Vrede is moeilijk voorstelbaar voor wie de schermutselingen rond het pauselijk bezoek aan Israël aanschouwde. De Heilige Vader werd warm ontvangen, maar op de achtergrond speelden vele negatieve sentimenten.
Toen de Nederlandse regering afgelopen december in Israël was, een bezoek waarover later meer dan honderddertig Kamervragen zijn gesteld, verklaarde minister van Buitenlandse Zaken Frans Timmermans (PvdA) onder de indruk te zijn van een mededeling van de internationale waarnemers.
Ze vertelden hem dat Palestijnen chloor en urine van Joodse kolonisten over zich heen krijgen.
Voor kenners was het weinig schokkend. In 2009 was op een van de winnende foto’s van de World Press Photo te zien hoe een kolonist een gesluierde Palestijnse vrouw met wijn overgiet. Een zuivere vernederingsdaad van deze ‘Hebreeuwse neonazi’s’, zoals de Israëlische auteur Amos Oz Joodse extremisten onlangs noemde.
Ongegeneerd
Hun onvoorstelbare razernij is niet alleen gericht tegen de Palestijnse moslims. Seculiere en religieuze Joodse extremisten hebben van het verdrijven van alle andersdenkenden hun levensmotto gemaakt.
Zelfs een hoog bezoek als dat van paus Franciscus aan het Heilige Land afgelopen weekend kon hun onverdraagzaamheid niet verhullen. De haat wordt gedisciplineerd en ongegeneerd uitgedragen.
Voordat ik inga op de antichristelijke schofferingen in de aanloop naar het pauselijke bezoek, eerst goed nieuws. Journalisten van het Britse weekblad The Economist informeerden bij het Israëlische ministerie van Onderwijs naar de aandacht van het onderwijscurriculum aan andere godsdiensten. Het antwoord was glashelder.
Vals
‘Normaliter leren de kinderen het christendom uitsluitend kennen in de context van de kruistochten, de Inquisitie en de Holocaust. Nu paus Franciscus Israël zal bezoeken, heeft het ministerie onderwijsmateriaal ontwikkeld over paus Johannes XXIII, die als nuntius te Parijs in de Tweede Wereldoorlog Joden van valse doopaktes voorzag om hen aan de deportaties te laten ontsnappen,’ aldus een woordvoerder van het ministerie.
Een tweede lichtpunt: het Israëlische parlement organiseerde onlangs een sessie om diezelfde Johannes XXIII te eren. Daarmee werd hij als eerste niet-Jood in het Israëlisch parlement geroemd.
Uiteraard boycotten radicale en nationalistische partijen de bijeenkomst, evenals premier Benjamin Netenyahu en veel leden van zijn regering. Toch is zo’n sessie in alle opzichten historisch.
Droombezoek
Een derde opsteker was de uitzonderlijke ontvangst van paus Franciscus in het paleis van president Shimon Perez. Israël had alles uit de kast gehaald om haar gast welkom te heten.
Het kinderkoor in de presidentiële tuin dat Halleluja zong, was hartverwarmend. Geen van de eerdere pausen die Israël bezochten, kreeg een dergelijk onthaal.
Het werd een droombezoek voor paus Franciscus, die zijn jeugdvrienden – de rabbijn van Buenos Aires en een islamitische professor – had meegenomen.
Ook aan Palestijnse zijde was de ontvangst warm. De paus begon zijn bezoek door lang met gehandicapten te spreken en te zingen. Later luisterde hij uitgebreid naar vluchtelingenkinderen.
Volwaardig
Emotioneel werd de sfeer toen een van hen de Paus voorhield: ‘Het verdrijven van de Palestijnen is een misdaad tegen God. Vrede begint pas wanneer de ander voor volwaardig wordt aangezien en als mens wordt gerespecteerd. We rekenen op u. Jezus was de eerste vluchteling in de geschiedenis en u bent zijn vertegenwoordiger.’
De geëmotioneerde paus stond tegen het einde op, nam persoonlijk afscheid van alle kinderen, vroeg hen voor hem te bidden en zei: ‘Sta het verleden niet toe jullie toekomst te verhinderen.’
In Bethlehem vroeg hij de wereld te bidden voor het ‘gewonde Syrië’ en voor de Israëlische en Palestijnse machthebbers, zodat ze de uittocht naar vrede kunnen maken.
Daarna lunchte hij met twintig arme gezinnen. Hij had gevraagd om een gezin uit de Gazastrook uit te nodigen en zei voortdurend aan de gewone mensen in Gaza te denken.
Getto
Het meest besproken onderdeel van het bezoek was de stop die de paus maakte bij de Israëlische afscheidingsmuur. Jongeren uit Bethlehem zouden daarop de volgende tekst hebben achtergelaten: ‘Papa, we hebben iemand nodig die over rechtvaardigheid spreekt. Bethlehem lijkt op het getto van Warschau.’
Met gesloten ogen leunde de paus zijn hoofd ertegenaan. Misschien bad hij voor een 9 november 1989-moment. Misschien was hij boos op God, die zijn volk in de steek liet. Of misschien vroeg hij om een spoedig wonder, om een moment waarop beide volken in vrede en respect naast elkaar kunnen leven.
Maar hoe die vrede te realiseren als aan beide kanten groepen zijn die hun overleving laten afhangen van de vernietiging van de ander?
Bedreigingen
Hoe aan die vrede te denken als in aanloop naar het pauselijke bezoek extremistische Joodse groeperingen kerkmuren bekladden met teksten als ‘Jezus is vuilnis’, priesters bespuugden en de paus ernstig bedreigden?
Hoe aan die vrede te denken als diezelfde groeperingen knoktochten organiseerden naar de christelijke wijken in Jeruzalem om luidkeels ‘Dood aan de christenen’ te zingen en een krant van ultraorthodoxe Joden schreef: ‘De koning van de christenen verovert de Klaagmuur’?
Is het niet beschamend dat de Joodse gemeente van Jeruzalem een christelijk voorlichtingscentrum verzocht een grote poster van een lachende en zwaaiende paus weg te halen omdat die aanstootgevend zou zijn voor Joden?
Kruizen
Is het niet beschamend dat de gemeente Jeruzalem touroperators verzocht toeristen te adviseren hun kruizen niet-zichtbaar te dragen en dat een oud-burgemeester van Jeruzalem opperde om mensen die dat weigeren de toegang tot de Joodse wijken te ontzeggen?
Is het niet beschamend dat er werd gedemonstreerd tegen een pausmis in Jeruzalem omdat ‘de kruizen en rituelen van de Kruisvaarders’ plaatsen onrein zouden maken? Dit terwijl de paus in Israël was op aandrang van de Israëlische autoriteiten.
Ik weet niet wat Hamas zou doen als de paus Gaza zou bezoeken. Waarschijnlijk zouden ze voorspelbare methoden inzetten die weinig verschillen van die van de ‘Hebreeuwse neonazi’s’.
Wonder
Maar Arabieren kennen nog altijd schaamte, en het is denkbaar dat Hamas een masker van verdraagzaamheid zou opzetten en haar knokploegen kerken en priesters eventjes met rust zouden laten. Een stap die voor extremistische Joodse activisten ondenkbaar is.
Er is een wonder nodig om de haatmuren aan beide kanten te doen vallen. En ik geloof dat wonderen de wereld nog niet uit zijn.