Het was even schrikken voor Eva Vlaardingerbroek, boegbeeld van Forum voor Democratie, dat ze de aandacht waaraan ze zulke behoefte heeft, werkelijk kreeg van de Volkskrant, schrijft Constanteyn Roelofs. Volgens het dagblad is ze de Nederlandse exponent van een internationale groep aantrekkelijke blondines die een radicaal-rechtse ideologie promoten.
Nevermind mevrouw Vlaardingerbroek of haar praatje op het FVD-congres – laten we ons op de koers focussen en niet op de podiumdames, dat wil zeggen, op de beweging – en of de kwalificatie van ‘rechts-radicaal’ terecht is.
Constanteyn Roelofs
Constanteyn Roelofs verkent wekelijks de tragikomische tegenstelling en tegenstrijdigheden in economie en maatschappij.
Dat Forum voor Democratie een rechtse partij is, zal niemand ontkennen, maar radicaal? In enge zin zou een radicale beweging een beweging zijn die teruggrijpt op een duidelijk aanwezig scharnierpunt in de geschiedenis toen een bepaalde ideologie werd geformuleerd. Salafisten zijn radicaal, omdat ze terug willen naar het leven zoals het was tijdens de eerste vier rechtgeaarde kaliefen (zij het met breedbandinternet, want die onthoofdingsvideo’s verspreiden zichzelf natuurlijk niet). De fascisten in Italië wilden een nieuwe, geïndustrialiseerde mens, met volledige dominantie over de natuur en de wereld. Radicale marxisten zijn radicaal, omdat ze de radicale consequenties van de klassenstrijd verlangen, id est, een radicale herverdeling van de productiemiddelen. Radicale Amerikanen willen graag terug naar de constitution, enzovoort.
Er wordt geen nieuwe mens gepresenteerd voor een nieuwe tijd
Is er een duidelijk historisch scharnierpunt aanwijsbaar bij FVD? Een set kaliefen? Een founding document? Ten eerste kijkt de partij in elk geval niet vooruit: er wordt geen nieuwe mens gepresenteerd voor een nieuwe tijd, anders dan bij vroegere rechts-radicale beweging. Geen futuristisch Übermensch. Terugkijkend rechts blijft dan over en door de semantische onmogelijkheid van een reactionaire radicaal valt al snel het idee van een radicale rechtse partij in duigen, tenzij er een scharnierpunt (zeg een Constitution, of de restauratie van een vorstenhuis) wordt gevonden. Maar dat is er niet.
Lees ook deze column van Afshin Ellian: Thierry Baudet moet niet de koning-filosoof uithangen
Het lijkt eerlijk gezegd nergens op, dat program. Tja, men flirt wat met de negentiende eeuw, toen men nog bouwen kon en nog symfonieën schreef met hele toonladders. Het law & order-postureren met sneller berechten, meer blauw op straat en een algehele hekel aan trainingspakkies op scooters, dat is ook niet bijzonder spannend of vernieuwend. Men moet het partijkartel breken, maar doet dat evenwel met mastodonten uit de systemen die ze veroordeelt. Op economisch gebied komt de partij niet verder dan de neoliberale status quo of Tegenpartij-achtig gebral over vrije jongens in een zakenkabinet. FVD flirt wat met vage ideeën als het ‘Australisch immigratiemodel’ – maar wat het beleid van een continentale eilandnatie met natuurlijke grenzen te maken heeft met onze moerasdelta in de bips van de oude wereld blijft onduidelijk. Het geheel is in een mottige toga gehuld van gymnasiumreferenties, verzonnen door iemand die in de tweede klas al is gestopt met opletten.
Baudet en Hiddema gingen zelfs kussend op de foto
Op seksueel gebied is Forum niet eens conservatief: Baudet laat zich naakt fotograferen, iets wat je conservatieve grootheden als Edmund Burke, Klemens von Metternich of William F. Buckley toch niet zo snel ziet doen. Toen er weer eens een homostel in elkaar was getrapt, gingen Thierry Baudet en Theo Hiddema zelfs kussend op de foto – onze homo’s zijn sinds Pim Fortuyn immers van ons allemaal. Met het verdedigen van de ‘westerse waarden’ zit de partij op hetzelfde humanistische mensenrechtenpaard als D66, met enig verschil dat de laatstgenoemde partij wel denkt dat de rest van de wereld deze mensenrechtenideologie gaat omarmen en FVD impliceert dat het een boreaal privilege is.
Je kunt de partij hoogstens verwijten dat ze flirt met seksistische of racistische ideeën, maar wat er precies radicaal is aan ingesleten burgermansvooroordelen… Radicaal racisme, in de zin van werkelijke wetgeving op genetische basis of iets dergelijks, zul je niet van FVD horen. Het zijn meer racisten met een spreekwoordelijke Marokkaanse buurman: ‘De bakker op de hoek is een prima vent, maar het moeten er niet meer worden.’ Er zitten ook een paar van dat soort ‘Marokkaanse buurmannen’ in de partij, personen met een migratie-achtergrond die zich desondanks bij de partij thuis voelen. Idem voor vrouwen. Tuurlijk, Baudet doet wel tof naar de meisjes, maar die giechelen dan en gaan gewoon weer verder met hun mannelijke generatiegenoten voorbijstreven.
Gericht op boomers die het zat zijn
In brede zin is radicalisme in de twintigste eeuw ook gedefinieerd als radical politics door voormannen van de beweging als Saul Alinsky; de essentie van die vorm van radicalisme is dat een kleine, relatief machteloze groep met creatieve acties de status quo doorbreekt. Creatief kun je de campagnes van FVD niet noemen: de partij is gericht op het mobiliseren van zo veel mogelijk kapitaalkrachtige boomers die het zat zijn, en politicologen met Pim-dassen die het in hun puisterige hoofd halen dat ze via de beweging een roemrijk leven kunnen leiden. Dat doen alle andere partijen ook, naast wat platforms bouwen onder academici en kekke campagnes op de sociale media.
Het enige wat de partij in brede radicale zin doet, is een slimme judo-move: namelijk de kracht van de tegenstander ombuigen voor eigen gewin. De radicaal-linkse krachten in de universiteiten en de systeemkranten hebben namelijk de illusie van de ware gek, dat iedereen net zo gek (radicaal) is als zij. En bovendien heeft de cowboy op het witte paard altijd de cowboy op het zwarte paard nodig om zijn deugdzaamheid te tonen. Dus verklaart men FVD tot een radicaal-rechtse partij, met bruine randjes, zoals het Führerprinzip en een droom van een totaal blank Europa. En hoe: door hun bittere noodzaak om hun eigen ideeën te schilderen op een bruin canvas, zijn Baudet en de zijnen niet van het scherm te slaan. Dat snapt Baudet, dus laat hij soms een uiltje op dat een beetje op het randje is en hop, de hele news cycle staat weer in het teken van een partij met twee zetels in de Tweede Kamer en een gebroken fractie in de Eerste.
Lees ook het commentaar van Eric Vrijsen: Den Haag weet zich geen raad met Baudets omgevallen boekenkast
FVD is niet radicaal-rechts, omdat het dat zelf zo graag wil
Er wordt in allerlei teksten en subteksten gezocht naar de kleinste clues die terugvoeren naar het Derde Rijk. Complete luchtkastelen over wat de schrijver wel ziet in FVD en het domme volk niet, worden opgebouwd in eindeloze opiniestukken in de krant; dolkomisch dieptepunt was toen het FVD wat zeteltjes haalde bij de Provinciale Statenverkiezingen en Asha ten Broeke, niet het snelste paard uit de Volkskrant-stal, een tienstappenhandleiding publiceerde voor het ‘verzet’ in tijden van fascisme. Voorlopig komt er van het Führerprinzip niets terecht. Sterker nog, als je het programma van de partij leest, willen ze het democratisch instrumentarium alleen maar uitbreiden. Maar goed, bij de Universiteit van Amsterdam en de Volkskrant zijn ze blij dat ze hun rechts-radicalen hebben gevonden: de oude rechts-radicalen van de PVV zijn immers moegespeeld en niet meer leuk, en Baudet profiteert volop van deze aandacht.
De partij is niets meer dan een wat puurdere versie van rechterkant van de neoliberale systeempartijen, maar dan met een handige pianospeler aan het hoofd. Forum voor Democratie is dus niet radicaal-rechts, omdat het dat zelf zo graag wil, maar wordt zo genoemd om een diepe behoefte te bevredigen bij de meer radicaal-linkse elementen die een zeer luide stem hebben op de universiteit en in de media.