Juist nu moet Wiebes burger niet op enorme klimaatkosten jagen

Wil VVD-minister Eric Wiebes kostbare klimaatmaatregelen door het parlement jagen? Uitstel is geboden, schrijft Eric Vrijsen. Want de economie valt ver terug en ook door allerlei andere factoren daalt de CO2-uitstoot al vanzelf.

Het kabinet worstelt nog altijd met een gerechtelijk ‘bevel’ om de CO2-uitstoot eind dit jaar te hebben verminderd met 25 procent ten opzichte van de uitstoot in 1990. Het kabinet had een reductie van 20 procent aangeboden, maar actiegroep Urgenda stapte naar de rechter en kreeg tot drie keer toe (in 2015 bij de rechtbank, in 2018 bij het gerechtshof en in 2019 bij de Hoge Raad) gelijk. Vóór 1 april had het kabinet de Tweede Kamer moeten melden welke extra maatregelen worden genomen – in het bijzonder welke kolencentrales worden gesloten – om eind 2020 de ecolympische limiet te halen.

Minister van Economische Zaken en Klimaat Eric Wiebes (VVD) zei vorige week dat de ministers hiervoor ‘geen tijd’ hebben, omdat ze te druk zijn met de corona-crisis. Maar daarmee belandde het gerechtelijk vonnis natuurlijk niet in de prullenbak.

Vanuit de Haagse wandelgangen kwam het gerucht dat het kabinet al stilletjes heeft besloten enkele kolencentrales op halve toeren te laten draaien, maar dat – om politieke redenen – het kabinetsbesluit nog even niet wordt gepubliceerd. De Tweede Kamer kan momenteel niet normaal vergaderen en straks jaagt Rutte III er in recordtempo allerlei omstreden maatregelen doorheen. Althans, dat zou een geslepen scenario kunnen zijn.

Het kan natuurlijk ook dat ingenieur Wiebes een koele berekening maakt en simpelweg constateert dat ook zonder aanvullende maatregelen de CO2-uitstoot dit jaar erg meevalt. Zoals iedereen moet hij immers rekening houden met een forse krimp van de economie. Dat leidt onmiddellijk tot minder uitstoot van broeikasgassen en misschien wel tot een veel hogere CO2-reductie dan 25 procent.

Kabinet was volgens Planbureau aardig op weg

In november afgelopen jaar kwam het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) met een prognose: eind 2020 zou de CO2-reductie waarschijnlijk 23 procent bedragen. Later is dat iets bijgesteld, onder meer omdat de cijfers met betrekking tot de import van stroom zijn gecorrigeerd. Maar het kabinet was aardig op de goede weg.

Het PBL waarschuwde echter voor allerlei onzekerheden in zijn calculaties. Zo zou een strenge winter leiden tot meer energiegebruik en dus tot extra CO2-emissies. Inmiddels weten we dat deze winter erg zacht is. Het heeft bijna niet gevroren en dat scheelt enorm in de stookkosten en de CO2-uitstoot. Het helpt het kabinet om in elk geval dit jaar aan het gerechtelijk bevel te voldoen.

Verder heeft het kabinet – wegens andere juridische uitspraken – maatregelen getroffen om de uitstoot van stikstofoxiden te verminderen. De snelheidslimiet op autosnelwegen is bijvoorbeeld verlaagd van 130 naar 100 kilometer per uur. Dat leidt niet alleen tot minder stikstofuitstoot, maar ook tot minder broeikasgassen in de atmosfeer.