In een nieuwe poging uitzetting te frustreren, heeft de advocaat van de Armeense kinderen Howick (13) en Lili (12) vrijdag aangekondigd dat hij een nieuwe procedure begint om te voorkomen dat ze naar Armenië moeten.
Volgens raadsman Flip Schüller gaat het om een voorlopige voorziening bij de rechtbank in Amsterdam, omdat het niet goed gaat met de moeder en zij niet in staat zou zijn voor de kinderen te zorgen. Volgens een woordvoerder van de rechtbank ligt het verzoek ter beoordeling bij de rechter en de griffier. Het is nog niet bekend of er een zitting komt.
Nederland is met Armenië voorzieningen en hulp aan het regelen voor de terugkeer. Dat zei staatssecretaris Mark Harbers (VVD) van Migratie vrijdag voorafgaand aan de ministerraad. De uitzetting staat voor uiterlijk zaterdag gepland, maar domineert al weken het nieuws. Voor- en tegenstanders discussiëren voortdurend over de vraag of de kinderen wel of niet het recht hebben om in Nederland te blijven. Elsevier Weekblad zet de feiten op een rij.
Lees ook de column van Gertjan van Schoonhoven: Morele verontwaardiging over Howick en Lili is goedkoop en eenzijdig
1. Aankomst in Nederland
In mei 2008 komt de moeder Armina Hambartsjumian met de twee kinderen met het vliegtuig aan in Nederland en vraagt hier asiel aan. Lili en Howick zijn in dat jaar respectievelijk 2 en 3 jaar oud.
Bij de asielaanvraag liegt de moeder het een en ander bij elkaar over zichzelf en haar kinderen. Zo geeft ze volgens De Telegraaf verkeerde namen op van zichzelf en haar kinderen om opsporing en uitzetting te voorkomen. Ook zegt ze dat ze uit buurland Azerbeidzjan kwam in plaats van uit Armenië.
2. Eerste afwijzing asielaanvraag
In oktober 2009 wordt de asielaanvraag van de kinderen afgewezen, maar de moeder legt zich daar niet bij neer. Zij stapt naar de Raad van State. Die doet in 2011 een definitieve uitspraak in de zaak: Armenië is een veilig land en dus moeten moeder en kinderen terug.
3. Jarenlange juridische strijd
Hambartsjumian neemt daar opnieuw geen genoegen mee en wat volgt, is een jarenlange juridische strijd. In de zes jaar die volgen, begint ze maar liefst zeven procedures. Die hebben allemaal hetzelfde resultaat, namelijk dat het gezin geen recht heeft op een verblijfsvergunning. Van stabiliteit in het gezin is weinig sprake. Tijdens hun verblijf in Nederland wordt maar liefst 17 keer verhuisd en gaan de kinderen naar 13 verschillende scholen.
In augustus 2017 wordt de moeder uitgezet naar Armenië. Ook haar kinderen moeten het land verlaten, maar door hen onder te laten duiken, weet ze daar een stokje voor te steken. Eenmaal in Armenië neemt zij bijna een jaar lang geen enkele voorzorgsmaatregel voor de komst van de kinderen naar het land.
Op 28 augustus 2017 worden de kinderen gevonden en overgedragen aan voogdij-instelling Nidos.
Lees ook: Tientallen asielgezinnen blijven ondanks afwijzingen
4. Verloop na onderduiken
De Raad voor de Kinderbescherming stelt eerder dit jaar terugkeervoorwaarden op over huisvesting, scholing en zorg voor de kinderen in Armenië. Een bestuursrechter oordeelt dat Harbers opnieuw naar de afgewezen asielaanvraag moet kijken, omdat hij die voorwaarden onvoldoende had meegenomen in zijn besluit. Maar Harbers gaat in hoger beroep en krijgt op 24 augustus van dit jaar gelijk: hij hoeft de uitzetting van de kinderen niet opnieuw te beoordelen en heeft volgens de Raad van State de aanvraag terecht afgewezen.
De moeder probeert daarna opnieuw uitzetting te voorkomen door de kinderen weer onder te laten duiken, maar al snel zijn de twee weer terecht bij hun pleeggezin. Howick en Lili sturen eind augustus nog een smeekbrief aan staatssecretaris Mark Harbers, premier Mark Rutte (VVD) en koning Willem-Alexander, waarin ze schrijven dat ze naar een weeshuis moeten, maar RTL Nieuws weerlegt dit later. Al zitten er ook wezen, de opvanglocatie is geen weeshuis. De kinderen gaan er gewoon naar school en daarnaast krijgen ze hulp van gespecialiseerde psychologen en therapeuten. Ook blijkt een andere bewering uit de brief niet waar: het is er niet overvol met 30 kinderen, terwijl er maar plaats is voor 20. Er zitten 23 kinderen en er zijn nog enkele bedden vrij.
Lees ook de column van Geerten Waling: Gemakzuchtig geroep van Youp van ’t Hek over Lili en Howick
Vooral op het punt van onderwijs bestaan in Nederland vragen omdat de kinderen geen Armeens spreken en eerst op taalles moeten. Op de meeste scholen zijn Engelse lessen geen optie. Scholen waar dit wel een mogelijkheid is, zijn te duur. Omdat de kinderen wettelijk gezien recht hebben op onderwijs, zou dat de uitzetting kunnen bemoeilijken. Harbers wilde vrijdag weinig vragen beantwoorden over de zaak en niet zeggen of een gebrek aan geschikt onderwijs in Armenië iets zou veranderen aan de zaak.
Zo verloopt de uitzetting op
8 september
De tieners worden tijdens hun vlucht naar het land begeleid door vertegenwoordigers van de Nederlandse overheid. De Armeense politie vangt ze op als ze zijn geland. De Armeense hulporganisatie FAR zal waarschijnlijk de eerste opvang van de kinderen op zich nemen. Die organisatie staat in nauw contact met voogdij-instelling Nidos.
De kinderen kunnen in elk geval niet bij de moeder terecht. Zij woont in een eenkamerappartement zonder warm water en verwarming, en weigert tot nu toe alle hulp die haar wordt geboden.
Kinderombudsvrouw Margrite Kalverboer zei donderdag in Pauw dat de toekomst van Howick en Lili wat haar betreft in Nederland ligt. ‘Ik ken het dossier heel goed en weet dat de moeder op dit moment niet in staat is voor de kinderen te zorgen, dat er geen huisvesting is en dat ze daar nu niet naar school kunnen.’
Bekijk hier het fragment uit Pauw: