Ondanks jacht op ‘witheid’ is Johann Sebastian Bach de ultieme verbinder

Onder het mom van diversiteit moet alles dat ‘te wit’ is kapot. Maar componist Johann Sebastian Bach ontspringt de dans omdat hij werkelijk overal geliefd is, constateert Constanteyn Roelofs . ‘Is er een grotere verbinder dan Bach, de man die blokjeshemden uit Nunspeet, Louis Farrakhan en de upper class van Japan bij elkaar kan brengen?’

De Ondergang van het Avondland leek weer even heel dichtbij: Ton Koopman kwam in het ziekenhuis terecht en op Twitter ontstond er ophef omdat de subsidie voor zijn orkest was afgewezen door een commissie die onder anderen bestond uit een dj, een kleinkunstmevrouw, een directe concurrent van Koopman en de voormalige presentatrice van het Jeugdjournaal. Het orkest zou te wit zijn. Zelfs onder de linkse mandarijnen leek het idee op te komen dat de diversiteitsdrang in de kunsten wel erg ver doorslaat. Leuk natuurlijk, al die kritiese bevragingen door zwarte transgenders en mocrorappers, maar als ook Bach het veld moet ruimen, gaat er wat mis.

Bij nadere beschouwing was er natuurlijk niets aan de hand. Het subsidieverzoek was ook om andere, niet diversiteitsgerelateerde redenen afgewezen en het orkest had dit soort subsidie al jaren niet gehad en kennelijk ook niet echt nodig. Bach is immers zo divers, dat hij wereldwijd geliefd is en de hele vaderlandse Bach-industrie in de ganse wereld gretig aftrek vindt.

Heel Holland Bacht

Om het rijtje maar af te gaan: Heel Holland Bach. Bach stond aan de verkeerde kant van de Reformatie, maar een van de ongeschreven en oncanonieke wetten van de Rooms-Katholieke Kerk luidt dat Bach mag. Van de andere kant is de Meezingmattheus erfgoed onder de wat meer ketterse volksdelen en hebben hele generaties protestantse organisten hun carrières gebouwd op stampende, rechtlijnige interpretaties van de orgelwerken, uitgevoerd met alle strengheid en soberheid van hun ongezellige geloof.

Als we verder even trianguleren naar het land waar de Koopmannen van deze wereld geregeld op tour gaan: de Bachcultus is misschien wel het grootst in Japan. De Japanse cultuur, zo ingesteld op originalisme, gedisciplineerde perfectie en verfijning, heeft in de historische uitvoeringspraktijk van de werken van Bach de perfecte uitlaatklep gevonden, met alle neurotische naspeuringen van het Juiste Hout en de Juiste Darm voor de Juiste Vioolsnaren vandien. Advocaten, industriëlen en artsen die hun dochters allemaal op pianoles doen en zelf het internet afstruinen naar zeldzame buizenversterkers en vinylpersingen. Pelgrimages naar de grote Bachorkesten in Europa en jubelende ontvangsten van Europese gezelschappen horen allemaal bij de show.

Bach komt zelfs door diversiteitsfilter van zwarte extremist Farrakhan

Hoe universeel Bach is, blijkt wel uit het feit dat zelfs Louis Farrakhan – de leider van de Nation of Islam, een als hate group bestempeld collectief van zwarte extremisten – een plaatsje in zijn hart heeft voor Bach. Laten we het zo zeggen: als iets door het diversiteitsfilter van Brother Farrakhan komt, dan hoeft de gemeente Amsterdam niet te twijfelen aan de multiculturele overstijging van de oude meester.

Om maar in het vreselijke jargon van deze tijd te blijven: is er een grotere verbinder dan Johann Sebastian Bach, de man die blokjeshemden uit Nunspeet, Louis Farrakhan en de upper class van Japan bij elkaar kan brengen? De enige zonde is natuurlijk dat de Bach-cultus vreselijk burgerlijk en middle class is, en de avant-gardistische bohémiens in de Amsterdamse kunstwereld, de burgerlijke pers en de universiteiten hanteren het diversiteitsargument in de regel niet om werkelijk meer diversiteit te creëren, maar als wapen in hun treurige, aartsburgerlijke strijd tegen de burgerlijkheid. Maar goed, daar kan Bach ook niets aan doen, die leefde in de tijd voordat de negentiende eeuw concepten als raciale, artistieke en burgerlijke identiteit op ons losliet.