Macrons En Marche! blijkt niets anders dan de voortzetting van het ancien régime, schrijft Afshin Ellian. Voorwaarts op weg naar de uitvoering van het door de sociaal-democraten tot stand gebrachte Klimaatakkoord van Parijs, voorwaarts naar het nieuwe Jeruzalem, namelijk Brussel, en voorwaarts met de belastingverhoging.
Soms denk ik dat we niet ver verwijderd zijn van een boek met de titel L’Ancien Régime et la Révolution over de huidige toestand van Europa. Alexis de Tocqueville schreef in 1856, 76 jaar na de Franse Revolutie, zijn beschouwingen over de oorzaken en de aard van deze revolutie.
Afshin Ellian
Prof. mr. dr. Afshin Ellian (Teheran, 1966) is hoogleraar encyclopedie van de rechtswetenschap en wetenschappelijk directeur van het Instituut voor Metajuridica aan de rechtenfaculteit van de Universiteit Leiden. Hij schrijft wekelijks onder meer over de idealen en vrijheden van de westerse cultuur.
De ondergang van het ancien régime werd niet veroorzaakt door de revolutionairen maar in de eerste plaats door de elite van het oude regime. De Franse revolutionairen voltrokken het vonnis: het ancien régime werd letterlijk onthoofd. Dat vonnis werd in het bloed van een aanzienlijk aantal mensen getekend.
Testcase voor Europa
Frankrijk staat niet aan de vooravond van een revolutie. Althans, dat hoop ik voor de Fransen. Wel staat Frankrijk, en met Frankrijk heel West-Europa, aan de vooravond van een innerlijke gedaantewisseling. Daarbij draait het om deze vraag: hoe lang kan het ancien régime van West-Europa nog standhouden? Dit is een existentieel vraagstuk voor het kloppende hart van het huidige ancien régime, namelijk de Europese Unie.
Emmanuel Macron bracht in 2017 Frankrijk in rep en roer: ik ben niet rechts en niet links, zei hij. Het politieke krachtenveld van de Vijfde Republiek was gevormd door twee belangrijke partijen en ideologieën: Les Républicains, voorheen de UMP (liberaal en christelijk conservatief), en de Parti Socialiste (sociaal-democratisch).
De UMP leed onder corruptie. Oud-president Nicolas Sarkozy (vervolgd vanwege corruptie) dacht dat de partij het met een naamswijziging zou redden. De UMP werd Les Républicains. De Parti Socialiste was volledig leeg, zonder inhoud, zonder achterban, zonder kenmerkend politiek onderscheid.
Alles moest en zou anders in Frankrijk
Een wreed kenmerk van het ancien régime was de gelijkschakeling van politieke partijen, ideologieën en krachten. De heersende politieke partijen waren niet langer van elkaar te onderscheiden. Ze waren veranderd in bijna onherkenbare politieke schimmen. De liberaal-christelijke conservatieven en de sociaal-democraten gingen ten onder in hun eigen onherkenbare moeras. Een technocraat stelde ogenschijnlijk het systeem ter discussie: Emmanuel Macron.
Macron wilde de heersende elite verslaan. Alles moest anders. Voorwaarts, en marche. Maar waar naartoe? Een meerderheid van de Fransen beschouwde de vreemde geboorte van La République en Marche! als een zegen. Velen uit de linkse en rechtse kampen hebben op Voorwaarts! gestemd zonder zich af te vragen waar dit naartoe ging.
De nieuwe koning bracht technocraten aan de macht, met één duidelijk oogmerk: depolitisering van het politieke. Wat er inhoudelijk met de politiek gebeurde, is meer dan intrigerend. Het wanhopige volk hielp de partij van de nieuwe koning aan een meerderheid in het parlement: La République en marche met 308 zetels, Les Républicains met 112 zetels en de Parti Socialiste met slechts 30 zetels.
Macron kroonde zichzelf tot nieuwe koning
De Fransen gaven Macron bijna absolute macht. Er is geen serieuze oppositie in het parlement tegen de nieuwe koning. Maar En Marche! blijkt niets anders te zijn de voortzetting van het ancien régime: voorwaarts op weg naar de uitvoering van het door de sociaal-democraten tot stand gebrachte akkoord van Parijs inzake klimaatverandering, voorwaarts naar het nieuwe Jeruzalem, namelijk Brussel, woorwaarts met belastingverhoging.
‘Voorwaarts’ blijkt de bureaucratische perfectionering te zijn van het ancien régime (ontdaan van politieke strijd). De depolitisering van het politieke eindigt in de overpolitisering van het publieke domein. Hoe noemen we de depolitisering in Nederland? D66! Dat is onze En marche!, al ruim vijf decennia.
Lees ook deze column van Philip van Tijn: Klimaattafels en burqa’s leiden tot gele hesjes
De D66 van Frankrijk heeft ook nog eens besloten om via staatsgeweld in gesprek te treden met protesterende mensen. De technocratische koning van Frankrijk, deze Lodewijk de negentiende, heeft na enkele dagen van knuppelen van zich laten horen in een tweet: zijne excellentie bedankte de ordetroepen, hij bedankte dus het staatsgeweld. Dat is wat de sociaal-liberalen dialoog noemen.
Werkenden redden het zelf niet en moeten nu de aarde redden
De despoot van Turkije zag terecht de ironie in de gebeurtenissen in Frankrijk. Recep Tayyip Erdogan zei dat de politie zich in onder meer Parijs en Brussel schuldig heeft gemaakt aan ‘buitensporig geweld’ tegen de betogers in gele hesjes. Erdogan wijst op de mensenrechten en op vrijheid. Als Erdogan de passie preekt, dan moeten we op onszelf letten.
De opstand van de gele hesjes is de opstand van werkenden. Mensen die sinds de economische crisis continu worden getroffen door overheidsmaatregelen. Eerzame mensen die het niet langer redden en toch moeten ze van technocraten de aarde redden. Overigens kunnen ze ook worden getroffen door de euro: het begrotingstekort van Frankrijk mag niet verder oplopen.
Europa moet niet voorwaarts maar achterwaarts. Alleen dit kan het ancien régime redden.