De Marokkaanse regering poogt een slaatje te slaan uit de duizenden migranten die via Marokko de Spaanse exclaves Ceuta en Melilla proberen binnen te komen. Als een handelsverdrag met de EU niet snel wordt ingevoerd, kan een nieuwe migratiestroom naar Europa op gang komen.
Exclaves bestormd
De afgelopen weken hebben duizenden migranten de Spaanse exclaves bestormd. Enkele honderden slaagden erin de vele politieagenten – ingezet door Marokko en Spanje – te omzeilen en over de hekken rond Ceuta en Mellila te klimmen. Eenmaal op Europees grondgebied gaan de migranten een maandenlange asielprocedure in. De tijdelijke opvangcentra in de steden puilen uit.
Om de illegale migratie te beperken, betaalden de Europese Unie (EU) en Spanje vorig jaar tientallen miljoenen euro’s aan Noord-Afrikaanse landen. Met dat geld kan Marokko onder meer een groot aantal politieagenten inzetten rond de twee exclaves.
De deals zorgden er lange tijd voor dat Marokko goed meewerkte – vooral met de Spanjaarden – maar de laatste tijd verloopt de samenwerking uiterst stroef. De directe aanleiding: de onderhandelingen over het bilaterale vrijhandelsverdrag over vis- en landbouwproducten. De EU wil niet dat de Westelijke Sahara – volgens Marokko deel van het land – ook bij de deal wordt betrokken.
Nieuwe migratiestroom
De Marokkaanse regering dreigt nu met tegenmaatregelen. Het land overweegt de deal op te blazen en een vrijhandelsverdrag te sluiten met Rusland, China, India of Japan. De onderminister van Buitenlandse Zaken Nasser Bourita waarschuwt tevens voor een ‘nieuwe migratiestroom’ die het Europese continent ‘in gevaar brengt’.
Marokko annexeerde de Westelijke Sahara, een voormalige Spaanse kolonie, in 1975, maar volgens de Verenigde Naties kan Rabat het gebied niet opeisen. Ook het Europese Hof van Justitie bepaalde in december dat de annexatie onrechtmatig was. Marokko wil dat de EU het vonnis naast zich neerlegt, maar dat weigert de Unie vooralsnog.
Nederland heeft vergelijkbare problemen met de Marokkaanse overheid. Het Noord-Afrikaanse land weigert in veel gevallen uitgeprocedeerde asielzoekers terug te nemen, omdat ze geen papieren hebben. Wat Marokko terugverlangt voor hulp bij de uitzettingen, is onduidelijk. Mogelijk wil het land – net als Algerije – een economisch akkoord afdwingen.