Waarom Erdoğan plots probeert de ruzie met Assad bij te leggen

‘In de politiek is geen plaats voor rancune,’ zei de Turkse president Recep Tayyip Erdoğan eind vorig jaar tegen leden van zijn partij. Hij was net teruggekeerd van het WK voetbal in Qatar, waar hij voor het oog van de camera’s vrede had gesloten met de Egyptische president Abdul Fatah al-Sisi. Een warme handdruk en mooie woorden, en negen jaar wederzijdse vuilspuiterij leken ineens vergeten. ‘Nu de zaken weer lopen met Egypte, kan hetzelfde gebeuren met Syrië,’ ging Erdoğan verder. En waarom ook niet? In de afgelopen twintig jaar maakte Turkijes sterke man wel vaker politieke U-bochten. Meestal werd hij er beter van.

Na twaalf jaar te hebben gepleit voor regime change in Damascus, vindt Erdoğan het tijd om de ruzie met Assad bij te leggen. Reden: de vier miljoen Syrische oorlogsvluchtelingen in Turkije. Ooit heette Erdoğan hen welkom, als een moslim die zijn broederplicht deed door zich over hen te ontfermen. Maar inmiddels zijn de Syriërs de zondebok geworden voor de economische malaise: verketterd in de sociale media, bespuugd op straat, hun winkels vernield.

Turkse presidentskandidaten maken elkaar uit voor rotte vis

In de aanloop naar de verkiezingen op 14 mei maken de Turkse presidentskandidaten elkaar uit voor rotte vis. Maar over één ding zijn ze het eens: de Syriërs moeten weg. Erdoğans grootste rivaal, de centrum-linkse Kemal Kiliçdaroğlu, heeft beloofd dat hij ‘onze Syrische broeders en zusters’ binnen twee jaar zal terugsturen. De ultrarechtse kandidaat Ümit Özdağ financierde de film Stille invasie, waarin het Turkije van 2043 wordt geschetst. De vluchtelingen hebben dan alle banen ingepikt, de burgemeester van Istanbul is een Syriër en het spreken van Turks is verboden.

Erdoğan zag dit scenario vorig jaar al aankomen. Hij probeerde bijtijds de oppositie de wind uit de zeilen te nemen door aan te sturen op een akkoord met Assad. Medewerking van het Syrische regime bij de repatriëring van de vluchtelingen is essentieel. Maar Assad blijkt niet zo happig. Ook al roept Erdoğan niet langer op tot verdrijving van zijn regime, Turkije bewapent en financiert nog altijd de Syrische oppositie. Na het verlies van Aleppo in 2016 viel het gedesillusioneerde Vrije Syrische Leger als een rijpe appel in Erdoğans schoot. De verslagen strijders werden verzameld in het ‘Syrische Nationale Leger’. Betaald en bewapend door Ankara, worden ze ingezet bij Erdoğans militaire avonturen in Noord-Syrië, Libië en Azerbeidzjan.