De EU-ministers van Sociale Zaken hebben maandag de plannen van ‘Brussel’ geblokkeerd. Ook Nederland stemde tegen het quotum. Maar dat betekent niet dat er sowieso geen dwingender wetgeving komt.
De Europese Commissie probeert, met steun van het Europees parlement, al jaren om er een wettelijk Europees quotum doorheen te krijgen. Zij willen dat in 2020 bij Europese bedrijven de top van de raden van bestuur voor 40 procent uit vrouwen bestaat.
Twee derde van de lidstaten moet met het voorstel instemmen, maar dat is ook nu weer niet gebeurd. Onder meer Duitsland en Nederland, in de persoon van PvdA-minister Lodewijk Asscher van Sociale Zaken, stemden tegen. De kans is klein dat het vrouwenquotum er ooit komt.
Wettelijk streefcijfer
De tegenstemmers willen een quotum liever regelen op nationaal niveau. In Nederland geldt sinds 2013 een wettelijk streefcijfer voor grote bedrijven, vastgelegd in de Wet Bestuur en Toezicht. Dat gaat verder dan het Europese voorstel: niet alleen raden van bestuur maar ook raden van commissarissen moeten voor minimaal 30 procent bestaan uit vrouwen (en ook voor minimaal 30 procent uit mannen). Sancties zijn er niet.
De meeste bedrijven halen die 30 procent niet, al zijn er wel vorderingen: in raden van bestuur steeg het aandeel vrouwen van 7,4 procent in 2012 naar 9,6 procent in 2014 en in raden van commissarissen van 9,8 naar 11.2 procent.
Stok achter de deur
Minister van Emancipatie Jet Bussemaker (PvdA) verantwoordelijk voor dit onderwerp, is tegen een wettelijk verplicht quotum, maar dreigt er al tijden mee als stok achter de deur. Tot dusver werd 1 januari 2016 altijd beschouwd als het moment waarop mogelijk dwingender wetgeving volgt als de streefcijfers niet zijn gehaald.
Maar Bussemaker heeft recent aangegeven dat ze wel voelt voor uitstel, om bedrijven een laatste kans te geven. Dit is ook wat de Stichting Talent naar de Top na een evaluatie van de Wet Bestuur en Toezicht vorige maand adviseerde.
Ervaringen
Steeds meer lidstaten sporen bedrijven wettelijk aan om meer vrouwen in de top te benoemen. In Duitsland komt per 1 januari een wettelijk quotum voor topposities bij beursgenoteerde bedrijven.
Vanaf dan moet 30 procent van de top uit vrouwen bestaan. Of het allemaal helpt is de vraag. In (niet-EU-land) Noorwegen, waar al in 2008 een dwingend quotum werd ingevoerd, zijn de ervaringen niet al te best.