Premium Lock Polen ontmaskert slordige EU

16 juli 2021Leestijd: 4 minuten
De Poolse premier Mateusz Morawiecki en commissievoorzitter Ursula von der Leyen in Brussel. Foto: AFP.

Polens Grondwettelijk Tribunaal heeft woensdag 14 juli een bom gelegd onder het gezag van het Europees Hof van Justitie en daarmee de rechtsorde van de Europese Unie. Een uitspraak van het Hof van Justitie is volgens het Poolse tribunaal in strijd met de Poolse Grondwet en dus illegaal. De Poolse Grondwet gaat aldus boven uitspraken van het Hof van Justitie. De uitspraak toont hoe slordig de EU in elkaar is gezet, schrijft Jelte Wiersma.

Internationaal recht gaat boven Nederlands recht, zo staat in de Grondwet. Het Hof van Justitie in Luxemburg heeft dus wat Nederland betreft het laatste woord in zaken die de Europese Unie (EU) aangaan. Dat is duidelijk. Maar in andere EU-lidstaten, zoals Duitsland en Polen, is dat niet per se het geval. Duitsland bijvoorbeeld heeft een Grondwet en een Grondwettelijk Hof als hoeder daarvan. Wat als het Europees Hof van Justitie een uitspraak doet die tegen die Grondwet ingaat? Dat moet het Duitse Grondwettelijk Hof zo’n uitspraak met de Duitse Grondwet in de hand terzijde schuiven. Daarmee zegt het: het Hof van Justitie is ondergeschikt aan de Duitse Grondwet.

Deze spanning tussen het Hof van Justitie en nationale grondwettelijke hoven wordt al decennialang bediscussieerd. Sommigen zeggen dat de Europese Unie daardoor nooit een confederatie of een federatie kan worden. Die zal immers altijd stuiten op de Duitse Grondwet. En die Grondwet is nauwelijks te veranderen om een machtsgreep door een tiran zoals Adolf Hitler te voorkomen.

Waarschuwingen vanuit Duitsland

Het Duitse Grondwettelijk Hof, het Bundesverfassungsgericht, heeft al een aantal keren waarschuwend gevonnist. Het Europees Hof van Justitie verklaarde bijvoorbeeld een bail-out van eurolanden legaal, terwijl in de EU-verdragen expliciet staat dat de schuld overnemen van een lidstaat die in ernstige financiële moeilijkheden verkeert niet mag. Het Duitse Hof was daar ongelukkig mee en deelde heel voorzichtig speldenprikjes uit aan het Hof van Justitie. Dat trekt zich daar overigens nooit wat van aan en zegt telkens dat hij en niemand anders de hoogste rechter is.

Premium Lock

Laden…

Premium Lock

Word abonnee en lees direct verder

Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.

  • Bent u al abonnee, maar heeft u nog niet een account? Maak die dan hier aan. Extra uitleg vindt u hier.
Premium Lock

Verder lezen?

U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.

Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?

Bekijk abonnementen

Premium Lock

Er ging iets fout

Premium Lock

Uw sessie is verlopen

Wilt u opnieuw