Wopke en de McKinseyanen: ons land krijgt elite die het verdient

06 oktober 2021Leestijd: 3 minuten
Wopke Hoekstra op het Binnenhof. Foto: ANP

Beleid wordt steeds minder gemaakt door democratisch aangestuurde ambtenaren, maar door consultants, schrijft Constanteyn Roelofs. Dat heeft Nederland aan zichzelf te wijten: elk land krijgt de elite die het verdient.

Door de recente ontwikkelingen rond de slimmigheidjes van demissionair minister Wopke Hoekstra (CDA) met constructies op de Maagdeneilanden en Guernsey viel het me zo in dat van mijn vrienden en jaargenoten op het gymnasium en het corps er wel erg veel consultant zijn geworden.

Spreadsheets vol handigheidjes

Constanteyn Roelofs

Wekelijks verkent historicus Constanteyn Roelofs (1989) de tragikomische tegenstrijdigheden in economie en maatschappij.

Kennelijk is dat wat de Elite van Nu doet, of de mensen die het willen worden: strategy consultant worden, het liefst bij McKinsey, BCG of een andere echt goede partij – en als dat niet lukt, zijn er altijd nog de Big Four en ontelbare andere dienstverleners. Lekker de hele dag slimme (belasting)constructies optuigen.

Ergens is het ontzettend deprimerend dat we voor al deze hockeyraspaardjes die een keurige klassieke opleiding met Latijn en Grieks hebben genoten, die van jongs af aan naar het Concertgebouw en de grote musea van Europa zijn gesleept, die in perfecte fysieke conditie zijn gehouden met heel veel sport en die ook nog eens een instrument hebben leren spelen, niets beters kunnen verzinnen dan ze maar een beetje spreadsheets vol handigheidjes laten maken.

Een beetje slimmer zijn dan de rest

We hebben niet meer echt een leger om trots op te zijn, geen groot koloniaal project, geen natuurlijke aristocratie die met waardigheid over het dankbare volk in de velden regeert. Elke traditionele vorm van zingeving voor een elite is tot een ironisch anachronisme verklaard waar je vooral om mag lachen, of gewoonweg ingehaald door de tijd en de techniek.

Lees ook dit commentaar van Arendo Joustra over Hoekstra’s ‘fout’. Wie wil er nog minister worden?Hoekstra

De politiek dan? Ze zetten de Tweede Kamer tegenwoordig liever vol met enthousiaste havisten van het Tweede Garnituur die vooral veilig meestemmen met de partijtop. Niet bepaald ons soort mensen. Waarom zou je ook jarenlang buffelen met flyers en stomme windjacks als je ook gewoon zijdelings minister kan worden, later. Bovendien wordt het beleid steeds minder gemaakt door democratisch aangestuurde ambtenaren maar door consultants. Cut out the middle man.

Banken, grote corporates? Zelfde verhaal natuurlijk, want wie worden daar weer ingehuurd? Juist. Nee, het enige wat we in deze ellendige diplomacratie nog te doen hebben voor de elite, is een beetje slimmer zijn dan de rest. En waar kan je laten zien dat je slimmer bent dan de rest? Bij de bureaus die je inhuurt als je een probleem hebt en een extern slim paar ogen behoeft. De consultants. 

Elk land krijgt de elite die het verdient

Enfin, de boven ons gestelden zijn dus de hele dag bezig om slimmer en handiger te zijn dan de systemen die ze zelf hebben opgetuigd. Het zou ook echt raar zijn om de hele dag constructies op te tuigen om binnen de grenzen van de wet zo min mogelijk geld te betalen, maar dan voor je eigen priveetje maar wat aanrommelen.

Lees ook van Constanteyn Roelofs: Overheid en politiek zijn een consultantsparadijs

Het volk mag er ook graag op mopperen, op dit soort slimmigheidjes, maar geen oprechte Vaderlander die niet elk kwartaal creatief met zijn bonnetjes gaat zitten om te kijken wat hij allemaal niet af kan trekken, of die niet precies weet waar de subsidie te halen is.

We zijn nu eenmaal een landje van sjacheraars en handige ritselaars die de punten van de Douwe Egberts-verpakking knippen voor 50 cent korting op een stomme koffiemok – en Wopke en de McKinseyanen zijn de handigste van ons allemaal. Elk land krijgt de elite die het verdient.