en de inhoud te bekijken.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."

Rutte had het niet zo bedoeld toen hij Trump ‘daddy’ noemde (19:20)

Mark Rutte zegt dat zijn ‘daddy’-opmerking over Donald Trump verkeerd is begrepen. Hij verwees ermee naar de rol van de VS als strenge vaderfiguur binnen de NAVO. Op sociale media en de top leidde het tot schaamte en grappen.
‘En dan moet papa soms even stevige taal gebruiken’, refereerde Rutte aan Trumps harde woorden tegen beide landen.
‘Het is een kwestie van smaak. En hij is een goede vriend, vooral als hij ons dwingt om meer te investeren’, aldus Rutte.

Rutte gelooft niet dat Spanje goedkoop defensiedoelen haalt (19:18)

Mark Rutte gelooft niet dat Spanje de NAVO-afspraken kan nakomen zonder veel meer geld uit te geven aan defensie. Premier Sánchez denkt het met 2 procent bbp te redden, maar Rutte noemt dat “echt nul kans”. Spanje is volgens hem het enige land dat uit de pas loopt.
‘Ik zeg: nou Pedro, de premier van Spanje, echt nul kans. Maar op zich is het waar, hij moet de targets halen.’ Rutte zou het wel “knap” vinden als dat lukt.
‘Kijk, Spanje heeft gewoon een verklaring ondertekend’, zei de secretaris-generaal van de NAVO na afloop van de top in Den Haag. De 3,5 procent is volgens Rutte gekozen omdat dat bedrag ‘volgens alle anderen’ nodig is om de krijgsmacht voldoende te versterken. ‘Er is geen opt-out, er is geen deal’, aldus Rutte.

Oud-NAVO-topmilitair Rob Bauer aanwezig bij top in Den Haag (19:00)

Oud-admiraal Rob Bauer (62) was woensdag aanwezig bij de NAVO-top in Den Haag. De voormalige voorzitter van het militair comité van de NAVO kwam in burger en sprak met oud-collega’s.
Bauer stond tijdens zijn NAVO-jaren bekend om zijn waarschuwingen voor onderbewapening. EW sprak met hem. Lees het interview hier.

Trump weer vertrokken vanaf Schiphol na NAVO-top (18:20)

Donald Trump is woensdagavond vertrokken uit Nederland. Iets voor 18.00 uur steeg Air Force One op vanaf de Kaagbaan op Schiphol. Enkele tientallen belangstellenden en vliegtuigspotters keken op afstand toe.

Trump gaat kijken naar levering Patriots aan Oekraïne (18:14)

Donald Trump overweegt Patriot-raketten aan Oekraïne te leveren. “We gaan kijken of we een aantal beschikbaar kunnen stellen,” zei hij na de NAVO-top. Volgens Trump moet Poetin “de oorlog beëindigen”, want “er vallen te veel doden”.

Achter de schermen bij NAVO-top: zo ging het eraan toe (18:00)

Nog voor vijf uur ’s ochtends stroomden woensdagochtend de straten van Den Haag vol met zwarte diplomatenauto’s met CD-kenteken.
Diplomaten, journalisten en vrijwilligers maakten zich op voor de komst van de Amerikaanse president Donald Trump bij het World Forum.
De NAVO-top betekende niet alleen overleg tussen wereldleiders, maar ook een vroege mediadrukte in de Hofstad. Lees het verslag van de dag hier.

Trump had geen idee wie Wilders was: noemde gesprek ‘heel vreemd’ (17:17)

Donald Trump zei na afloop van de NAVO-top dat hij vooraf geen idee had wie Geert Wilders was, dat meldt ANP.
Volgens de Amerikaanse president kwam het gesprek op initiatief van de Nederlandse regering, iets wat Wilders eerder ontkende.
De Rijksvoorlichtingsdienst (RVD) zegt niet te weten hoe de ontmoeting tot stand is gekomen, maar dat de Nederlandse regering er niet bij betrokken is geweest. Ook premier Dick Schoof zegt dat in zijn persconferentie na de top. ‘Wij hebben er in ieder geval niets mee te maken gehad. Ik hoorde er geloof ik gisteren van.’
‘Blijkbaar moet ik met de oppositieleider spreken als ik ook met de premier spreek,’ aldus Trump, die de gang van zaken “heel vreemd” noemde.
Trump besprak het gesprek na een vraag van een Amerikaanse journalist, die benieuwd was naar Trumps gedachten over Wilders’ “anti-moslimstandpunten”. De president zei dat het Wilders’ standpunt is. ‘Hij is ontevreden met hoe het hier gaat.’

Trump dreigt met sancties voor Spanje: ‘Het enige land dat niet betaalt’ (16:41)

Donald Trump heeft tijdens de NAVO-top in Den Haag Spanje gedreigd met handelssancties vanwege het weigeren om mee te doen aan de nieuwe NAVO-norm voor defensie-uitgaven. Volgens Trump ondermijnt het Spaanse verzet de solidariteit binnen het bondgenootschap.
‘Het enige land dat niet betaalt’, klaagde Trump na afloop van de NAVO-top. ‘We zijn bezig met een handelsdeal, nou we laten hen dubbel betalen.’

Trump na NAVO-top: Europa moet meer verantwoordelijkheid nemen (16:05)

‘Europa moet meer verantwoordelijkheid nemen – dat helpt om vreselijke conflicten zoals in Oekraïne op te lossen. Die 5 procent moet worden geïnvesteerd in defensiematerieel, niet in bureaucratie. En het moet bij voorkeur Amerikaans materieel zijn, want zoals je in Iran ziet: dat werkt.’
Donald Trump zei na afloop van de NAVO-top in Den Haag dat hij “veranderd” is door wat hij zag bij de 32 NAVO-leiders. Hij prees hun inzet en benadrukte het belang van Amerikaanse steun. Alle lidstaten stemden in met een verhoging van de defensie-uitgaven naar 5 procent van het bbp.
‘Ik ging hier naartoe omdat dat iets is dat ik moest doen, maar ik ga hier anders weg’, zegt Trump. ‘Deze mensen houden echt van hun land, het is geen oplichting.’
Verder zei hij: ‘Bijna iedereen zei: ‘godzijdank voor de VS’, zonder ons zou het niet lukken.’

Zelensky: lang en wezenlijk gesprek gehad met Trump (16:04)

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft in de marge van de NAVO-top in Den Haag gesproken met Donald Trump.
Op X noemt hij het een “lange en wezenlijke ontmoeting” waarin “alle echt belangrijke kwesties” aan bod kwamen. Trump heeft nog niet op het gesprek gereageerd; Zelensky zegt later met meer details te komen.

De Wever: halen nieuwe NAVO-norm wordt moeilijke opgave (16:03)

De Belgische premier Bart De Wever erkent dat het moeilijk wordt voor België om aan de nieuwe NAVO-norm te voldoen. “Voor landen met hoge schulden zoals het onze is dat een heel moeilijke opgave,” zei hij na afloop van de NAVO-top in Den Haag.
België krijgt tot 2035 de tijd, tot ergernis van andere NAVO-landen: “En dat gaat dan niet over de Verenigde Staten, maar over Europese partners die vaak al aan die 3,5 procent zitten.”
Meloni: NAVO-doelen betaalbaar voor Italië dankzij flexibiliteit (16:00)
De Italiaanse premier Giorgia Meloni zei na afloop van de NAVO-top in Den Haag dat de lidstaten “volledige flexibiliteit” hebben gekregen in hoe zij de nieuwe defensiedoelen behalen.
Daardoor blijven de uitgaven volgens haar haalbaar voor Italië. “We zullen geen enkele euro afdoen aan de prioriteiten van de regering en de Italiaanse burgers,” aldus Meloni.

Trump spreekt uit eigen beweging met Wilders op NAVO-top (15:29)

Donald Trump heeft tijdens de NAVO-top in Den Haag uit eigen beweging gesproken met Geert Wilders. De PVV-leider plaatste na afloop een foto op X met de tekst: ‘Hartelijk dank, meneer de president, voor het uitstekende gesprek dat we zojuist hadden en onze discussie over de noodzaak van strengere immigratiewetten.’
Volgens de NOS vond het gesprek plaats op initiatief van Trump, buiten het officiële programma om.

Merz: NAVO moet dreiging Rusland serieus nemen (15:28)

Na afloop van de NAVO-top in Den Haag waarschuwde de Duitse bondskanselier Friedrich Merz dat ‘vrijheid en veiligheid niet als vanzelfsprekend’ mogen worden beschouwd.
Hij noemde de hogere defensie-uitgaven ‘een duidelijk signaal’ en prees NAVO-chef Mark Rutte om zijn ‘diplomatieke vaardigheid’.
Merz pleitte voor strengere sancties tegen Rusland en riep op tot meer Amerikaanse betrokkenheid: ‘Er komt geen militaire oplossing voor dit conflict. We moeten de economische druk op Moskou opvoeren.’

Starmer zegt dat NAVO dodelijker dan ooit zal zijn (15:28)

De Britse premier Keir Starmer zei aan het slot van de NAVO-top dat het bondgenootschap dankzij de investeringen “sterker, eerlijker en dodelijker dan ooit” zal zijn. NAVO-landen willen uiterlijk in 2035 vijf procent van hun bbp besteden aan defensie en veiligheid. Groot-Brittannië zit in 2027 al op 4,1 procent, inclusief aanverwante uitgaven.

Auto Tsjechische delegatie beschadigd door aanrijding met bus (15:28)

Op het terrein van de NAVO-top in Den Haag botste woensdagmiddag een touringcar tegen een auto van de Tsjechische delegatie. De auto kreeg een klapband, maar beide voertuigen reden na de aanrijding gewoon door.

Máxima leidt partners van NAVO-leiders rond in Rotterdam (15:25)

Koningin Máxima ontving woensdag in Rotterdam de partners van wereldleiders die meereisden naar de NAVO-top. Na een bezoek aan Depot Boijmans Van Beuningen maakten ze een rondvaart over de Maas en kregen ze lunch van sterrenchef Erik van Loo.
Onder de gasten waren de partners van leiders uit onder meer Canada, Turkije en Zweden.

Mark Rutte reageert na NAVO-top (14:43)

Mark Rutte in zijn verklaring na de NAVO-top: ‘Iedereen beseft dat we een tandje moeten bijschakelen om veilig te blijven. Amerika blijft toegewijd aan de NAVO.’
‘Europese bondgenoten en Canada zullen meer doen om onze veiligheid te waarborgen.’
‘Ons doel is Oekraïne te blijven ondersteunen in zijn strijd tegen Rusland en op zijn onomkeerbare weg naar toekomstig NAVO-lidmaatschap.’

NAVO-leiders eens over nieuwe norm voor veel hoger defensiebudget (14:23)

De NAVO-landen hebben op de top in Den Haag afgesproken om voortaan 5 procent van hun economie te besteden aan defensie en aanverwante uitgaven.
Zelfs landen die daar eerder terughoudend in waren, zoals Spanje, gingen akkoord, al geven zij een eigen invulling aan de afspraak. De nieuwe norm moet de Europese militaire slagkracht vergroten, maar is vooral ingegeven door druk vanuit de Verenigde Staten.
De NAVO-landen hebben afgesproken om tegen 2035 jaarlijks minstens 3,5 procent van hun bbp te besteden aan kernverdediging en capaciteitsdoelen.
Daarbovenop mogen ze tot 1,5 procent inzetten voor zaken als infrastructuurbescherming, cyberverdediging, innovatie en de defensie-industrie.
De voortgang wordt in 2029 geëvalueerd, en bijdragen aan Oekraïne tellen mee in de totale defensie-uitgaven.

NAVO-landen noemen Rusland in slotverklaring bedreiging (14:22)

Op de NAVO-top in Den Haag werd Rusland expliciet bestempeld als langdurige bedreiging voor de Euro-Atlantische veiligheid, na wekenlang diplomatiek overleg. Europese landen drongen aan op deze formulering, mede om hogere defensie-uitgaven aan hun burgers te kunnen uitleggen.
De VS gaven uiteindelijk toe, mede door Trumps groeiende frustratie over Moskou en Europese koppeling van hun steun aan een harde Ruslandverklaring.

Turkije organiseert NAVO-top 2026, Albanië daarna aan de beurt (14:21)

De NAVO-top van volgend jaar vindt plaats in Turkije, zoals nu officieel is bevestigd in de slotverklaring. Albanië organiseert de daaropvolgende top, mogelijk in 2027. Het overslaan van een jaar is niet ongebruikelijk; dat gebeurde voor het laatst in 2020.

NAVO belooft steun aan Oekraïne in slotverklaring (14:20)

De NAVO heeft in de slotverklaring van de top in Den Haag beloofd Oekraïne te blijven steunen, ondanks eerdere Amerikaanse bezwaren.
De tekst benadrukt dat hulp aan Oekraïne ook als defensie-uitgave mag meetellen, wat landen stimuleert om bij te dragen. Trumps rol als bemiddelaar in de oorlog leidde tot terughoudendheid vanuit de VS, ook over de aanwezigheid van president Zelensky.
“De bondgenoten bevestigen hun blijvende soevereine toezeggingen om steun te verlenen aan Oekraïne”, staat in de korte verklaring.
“De veiligheid van Oekraïne draagt bij aan die van ons, en daarom zullen de directe bijdragen aan de defensie en de defensie-industrie van Oekraïne ook worden meegenomen in de berekening van de defensie-uitgaven van de geallieerden.”

Vergadering regeringsleiders NAVO-top afgelopen (14:19)

De Noord-Atlantische Raad is afgerond, bevestigt de Rijksvoorlichtingsdienst, na een overleg dat later begon maar volgens schema verliep.
Aansluitend volgen ontmoetingen van Dick Schoof met Donald Trump en persconferenties, onder anderen van NAVO-chef Mark Rutte.
Later op de middag spreekt Rutte samen met Europese leiders met de Oekraïense president Zelensky; de gezamenlijke slotverklaring is inmiddels gepubliceerd.

Groepsfoto voorafgaand aan vergadering Noord Atlantische Raad

De groepsfoto van de 32 lidstaten van de NAVO. Wat opvalt is dat de premier van Spanje Pedro Sánchez (het slechtste jongetje van de klas) helemaal aan de buitenkant is geposteerd. Beeld: Geert Vanden Wijngaert/AP Photo

Trump benadrukt betrokkenheid bij artikel 5: ‘We are with them all the way’ (11:45)

Voorafgaand aan de vergadering van de Noord Atlantische Raad hielden NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte en de Amerikaanse president Donald Trump een aparte persconferentie.
Rutte zei dat de NAVO unaniem heeft besloten de defensie-uitgaven op te voeren tot 5 procent van het bruto binnenlands product (bbp). Volgens Rutte is het essentieel dat vooral de Europeanen en Canadezen nu hun bijdrage verhogen, zodat niet langer alleen de Amerikaanse belastingbetaler opdraait voor de veiligheid van het bondgenootschap.
Zoals hij de afgelopen dagen al vaker deed, prees Rutte president Trump nadrukkelijk. Hij stelde dat het mede aan Trumps druk te danken is dat Europese landen nu fors meer investeren in hun krijgsmacht. ‘Trump is een man van vrede,’ zei de NAVO-chef.
Trump zelf noemde de stijging van de defensie-uitgaven ‘een grote overwinning voor iedereen’.
Toch draaide de bijeenkomst niet alleen om de NAVO-top. Ook het recente Amerikaanse bombardement op Iran kwam uitgebreid ter sprake. Volgens Trump heeft hij bij beide partijen een staakt-het-vuren weten af te dwingen.
Het Amerikaanse optreden in Iran vergeleek de Amerikaanse president met de atoombom die de Verenigde Staten op Nagasaki liet vallen aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. ‘Ik wil Nagasaki en Hiroshima niet als voorbeeld gebruiken, maar dat was in essentie precies hetzelfde. De atoombommen beëindigden die oorlog. Onze aanval op de nucleaire installaties in Iran eindigt deze oorlog. Als wij de aanval op Iran niet hadden gedaan zouden ze daar nu nog aan het vechten zijn.’
Hij voegde daaraan toe dat Iran op dit moment helemaal geen uranium meer wil verrijken, maar zich ‘wil herstellen van de klap’ die het heeft gekregen.
Trump benadrukte daarnaast dat het nucleaire programma van Iran door Amerikaanse aanvallen jaren is teruggeworpen. Tegelijkertijd kreeg hij tijdens het persmoment ook enkele kritische vragen, met name naar aanleiding van gelekte informatie waaruit zou blijken dat de daadwerkelijke schade in Iran mogelijk minder groot is dan hij beweert. De president bleef echter bij zijn standpunt: er zou sprake zijn geweest van ‘totale vernietiging’, en de rapporten die iets anders suggereren ‘zitten er volledig naast’.
Verder gaf Trump duidelijkheid over zijn toewijding aan de NAVO, nadat hij eerder twijfels had gezaaid tijdens een kort interview aan boord van Air Force One op dinsdag. Toen liet hij zich vaag uit over de Amerikaanse betrokkenheid bij Artikel 5. Nu benadrukte hij echter: ‘We are with them all the way.’ Nard Lodewijk

Hoe zit het met die 5 procent? Spanje ontpopt zich tot paria NAVO (11:00)

Tijdens de NAVO-top in Den Haag richt de kritiek zich op Spanje. Premier Pedro Sánchez blijft volhouden dat zijn land niet hoeft te voldoen aan de nieuwe 5-procentnorm voor defensie-uitgaven. Hij wist een uitzondering te bedingen, en denkt met 2,1 procent van het bbp aan de NAVO-doelen te kunnen voldoen. Andere lidstaten ergeren zich zichtbaar aan die houding.
De toon is scherp. Deense premier Mette Frederiksen waarschuwde tegen ‘opt-outs’ voor landen die verder van Rusland liggen. “Het gaat om eenheid, niet om nationale uitzonderingen.” Ook België draaide uiteindelijk bij: “Niet iets waar je vrolijk van wordt,” zei Bart De Wever, “maar als het moet, dan moet het.”
In Oost-Europa is men al verder. Polen zit op 4,7 procent, Estland gaat in 2026 naar 5,4 procent. Duitsland mikt op 5 procent in 2029. Op het NAVO-hoofdkwartier in Brussel is men duidelijk: 3,5 procent is het absolute minimum. Dat maakt Spanje nu tot de paria van het bondgenootschap.
Tekenend: op de groepsfoto staat Sánchez helemaal aan de zijkant. René van Rijckevorsel

Veldkamp: uitspraak Trump over artikel 5 niet overinterpreteren (10:22)

De Amerikaanse president Donald Trump wilde zich onderweg naar Nederland niet vastleggen op artikel 5 van het NAVO-handvest: een aanval op één van de NAVO-landen is een aanval op allen. Artikel 5 is de ruggengraat van het bondgenootschap.
Op de vraag of hij nog achter artikel 5 staat, zei Trump tegen journalisten in de AirForce 1: ‘Dat ligt aan de definitie. Er zijn talrijke manieren waarop je artikel 5 kunt interpreteren. Maar ik ben vastberaden om hun vriend te zijn,’ zei hij over de andere lidstaten. ‘Ik ben vastberaden om levens te redden en ik ben toegewijd aan leven en veiligheid. Ik zal een precieze definitie geven als ik aankom [op de NAVO-top]. Dat wil ik niet achter in een vliegtuig doen.’
Inmiddels hebben zowel secretaris-generaal Mark Rutte, premier Dick Schoof als minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp de uitspraken van Trump gedebunkt.
Volgens NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte is de Amerikaanse president ‘volledig gecommitteerd’ aan artikel 5 van de NAVO.
‘Artikel 5 is glashelder’, reageerde Dick Schoof, al kan dit onderdeel van het NAVO-handvest volgens de demissionair premier wel op talloze manieren worden geïnterpreteerd. ‘Ik denk dat ook Trump en ook Amerika zich houdt aan Artikel 5’.
In een oploopje met de Nederlandse pers vlak voor aanvang van de top liet minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp (NSC) zich in soortgelijke bewoordingen uit. ‘Trump kan zich soms wat onconventioneel uitdrukken, maar ik ga ervan uit dat we het eind van deze dag vandaag ook weer zien dat de VS nog voor artikel 5 staat.’ Trumps uitspraken in het vliegtuig moeten we ‘niet overinterpreteren’.
We moeten volgens Veldkamp vooral proberen te zien hoe er over 10, 15 jaar naar deze top wordt gekeken. ‘Als we straks terugkijken zien we dat Europese landen meer verantwoordelijkheid kregen voor hun eigen veiligheid. ‘Dat is sinds Eisenhower door talloze presidenten gezegd, memoreert Veldkamp. ‘Trump is nu de grote accelerator. Plus het feit dat Poetin ook echt de veiligheid van Europa bedreigt. We zien gewoon dat de Europese landen nu heel serieus meer willen investeren in eigen defensie en weerbaarheid. Dat is wat staat. Zo gaan we over 10, 15 jaar deze top terugkijken.’
Velkdamp is verheugd dat Trump erin heeft toegestemd om in de marge van de top de Oekraïense president Volodymyr Zelensky te ontmoeten. ‘Dat is wel een stap. En dat er gecommuniceerd wordt tussen beiden vind ik ook wel een stap.’ René van Rijckevorsel

Trump: ‘geweldig’ ontbijt gehad met koningspaar (10:12)

De Amerikaanse president Donald Trump noemt het ontbijt met koning Willem-Alexander en koningin Máxima ‘geweldig’.
Op Truth Social schrijft hij: ‘De koning en koningin zijn prachtige en spectaculaire mensen.’
Trump bracht de nacht door op Paleis Huis ten Bosch en begon zijn woensdag met een fotosessie en ontbijt met het koningspaar. Hij laat weten dat hij zijn dag begint in het ‘prachtige Nederland’.

Schoof: Trump en Zelensky zullen elkaar spreken op NAVO-top (10:00)

President Trump spreekt vandaag met zijn Oekraïense ambtgenoot Zelensky. Dat zei demissionair premier Dick Schoof.
Trump zei eerder al te verwachten Zelensky tegen te komen: ‘Ik zal zeggen: “hoe gaat het ermee?” Hij zit in een lastig parket, had daar nooit terecht moeten komen.’
Het is de eerste ontmoeting sinds de uitvaart van paus Franciscus. Dat gesprek verliep goed, maar een eerdere ontmoeting in het Witte Huis liep uit op een slaande ruzie.

Estland geeft komend jaar 5,4 procent van bbp uit aan defensie (09:20)

Estland geeft komend jaar al 5,4 procent van het brute nationaal product uit aan defensie. Dat zei premier Kristen Michal voor de vergadering van de Noord Atlantische Raad.
De Estse premier maakt zich zorgen over het feit dat Rusland in drie maanden tijd evenveel munitie produceert als de NAVO-lidstaten gezamenlijk in een heel jaar. Wat hem betreft moet er geïnvesteerd worden in de defensie-industrie.
Michal reageerde ook op uitspraken van de Oekraïense president Zelensky. Die voorspelde dat Rusland binnen vijf jaar in de gelegenheid is om de Baltische staten aan te vallen. Hij zegt niet bang te zijn voor Rusland, maar Estland moet zich wel goed voorbereiden op een eventuele invasie.

Dit staat er op het programma op de tweede dag van de NAVO-top (08:45)

Vandaag is in Den Haag de enige officiële bijeenkomst van de leiders van 32 NAVO-landen onder leiding van secretaris-generaal Mark Rutte. De vergadering van de zogeheten Noord Atlantische Raad begint om 10:30 uur en wordt voorafgegaan door een groepsfoto.
Naar verwachting zal de vergadering rond het middaguur zijn afgerond, waarna de niet-EU-leiders zoals de Amerikaanse president Donald Trump weer naar huis kunnen.
De 23 leiders van lidstaten van zowel de Europese Unie als de NAVO zullen zich opmaken voor hun reis naar Brussel, waar morgen de EU-top begint onder leiding van de voorzitter van de Europese Raad, de Portugees António Costa.
Wat staat er vandaag op de agenda? De lidstaten zullen als alles goed gaat officieel bekrachtigen dat 5 procent de nieuwe NAVO-norm is. Landen worden geacht om 5 procent van hun bruto binnenlands product uit te geven aan defensie. Door een foefje van Rutte is dat opgesplitst in 3,5 procent voor militaire zake en 1,5 voor infrastructuur en bijvoorbeeld cyberveiligheid.
Of de landen vandaag ook een jaartal waarin dat percentage uiterlijk moet zijn gehaald, in het NAVO-marmer zullen beitelen, is de vraag. Er zou unanimiteit zijn over 2035. Maar Polen en de Baltische Staten vinden dat veel te laat. Sommige landen (zoals Duitsland en Noorwegen) hebben al aangekondigd in 2029 aan de 5 procent te willen zitten.
Of Nederland zich bij die kopgroep zou willen aansluiten, kon minister van Defensie Ruben Brekelmans (VVD) niet zeggen, gezien de demissionaire status van het kabinet. René van Rijckevorsel

Rutte: Trump staat volledig achter artikel 5 (08:20)

Secretaris-generaal van de NAVO Mark Rutte zegt dat president Trump ‘volledig gecommiteerd’ is aan artikel 5 van de NAVO. Dat zei hij aan het begin van de tweede dag van de NAVO-top in Den Haag.
Trump zaaide onlangs twijfel over zijn betrokkenheid bij het artikel dat bepaalt dat een aanval op één lidstaat geldt als een aanval op het hele verbond. Trump zei dat de bepaling op verschillende manieren te interpreteren valt.

24-6

Willem-Alexander ontvangt Amerikaanse president (21:20)

Na een korte gang over de rode loper van bordes van Paleis Huis ten Bosch is de Amerikaanse president Donald Trump hartelijk ontvangen door zijn gastheer, koning Willem-Alexander. Na uitwisseling van beleefdheden is Trump aangeschoven voor het diner met andere wereldleiders.

Trump vanaf Schiphol onderweg naar Den Haag in The Beast (20:00)

Donald Trump is aangekomen op Schiphol en direct doorgereisd naar Den Haag. In een colonne van ruim dertig voertuigen vertrok hij in zijn gepantserde dienstwagen, The Beast. Vanavond dineert hij met andere wereldleiders in Paleis Huis ten Bosch.

Deze Amerikaanse presidenten bezochten Nederland voor Trump (19:25)

Donald Trump is (nog) niet op bezoek geweest in Nederland, maar meerdere van zijn voorgangers deden dat wél — soms met veel ceremonie, soms bijna incognito.
Sinds John Adams in 1781 als eerste Amerikaanse leider voet aan Nederlandse grond zette, volgden verschillende presidenten hem op bijzondere wijze.
Lees hier er alles over.

Akkoord België over defensiemiljarden, nieuwe NAVO-norm ver weg (17:40)

België heeft een akkoord bereikt over de besteding van extra miljarden voor defensie, waarmee het net voldoet aan de NAVO-norm van 2 procent van het bbp.
Minister Theo Francken meldt dat het land pas in 2034 wil opschalen naar 2,5 procent, en dat de nieuwe NAVO-norm van 5 procent in 2035 niet haalbaar is.
België vraagt, net als Spanje en Slowakije, om flexibiliteit en investeert onder meer in een derde fregat, luchtafweer en duizend gevechtsvoertuigen.

Tweede Kamerleden onder de indruk van komst en toespraak Zelensky (17:35)

Tweede Kamerleden reageren positief op de toespraak van president Zelensky.
Caroline van der Plas (BBB) zei: “Wij hebben Oekraïne altijd gesteund en zullen dat blijven doen.”
CDA-leider Henri Bontenbal noemde het “logisch” dat Zelensky een toespraak mocht houden.
Dilan Yeşilgöz (VVD) sprak van een “indrukwekkende” toespraak waarbij Zelensky “krachtig” bleef, ook in Den Haag.
SP-leider Jimmy Dijk zei: “Steun aan Oekraïne is iets heel anders dan heel Europa herbewapenen.” Volgens hem dreigt anders een “grote wapenwedloop”.

Wilders vond speech Zelensky in Tweede Kamer ‘indrukwekkend’ (17:30)

PVV-leider Geert Wilders noemt de toespraak van de Oekraïense president Zelensky in de Tweede Kamer indrukwekkend.
Net als de andere fractieleiders gaf Wilders de Oekraïense president een staande ovatie. Hij wilde daarmee naar eigen zeggen laten zien dat hij “een soeverein land” steunt dat zonder aanleiding door “een agressor genaamd Rusland” is aangevallen. “Dat vond ik nodig”, aldus de PVV-voorman.
Wel koos hij ervoor zich niet aan te sluiten bij de officiële dankwoorden vanuit de Kamercommissie.

Trump onthult appjes Rutte: ‘Europa gaat flink betalen, zoals het hoort’ (16:12)

Donald Trump deelt op Truth Social appjes van Mark Rutte waarin de NAVO-chef Trump feliciteert met zijn harde optreden in Iran en zijn invloed in Europa. Rutte noemt Trumps actie “buitengewoon” en zegt dat Europa “op een grote manier gaat betalen.”
Het volledige bericht: ‘Beste Donald, Gefeliciteerd en dank je voor je doortastende optreden in Iran. Het was echt uitzonderlijk en iets wat niemand anders durfde te doen. Dankzij jou voelen we ons allemaal veiliger.’
‘Vanavond staat je in Den Haag opnieuw een groot succes te wachten. Het was niet eenvoudig, maar we hebben iedereen zover gekregen om akkoord te gaan met die 5 procent!’
‘Donald, jij hebt ons gebracht op een werkelijk belangrijk moment — voor Amerika, voor Europa en voor de wereld. Je gaat iets bereiken wat geen enkele Amerikaanse president in decennia voor elkaar kreeg.’
‘Europa gaat flink betalen, zoals het hoort. En dat wordt jouw overwinning.’
‘Goede reis en tot vanavond bij het diner van Zijne Majesteit!’ – Mark Rutte

Zelensky roept in Tweede Kamer op tot hardere boycot van Rusland (16:11)

President Volodymyr Zelensky heeft in een toespraak tot de Staten-Generaal opgeroepen tot strengere sancties tegen Rusland. Hij wil dat Russische olie en banken volledig worden geboycot om president Poetin financieel te raken.
Dat is volgens Zelensky de enige manier om Rusland tot vrede te dwingen.
‘Als president Vladimir Poetin minder inkomsten heeft, vallen er ook minder doden’, aldus Zelensky.

Volg hier Air Force One op weg naar Schiphol (15:00)

De Amerikaanse president Donald Trump is onderweg naar Den Haag en vliegt op dit moment boven de Atlantische Oceaan.
Volg hier zijn vlucht.

Zelensky: met hulp Europese bedrijven leidend blijven in drone-race (14:59)

Volodymyr Zelensky krijgt spontaan een staande ovatie van de honderden aanwezigen als hij het podium oploopt bij het Defence Industry Forum, dat aanpalend aan de NAVO-top is georganiseerd door het ministerie van Defensie en VNO/NCW. Dat de hoge bazen uit de Europese defensie-industrie die hier in groten getale aanwezig zijn hem als een held ontvangen, doet hem zichtbaar goed.
De Oekraïense president spreekt de uitpuilende zaal (meer een forse tent) direct toe. ‘Wij moeten het opnemen tegen een netwerk van staten en niet-staten die operaties uitvoeren tegen ons land en alleen samen kunnen we dit tegengaan.
Met investeringen in de snel innoverende Oekraïense wapenproductie kan geld worden verdiend en kunnen Europeanen kennis opdoen. Oekraïne kan in potentie 8 miljoen drones (verschillende types) per jaar produceren, maar ontbeert daarvoor nu nog de financiële middelen.’
‘We moeten leidend zijn in de drone-race,’ zegt Zelensky, zowel in de ontwikkeling van aanvalsdrones als die van drone-onderscheppers. ‘Investeer alstublieft uw geld in Oekraïne, in het ontwikkelen van wapens. Het verzekeren van veiligheid is onze gemeenschappelijke zaak. Rusland verwerpt alle vredesvoorstellen, ook die van Amerika. Zolang Poetin doodt, leeft hij. Zijn doelen gaan verder dan Oekraïne.
Vijf procent naar defensie vindt Zelensky het juiste niveau om de Russen te kunnen bijbenen. Hij hop dat elk Europees land 0,25 procent van zijn bbp aan Oekraïne geeft, of meer zoals Nederland, Noorwegen en Duitsland.
Ook doet Zelensky een oproep aan het bedrijfsleven om ervoor te zorgen dat ze geen onderdelen voor wapens aan Rusland leveren. ‘Er wordt geen Russisch wapen in elkaar gezet zonder componenten uit andere landen. Niet alleen uit China, ook uit Taiwan, sommige Europese landen, Amerika. Daarmee bedreigen jullie je eigen leven, Europeanen.’

Trump zegt Zelensky ‘waarschijnlijk’ te treffen op NAVO-top (14:59)

Donald Trump verwacht tijdens de NAVO-top zijn Oekraïense ambtgenoot Volodymyr Zelensky te ontmoeten.
Aan boord van Air Force One zei hij: “Ik zal zeggen: ‘Hoe gaat het ermee?’ Hij zit in een lastig parket, had daar nooit terecht moeten komen.”
Zelensky gaf eerder al aan Trump te willen spreken, al zijn de details van een ontmoeting nog niet bevestigd.

Rutte belooft ruimte voor Oekraïne in slotverklaring NAVO-top (13:36)

NAVO-topman Mark Rutte heeft beloofd dat de oorlog in Oekraïne wordt genoemd in de slotverklaring van de NAVO-top in Den Haag. Dat zei hij tegen de Oekraïense president Zelensky, die ondanks Amerikaanse bezwaren toch aanwezig is.
President Trump wil Oekraïne minder steunen en probeert te bemiddelen tussen Kyiv en Moskou.

Trump vertrokken richting Den Haag voor de NAVO-top (13:13)

Donald Trump is onderweg naar Nederland voor de NAVO-top in Den Haag en ontmoetingen met wereldleiders en het koningspaar.
Hij vertrok per helikopter vanaf het Witte Huis naar Joint Base Andrews, waar hij alleen aan boord ging van Air Force One. Volgens het Witte Huis landt hij dinsdagavond op Schiphol en logeert hij in Paleis Huis ten Bosch.
Bij vertrek zei Trump: “Ik denk dat het een succes zal worden.” Kort daarvoor uitte hij nog zijn ongenoegen over het feit dat Israël en Iran het door hem afgekondigde staakt-het-vuren zouden hebben geschonden.

Amerikaanse ambassadeur geeft voorproefje van wat Trump gaat zeggen (13:02)

Matthew Whitaker, de Amerikaanse ambassadeur bij de NAVO, zei in een interview bij het Public Forum van de NAVO niet te willen vooruitlopen op wat zijn baas tijdens de NAVO-top gaat zeggen. Maar de kans is groot dat president Donald Trump zich in soortgelijke bewoordingen zal gaan uiten.
‘Deze top is een historisch moment, waarschijnlijk een van de meest ingrijpende momenten in de geschiedenis van dit bondgenootschap,’ zo begon Whitaker.
‘Wat we gaan zien is een renaissance van onze defensie-industrieën, zowel hier op het Europese continent als in Noord-Amerika met Canada en de Verenigde Staten. Je zult hernieuwde toewijding zien, niet alleen aan artikel 5, maar ook aan artikel 3, dat zegt dat elk land zal investeren in de collectieve defensie, maar ook in de individuele defensie.’
‘We zullen een sterke alliantie hebben, een dodelijke alliantie. Het belangrijkste is dat die kracht vrede zal brengen voor de komende generaties, omdat niemand ruzie zal willen maken met de NAVO en de alliantie.’
De ambassadeur onderstreepte dat de primaire verantwoordelijkheid voor de traditionele verdediging van Europa bij de Europeanen ligt. ‘De Verenigde Staten zullen een betrouwbare bondgenoot blijven. En zoals je de afgelopen dagen hebt gezien, hebben de Verenigde Staten bepaalde capaciteiten die je van een bondgenootschap verwacht. En dus denk ik dat de Verenigde Staten ook een soort leiderschap brengen en dat er sommige zaken zijn die alleen de Verenigde Staten kunnen doen.’
Net als Trump ziet Whitaker zijn land als vredesstichter op aarde. ‘Als je ziet dat er nu vrede is tussen Israël en Iran, dan hoop je dat we ook een vredesakkoord kunnen bereiken in de oorlog in Oekraïne, die gewoon verschrikkelijk is en waarvoor geen militaire oplossing bestaat. En je weet dat president Trump samen met onze bondgenoten ook vrede heeft gebracht tussen Pakistan en India.’
Hij wees nadrukkelijk op de recente actie met bunker busters in Iran. ‘We zagen onze B-2-bommenwerpers die vanuit Kansas City, net ten zuiden van waar ik ben opgegroeid, helemaal naar Iran vlogen, waar ze precisieaanvallen uitvoerden en binnen 30 uur weer terugkeerden, waardoor het conflict op dat moment vrijwel beëindigd was.’
‘Ik denk dat dit laat zien dat je die vrede bereikt door middel van die kracht. En die kracht wordt versterkt en vergroot door deze alliantie. Want nogmaals, we zijn slechts zo sterk als onze zwakste schakel. En als alle NAVO-landen zich sterker worden en investeren in hun defensie, denk ik dat we vrede zullen hebben, generaties lang. Wij zijn nog nooit zo betrokken geweest bij de NAVO als nu.’
Het optreden van Amerika zal volgens Whitaker leiden tot rust in het Midden-Oosten. ‘Dat is goed voor Europa, omdat er veel onregelmatige migratiestromen zijn geweest vanuit het Midden-Oosten naar Europa vanwege de instabiliteit, en hopelijk kunnen we, nu Syrië stabiel lijkt te zijn en Iran misschien iets meer in toom wordt gehouden dan voorheen, hier echt een generatiemoment zien waarin het Midden-Oosten stabieler is dan het ooit is geweest.’

Bloomberg: ontmoeting tussen Erdogan en Trump in Nederland (12:47)

De Turkse president Erdogan spreekt dinsdagavond in Den Haag met zijn Amerikaanse ambtgenoot Trump om de gespannen relatie te verbeteren, zeggen bronnen tegen Bloomberg.
De ontmoeting draait onder meer om Turkije’s wens om alsnog F-35’s te kopen, ondanks de eerdere aankoop van een Russisch luchtafweersysteem. Ook Israël en Syrië zouden op de agenda staan.

Kremlin: NAVO is bezig met verwoede militarisering (12:00)

De Russische regering vindt dat de NAVO zich ongecontroleerd aan het herbewapenen is. Dat zei Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov over de aftrap van de NAVO-top in Den Haag, waar wordt afgesproken dat alle lidstaten ieder jaar vele miljarden meer aan de krijgsmacht moeten besteden.
‘Het bondgenootschap bewandelt stellig het pad van verwoede militarisering. Europa bewandelt het pad van verwoede militarisering. Dat is de realiteit waardoor wij omringd worden’, aldus Peskov in een persconferentie.

President Trump slaapt op paleis Huis ten Bosch (11:40)

President Trump overnacht op Paleis Huis ten Bosch. Koning Willem-Alexander heeft hem aangeboden daar te overnachten, bevestigt de Rijksvoorlichtingsdienst.

Grote Europese landen overleggen met Zelensky op NAVO-top (11:35)

De vijf grootste Europese NAVO-landen en NAVO-chef Mark Rutte overleggen woensdag met president Zelensky, buiten de officiële top om, vanwege Amerikaans bezwaar.
Trump wil Oekraïne op afstand houden om ruimte te houden voor vredesoverleg met Rusland. Europese landen proberen Zelensky toch een prominente rol te geven.

Ook demissionair premier Schoof spreekt bij opening NAVO-top (11:30)

Na het tweegesprek tussen Francke en Rutte is het de beurt aan demissionair premier Schoof. Ook hij is trots op de locatie van deze ‘historische’ NAVO-top.
‘Den Haag is de stad van vrijheid en gerechtigheid sinds 1899’, zegt Schoof. ‘Dit is een trots moment voor mij als premier van Nederland. Duizenden agenten, militairen en vrijwilligers hebben keihard gewerkt om dit vandaag mogelijk te maken. Vandaag gebeurt het écht, en daar zijn we heel trots op.’
‘Mark Rutte is de derde Nederlandse secretaris-generaal’, zegt Schoof. ‘De eerste was Derk Stikker. Hij citeert de oud NAVO-chef, die aan het hoofd van het bondgenootschap stond tussen 1961 en 1964. ‘We cannot build policy on the quicksand of idealistic hope. We must accept the hard truth. We must do everything possible to make sure that we are strong enough both economically and military, to be able to defend our freedom.’
Schoof zegt het verontrustend te vinden dat deze woorden vandaag de dag nog steeds relevant zijn. ‘De wereld is zeer rumoerig. Dit is geen tijd om naïef te zijn.’
‘Soms wordt de vraag wel eens geopperd of de NAVO nog wel nuttig en noodzakelijk is’, vervolgt Schoof. Maar sinds de oorlog in Oekraïne zijn de ogen van de wereld geopend, volgens de premier. ‘Het is naief om te denken dat Poetin zal stoppen als hij in Oekraïne heeft bereikt wat hij wilde bereiken.’ Schoof benadrukt de noodzaak van economische druk op Rusland.
Schoof denkt dat de NAVO-top historisch kan worden, als er twee dingen worden bereikt. ‘De eerste is eenheid. Het fundament van het bondgenootschap. Dat is het sterkte wapen dat we hebben.’
De tweede is de ‘historische keuze om meer te investeren’. ‘Nederland steunt de extra investeringen in defensie volledig’, zegt de demissionaire minister-president. ‘Want vrijheid heeft een prijs.’
Schoof refereert opnieuw aan de woorden van Dirk Stikker, die volgens de premier dus relevanter zijn dan ooit. ‘We moeten sterk genoeg zijn om onze vrijheden te bewaken. Deze top moet ervoor zorgen dat we samen sterker komen te staan. Laten we aan het werk gaan.’

Rutte trapt de NAVO-top af (11:15)

In het Public Forum trapte secretaris-generaal Mark Rutte ’s ochtends ‘zijn’ NAVO-top af voor het publiek, in een tweegesprek met Benedikt Francke, vicevoorzitter en CEO van de Munich Security Conference.
Rutte benadrukt wederom dat hij heel trots is op het feit dat de Top in Den Haag is. ‘Ik ben hier geboren en getogen, dus het is echt heel speciaal.’
Rutte is zeer lovend over de Duitsers, die kortgeleden bekendmaakten veel eerder dan gepland (in 2029) naar 5 procent defensie-uitgaven te gaan. Ook complimenteert hij Noorwegen met de plannen voor hogere defensie-uitgaven, wat, grapt Rutte, geen wonder is want ‘Noorwegen heeft genoeg geld’, doelend op het Noorse staatsfonds waar de oliewinsten van het land in zijn ondergebracht.
De NAVO-topman beantwoordt ook diverse ingezonden vragen. José Pereira uit Portugal: ‘Met de bombardementen van de Verenigde Staten op Iraanse nucleaire faciliteiten en de oorlog tussen Israël en Iran, het Israël-Hamas conflict, en de Russisch-Oekraïense oorlog: hoe kan de NAVO zijn bondgenoten verdedigen?’ Rutte wijst uiteraard op Artikel 5 – ‘een aanval op één is een aanval op allen.’ Rutte benadrukt dat het nog altijd een zeer belangrijk principe van het bondgenootschap is dat fier overeind staat. Maar: ‘To prevent war, spend more.’
Rutte complimenteerde Denemarken en Noorwegen voor hun investeringen in de Oekraïense defensie-industrie.
Ook heeft Rutte lovende woorden voor de Engelsen, die van plan zijn zes nieuwe munitiefabrieken te openen, ter waarde van 1,8 miljard euro.
Rusland is en blijft de grootste vijand voor de NAVO volgens de secretaris-generaal. Ook waarschuwt Rutte voor de toenadering van China en Rusland en de opkomst van grote Chinese defensiebedrijven.
Rutte is trots op de recente actie ‘Baltic Centry’, in de Baltische Zee, om vitale infrastructuur te beschermen. ‘Die actie hebben we in tien dagen opgezet’, zegt het hoofd van de NAVO. ‘We moeten vaker “acties” organiseren, in plaats van missies. Op die manier heb ik niet eerst de goedkeuring van alle 32 leden nodig.’

Van Weel: onderzoeken of er sprake is van een sabotageactie bij treinstoring (10:00)

Demissionair minister van Justitie en Veiligheid zegt te onderzoeken of de treinstoring is veroorzaakt door een sabotageactie. ‘Het zou sabotage kunnen zijn. Dat is een van de dingen die we nu onderzoeken.’
Vanuit Utrecht en Amsterdam rijden tot vanavond geen treinen van en naar Schiphol Airport door een stroomstoring die is ontstaan door brandende kabels.

President Trump begin van de avond verwacht (09:55)

De Air Force One zal rond 19:00 landen. Direct daarna zal de Amerikaanse president naar paleis Huis ten Bosch gaan voor het diner met het koningspaar. Daar zullen ook alle andere regeringsleiders bij aanwezig zijn.

23-6

Spannend wordt het niet echt bij NAVO-top… hoewel? (17:10)

De NAVO-top in Den Haag kan nog maar op één manier voor verrassingen zorgen, denken kenners. Secretaris-generaal Mark Rutte heeft voorafgaand aan de ontmoeting van de leiders van 32 NAVO-landen alles zorgvuldig dichtgemetseld.
Spanje, dat op het laatste moment begon te sputteren over de 5 procentnorm, is dit weekend op de valreep binnenboord gehaald. Een zinnetje veranderen in de oorspronkelijke slotverklaring (‘wij zijn committeerd aan’ werd veranderd in ‘bondgenoten commiteren zich’) was voldoende.
Spanje denkt zijn ‘capaciteitsdoelen’ te kunnen halen door slechts 2,1 procent van het bbp aan defensie uit te geven, terwijl de NAVO denkt dat 3,5 procent toch echt noodzakelijk is. In 2029 komt er een review, en als Spanje dan niet levert, moet het alsnog met de billen bloot.
De Amerikaanse bombardementen in Iran kunnen het NAVO-feestje in Rutte’s ‘hometown’ evenmin verstoren. ‘Het standpunt van de NAVO-bondgenoten over het Iraanse atoomprogramma is altijd geweest dat Iran geen kernwapen mag ontwikkelen,’ zei Rutte maandag tijdens een drukbezochte persconferentie in een grote tent op het grote terrein rondom het World Forum waar de top zich afspeelt.
Een opmerking van een Al-Jazeera-journalist dat het wellicht getuigt van een dubbele standaard om wel de Russische inval in Oekraïne te veroordelen en niet de Israëlisch/Amerikaanse op Iran, noemde hij ‘compleet verkeerd’. Volgens Rutte moeten we ook ‘niet vergeten dat Iran nauw is betrokken bij de oorlog in Oekraïne. Iraanse drones doden dagelijks onschuldige burgers.’
Een meevaller voor Rutte is de ambitie van de Duitse regering om binnen vier jaar (in 2029) te voldoen aan de 5 procentnorm, en niet pas in 2035, het jaartal waarover alle NAVO-landen het eens zijn.
De enige die nog roet in het eten van Rutte kan gooien, is uiteraard de Amerikaanse president Donald Trump. Gaat hij zich koest houden als hij de socialistische Spaanse premier Pedro Sánchez tegen het lijf loopt? Gaat hij andere dingen roepen? Dat hij zijn troepen deels gaat terugtrekken uit Europa?
Met het oog op het concentratievermogen van Trump is de agenda dit jaar teruggebracht tot een diner bij de Koning op dinsdag en een werksessie van de Noord-Atlantische raad van 2,5 uur op woensdag. Alles om te voorkomen dat Air Force One vroegtijdig vertrekt (zoals eerder deze maand bij de G7) en de kans op ruzies te beperken.

Zelensky spreekt Tweede Kamer dinsdag toe (16:40)

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky spreekt dinsdag de Tweede Kamer toe. Dat staat in een agenda die de Kamer maandag heeft gepubliceerd. Zelensky komt naar Den Haag vanwege de NAVO-top.
President Zelensky spreekt rond 16.00 uur. Hij komt op uitnodiging van GroenLinks-PvdA.
Hij ontmoet ook NAVO-chef Rutte en premier Schoof, maar mist de plenaire top op woensdag.

Duitsland wil in vier jaar aan nieuwe NAVO-defensienorm voldoen (16:33)

Duitsland wil zijn defensie-uitgaven opvoeren tot 3,5 procent van het bbp in 2029, ruim boven de NAVO-norm en sneller dan afgesproken. Bondskanselier Merz zegt dat een herinvoering van de dienstplicht waarschijnlijk nodig is om het leger op sterkte te brengen. Defensieminister Pistorius werkt aan een wet die daar alvast op vooruitloopt.

NAVO-chef Rutte: Iran mag geen kernwapen ontwikkelen (15:47)

Secretaris-generaal van de NAVO Mark Rutte vindt dat Iran geen kernwapens mag ontwikkelen. Hij reageerde daarmee op de Amerikaanse aanvallen op Iraanse nucleaire installaties in de nacht van zaterdag op zondag.
‘De bondgenoten hebben Iran herhaaldelijk opgeroepen om te voldoen aan het Non-proliferatieverdrag’, zei Rutte bij een persconferentie in Den Haag, waar dinsdag en woensdag de NAVO-top plaatsvindt. ‘En het standpunt van de NAVO over het Iraanse atoomprogramma is altijd geweest dat Iran geen kernwapen mag ontwikkelen.’
De VS vielen doelen aan die eerder ook al door Israël waren geraakt. President Trump zegt dat Iran dicht bij een kernwapen is. Iran ontkent dat.
‘Natuurlijk gaan alle krantenkoppen nu over Iran’, zegt Rutte. ‘En deze top gaat erover dat heel de NAVO veilig zal zijn, ook over pakweg vijf jaar. Laten we niet vergeten dat Iran nauw betrokken is bij de oorlog in Oekraïne. Iraanse drones doden elke dag onschuldige burgers.’

Rutte spreekt Spanje tegen: NAVO kent geen opt-outs (15:40)

NAVO-chef Mark Rutte stelt dat Spanje geen uitzondering krijgt op de nieuwe defensienorm, ondanks beweringen van Madrid. Spanje stemde zondag in met het NAVO-plan om 5 procent van het bbp aan defensie en ondersteuning te besteden, maar weigert dat bedrag zelf te halen.
Madrid beroept zich op een vage formulering in het akkoord en een brief van Rutte over “flexibiliteit”.
‘De NAVO kent geen opt-outs en onderhandse akkoordjes evenmin’, zei Rutte tijdens een persconferentie waarin hij vooruitblikte op de NAVO-top in Den Haag.

Japan terughoudend over ‘NAVO-norm’ voor andere bondgenoten VS (15:30)

De Japanse premier Shigeru Ishiba reageert terughoudend op Amerikaanse druk om ook Aziatische bondgenoten 5 procent van het bbp aan defensie te laten uitgeven. ‘We moeten ons niet blindstaren op een numeriek doel voor het defensiebudget, zoals de omvang in verhouding tot het bbp’, zei de premier op een persconferentie.
Volgens NHK willen de VS dat hun Aziatische partners het NAVO-voorbeeld volgen vanwege de militaire dreiging van China en Noord-Korea.

Witte Huis bevestigt komst Trump naar NAVO-top Den Haag (15:04)

Het Witte Huis bevestigt dat president Trump dinsdag arriveert in Den Haag voor de NAVO-top. Op het programma staan een diner met het koningspaar en overleg over een nieuwe defensienorm. Trump wil dat NAVO-landen voortaan 5 procent van hun bbp aan defensie uitgeven.

Vooralsnog relatief weinig verkeershinder door NAVO-top (10:45)

De ochtendspits verliep maandag rustiger dan normaal, ondanks de verkeersmaatregelen rond de NAVO-top. Op het drukste moment stond er 223 kilometer file, tegen 400 kilometer een week eerder.
Verschillende wegen zijn deels of helemaal gesloten, zoals de A4, A5 en A44.
Volgens de ANWB loopt het verkeer ‘vrij soepel’, waarschijnlijk omdat veel mensen thuiswerken na oproepen van Rijkswaterstaat. Tussen Den Haag en Amsterdam was het opvallend rustig.

Afmeldingen voor de NAVO-top (10:30)

Na Zuid-Korea en Australië wil ook de Japanse premier Shigeru Ishiba de NAVO-top in Den Haag overslaan. Volgens Reuters is hij teleurgesteld over de beperkte gelegenheid om de Amerikaanse president Donald Trump te spreken.
Japan is geen NAVO-lid, maar een belangrijke partner in Azië en was daarom uitgenodigd. Anders dan bij eerdere toppen is er dit keer geen officiële vergadering met de IP4 (Japan, Zuid-Korea, Australië, Nieuw-Zeeland).
Ook een bilateraal overleg met Trump zit er niet in, omdat hij maar kort aanwezig is. Wel mogen de IP4-leiders aanschuiven bij het koninklijk diner. De Japanse buitenlandminister komt wel.

Spanje hoeft niet aan nieuwe NAVO-norm te voldoen (10:15)

De NAVO erkent dat Spanje met een defensiebudget van 2,1 procent van het bbp voldoende bijdraagt aan de gezamenlijke verdedigingscapaciteit. Dat zei de Spaanse minister van Buitenlandse Zaken José Manuel Albares.
‘Vanaf het begin hebben we gezegd dat het debat niet moet gaan over percentages, maar over capaciteiten.’
Op de NAVO-top in Den Haag wordt waarschijnlijk een nieuwe norm van 5 procent aangenomen. 3,5 procent daarvan dient echt aan defensie te worden uitgegeven en nog eens 1,5 procent aan ondersteunende zaken zoals de verbetering van de cyberbeveiliging of infrastructuur. Spanje wilde zich daar niet aan committeren.