De plotselinge vriendschap tussen de Verenigde Arabische Emiraten en Servië heeft gevolgen: een make-over voor Belgrado.
‘Ons land en de stad Belgrado gaan blijkbaar een stad in een stad bouwen, terwijl de helft van Belgrado uit elkaar valt. Ons openbaar vervoer is een puinhoop, om van maatschappelijke problemen maar niet te spreken. In welke realiteit is dit project een prioriteit?’
Communicatiespecialist Marko Marjanovic (28) spreekt zijn ongenoegen uit namens een deel van de bevolking die eind april de straat opging om te voorkomen dat het aangezicht van Belgrado door het prestigeproject Waterfront drastisch zal veranderen.
Marjanovic zorgde er een jaar eerder met een manifestatie voor dat de as van uitvinder Nikola Tesla (1856-1943) – de trots van Servië – op de plek bleef waar die al jaren lag: het museum.
Zigeuners
Maar het verzet tegen de Dubai-achtige transformatie van het creatieve stadsgedeelte aan de Sava-rivier, waar niet lang geleden zigeuners woonden, is minder effectief. Het prestigeproject werd eind april onder luid gejoel – vóór en tegen – bekrachtigd.
De deal is de meest recente samenwerking tussen Servië en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) onder vicepresident Aleksandar Vučić sinds de in 2013 gesloten akkoorden over goedkoop krediet, de levering van wapens en investeringen in landbouw en luchtvaartmaatschappijen. De regering in Belgrado denkt met het bouwproject tot twintigduizend arbeidsplaatsen te kunnen creëren, te beginnen in september.
Het succes van het project wordt vanwege de kosten en schaal (1,8 miljoen vierkante meter) ernstig in twijfel getrokken, maar het is een aantrekkelijke deal voor de Verenigde Arabische Emiraten. Zij zullen 150 miljoen euro investeren en worden voor 68 procent eigenaar, terwijl Servië 280 miljoen euro gaat investeren en voor slechts 32 procent eigenaar wordt.
Door samen te werken met Servië kan het land de ingewikkelde regels voor overheidsopdrachten, transparantie en regulering omzeilen die Brussel oplegt.
Nuance
Met de handtekening bereikt de relatie tussen Servië en de VAE een hoogtepunt. De ontwerper van ’s werelds hoogste toren, de Burj Khalifa in Dubai, zal de bouw van luxeappartementen, kantoren, het grootste winkelcentrum van de Balkan en uiteraard een toren voor zijn rekening nemen.
Genuanceerde meningen zijn lastig te vinden, zegt Geert Luteijn (26), gespecialiseerd in Zuidoost-Europese politieke economie in Belgrado.
Maar ondanks de golf van kritiek zijn er volgens hem ook mensen vóór het bouwproject. ‘Serviërs voelen ook wel aan dat de investeringen van de Emiraten niet koosjer zijn, maar ze hopen toch dat het project aan de Sava hun individuele situatie verbetert.’
De conservatieve regering van Servië heeft beloofd dat het project Belgrado op de kaart zal zetten als onofficiële ‘hoofdstad’ van de Balkan.
Elsevier nummer 23, 6 juni 2015