Ondanks herhaaldelijke oproepen van de Amerikaanse president Donald Trump aan zijn NAVO-bondgenoten om hun defensiebudget op te schroeven, halen vele landen de norm nog altijd niet. Slechts drie lidstaten uit de Europese Unie (EU) voldoen aan de NAVO-norm van 2 procent van het bruto binnenlands product.
Donderdag bracht de NAVO het jaarlijkse budgetrapport uit. Secretaris-generaal Jens Stoltenberg is overwegend positief gestemd: de meeste landen ‘doen hun best’ om de wereld veilig te houden, zei de NAVO-chef in een toelichting op het rapport.
Algehele toename, toch halen meeste landen norm niet
Er is een algehele toename in de uitgaven voor defensie. De Europese NAVO-leden en Canada hebben in 2017 in hun defensie-uitgaven met bijna 5 procent verhoogd. Desondanks halen verreweg de meeste lidstaten de norm van 2 procent niet. De enige Europese landen die hem wél halen zijn Griekenland, Estland en het Verenigd Koninkrijk.
Maak het leger weer Poetin-proof, en andere adviezen van Eric Vrijsen
Amerika is koploper, en geeft verreweg het meeste uit aan defensie. Het land investeert 3,57 procent van zijn bruto binnenlands product (bbp) in het leger. De Amerikanen drongen er onder het bewind van Trumps voorganger Barack Obama al bij EU-landen op aan om hun defensiebudget te verhogen.
Trump wil al lang dat EU-landen meer geld uitgeven: vorig jaar zei hij tijdens een speech op een NAVO-bijeenkomst in Brussel dat de houding van de Europese landen niet eerlijk is tegenover de Amerikaanse belastingbetaler, en dat een verzwakking van de NAVO ten koste gaat van de strijd tegen terrorisme. Ook dreigde hij toen de Amerikaanse bijdrage te verlagen. Dat is niet gebeurd.
Europese uitgaven aan defensie maken kleine groei door
De NAVO-landen die het afgelopen jaar het minste geld stopten in defensie zijn Slovenië, Spanje en België. Die landen halen nog geen 1 procent van het bbp. Ook Nederland scoort laag: ondanks een verhoging van het defensiebudget, geeft het kabinet nog geen 1,3 procent van het nationaal inkomen uit aan defensie. Alle EU-landen gaven in 2017 in totaal 1,46 procent van het bbp uit aan defensie. Dat is iets meer dan vorig jaar: toen was het 1,44 procent.
Volgens Stoltenberg hebben alle landen beloofd de defensie-uitgaven te verhogen. Een meerderheid van de landen zou al een plan in werking hebben gezet waarmee de NAVO-norm in uiterlijk 2024 moet worden gehaald. ‘We verwachten dat andere dat voorbeeld zullen volgen,’ aldus de NAVO-baas.
De NAVO-norm van 2 procent werd tijdens een top in 2014 door alle lidstaten gezamenlijk vastgesteld. Sindsdien is er een jaarlijks terugkerende discussie over landen die de norm niet halen.