Peking bouwt overal ter wereld gestaag aan zijn soft power. Jaarlijks worden talloze miljoenen renminbi’s besteed aan nauwelijks verhulde propaganda-inspanningen, waarmee China respect hoopt af te dwingen. In Griekenland moet de China Greece Times zo de Grieken paaien. En talentvolle jonge Grieken mogen in Peking op bezoek. Zou het werken, vraagt correspondent Hans Moleman zich af.
China maakt er geen geheim van: het wil het machtigste land van de wereld worden. Dat het veel strategische invloed verwerft in Afrika, is bekend. Maar Peking rammelt ook aan de poorten van Europa. Piraeus, de haven van Athene, is Chinees eigendom. Correspondent Hans Moleman schreef dit najaar voor Elsevier Weekblad over de Chinese impact op de Grieken. De verhalen kwamen tot stand met steun van het Nederlands Instituut Athene en een bijdrage uit de Regeling Onderzoeks-journalistiek van het Fonds Bijzondere Journalistieke Projecten.
Wat meldt de China Greece Times zoal, de afgelopen weken?
De spreekbuis van Peking op de zuid-oostelijke flank van Europa steekt op de voorpagina de loftrompet over het machtige resultaat van de Internationale Import Expo die onlangs in China werd gehouden. Er zou voor ruim 50 miljard euro aan spullen door China bij buitenlandse bedrijven zijn besteld.
De boodschap is niet te missen: China Is Goed Voor U – zie maar hoe hard wij in Peking eraan werken om de scheve handelsbalans recht te trekken. Pagina twee: een commentaar over de Expo, van president Xi zelf.
Grootste mug komt uit China
Wat verder? Een lang opstel over Chinese technologische prestaties. In een graf diep in het Chinese binnenland is een tweeduizend jaar oude kruik Chinese wijn gevonden. Elders in het moederland heeft een Chinese insectenexpert een bijzonder schepsel ontdekt: de grootste mug ter wereld blijkt Chinees.
Buitenlands Chinees nieuws voor de Grieken: president Xi nam deel aan de G20-top in Argentinië en de leider deed ook Brunei aan. In Tunis is het eerste Confucius Instituut geopend. China en Portugal halen de diplomatieke banden aan. Een rally van klassieke auto’s gaat van China naar Vietnam. In Genève heeft Peking een tentoonstelling georganiseerd over vooruitgang van de mensenrechten in China.
De China Greece Times is een weekkrant die elke maandag uitkomt in Athene, met een aparte sandwichformule. Eerst een pagina of dertig in het Chinees met nieuws, dienstmededelingen en advertenties voor Pekings landgenoten overzee. Dan een dun tweede katern in het Grieks: zo’n acht pagina’s met het beste uit de Chinese staatspers. Plus soms een Grieks verhaal in de trant van ‘De Geest van de Olympische Spelen verenigt China en Griekenland’ (editie 19 november).
Peking heeft meer pijlen op zijn boog
Dit is het laatste deel in deze serie. Lees ook de eerdere verhalen:
1. Anarchisten van Athene hebben weinig moeite met China
2. Chinezen willen Gouden Visum voor het balkon van Europa
3. Chinese huizenjagers schrikken van radicale communisten
4. Kapitein Fu kampt met taaie trotskisten
5. Griekse stroop en Chinese plannen
6. Griekenland is ‘Prime Real Estate’ in de ogen van Amerika
Het zijn zaaddodend saaie verhalen waar de muffe geur van de autoritaire eenpartijstaat uit opstijgt. Precies zoals je mag verwachten van een publicatie die drijft op kopij van het Volksdagblad en persbureau Nieuw China, de trouwe spreekbuizen van het gezag in Peking.
Als de CGT, die al sinds 2005 uitkomt, de spil van China’s soft power-strategie in Griekenland zou zijn, dan was het oordeel snel geveld: kansloze operatie. Er is bijna geen hond die het krantje leest. Maar Peking heeft meer pijlen op zijn boog.
Het Griekse medialandschap is ook verrijkt met een iets minder doorzichtige boodschapper: een door een Griekse academicus beheerde en door Peking betaalde Griekstalige website die een kijk biedt op wereldkwesties vanuit Chinees perspectief. Er is ook een Confucius Instituut, dat is gelieerd aan de faculteit economie van de universiteit van Athene.
En vooral: Peking financiert uitwisselingsprogramma’s voor veelbelovende jonge Grieken. Die worden op kosten van de Chinese belastingbetaler met een geheel verzorgde reis naar het Rijk van het Midden uitgenodigd . Doel: het ‘echte China’ aanschouwen, zoals de staatspropaganda de gesaneerde versie van de eigen werkelijkheid graag omschrijft.
Chinezen kopen geen Griekse waar
Werkt het? Beginnen de Grieken China al geweldig te vinden?
De gewone Grieken die ik sprak in de twee maanden die ik in hun land verbleef, waren vooral argwanend, en afwachtend.
‘Hoe doen ze dat met die China-shops? Het zijn grote winkels, wie betaalt dat? Krijgen ze soms hulp van hun regering?’ zei een nachtwaker in Athene.
‘Dat moet wel,’ meende een motorkoerier die in de wijk van Athene woont waar veel Chinese winkeliers zitten. ‘Want ik zie maar weinig klanten in die winkels. Intussen overspoelen ze de markt wel met goedkope kleren, en maken ze het moeilijk voor Griekse winkels.’
En het personeel in Chinese winkels bestaat vooral uit Bengalen. ‘Want Chinese winkeliers vinden Grieken te duur en te lastig.’
Een jonge lerares Engels in Piraeus: ‘Ik heb niets tegen Chinezen. Het probleem is alleen dat er uit China wel veel goedkope spullen naar hier worden gebracht . Maar ze kopen zelf bijna geen Griekse producten.’
Anti-EU-sentiment helpt Peking
De Grieken zijn een aangeslagen volk na jaren van economische crisis waarin lonen, pensioenen en voorzieningen een voor Europese begrippen ongekende knauw hebben gekregen. Velen zien de Europese Unie, met Duitsland voorop, als de boeman die deze afkalving van hun levensstandaard veroorzaakte, al erkent menigeen desgevraagd ook vlot dat de Griekse politiek er wel een rommeltje van had gemaakt.
Maar Europa had nooit op deze manier mogen ingrijpen, is het algemene gevoel. Want de pijn van de bezuinigingen wordt niet door de Griekse politieke en zakelijke elite gevoeld, maar alleen door gewone Grieken.
Dat sentiment kan Griekse geesten ontvankelijker maken voor Chinese soft power. De waardering voor China en de Chinezen is wel zeer voorwaardelijk, zo wordt gesteld in China’s Image in Greece, een recent onderzoeksrapport van dr. Plamen Tonchev van het Griekse Instituut voor Internationale Economische Betrekkingen IIER.
Grieken hebben gemengde gevoelens over China, aldus Tonchev. Ze zien het enerzijds als een opkomende macht die Griekenland met investeringen kan helpen uit het dal te komen, maar ook als een autoritair land waar qua mensenrechten van alles aan mankeert.
Zachte kracht van Europa
Peking zegt dat het Griekenland als zijn strategische partner in Europa beschouwt, maar zulke taal maakt op Grieken weinig indruk als er geen daden op volgen. Het wachten is op Chinese investeringen die veel Griekse banen opleveren. Wanneer die verder uitblijven, hoeft Peking echt niet te rekenen op veel Griekse bijval, aldus het IIER-rapport.
En hoe zit het met de zachte kracht van Europa in Griekenland?
In de metro van Athene hingen vorige maand posters die aandacht vroegen voor een nieuwe campagne tegen huiselijk geweld, gefinancierd uit de Europese kas. Her en der in het land staan borden bij infrastructuurprojecten die dankzij miljoeneninjecties uit Brussel mogelijk worden gemaakt.
Het lijkt maar weinig indruk te maken. De Griekse wrok zit diep. China zou daar nog jaren handig gebruik van kunnen maken.