NAVO is hopeloos naïef, en de vijand begint dat door te krijgen

11 juli 2016Leestijd: 4 minuten
AFP

Als de jihadisten naar het Westen kijken, zien ze onvermogen en verwarring. De opeenstapeling van strategische missers zorgt voor een levensgevaarlijke verzwakking van de NAVO.

Als Amerika zwak is, heeft dat een negatief effect op de NAVO. Sinds het einde van de Koude Oorlog zoekt het militaire bondgenootschap naar een militaire doctrine waarbinnen militaire strategieën voor uiteenlopende domeinen kunnen worden ontwikkeld. Aanvankelijk maakte de NAVO gebruik van de zwakte van de Russische federatie om de Oost-Europese landen onderdeel te laten worden van de NAVO. In Georgië (2008) en later in Oekraïne beëindigde Moskou deze strategie.

Veel knappe koppen, geen militaire doctrine

De Oost-Europese strategie van de NAVO is voltooid. De meeste Oost-Europese landen, inclusief Baltische staten, maken deel uit van het westerse militaire bondgenootschap. Maar niemand in het Westen had nagedacht over de uiteindelijke reactie van Rusland op deze westerse strategie.

Dat was naïef, dom en ronduit roekeloos. Zonder inschatting van een mogelijke politieke en militaire reactie van de tegenstander is een offensieve militaire strategie niet compleet. Deze cruciale fout heeft te maken met de wisselvallige Amerikaanse militaire strategieën. Washington heeft geen duurzame militaire doctrine.

Hamza bin Laden in 2001 Foto: AFPZoon van Osama bin Laden dreigt met ‘wraak op Amerika’
Lees verder >

Er lopen in Washington nog steeds knappe koppen rond die om de haverklap analyses schrijven in vooraanstaande academische media. Aan intelligente mensen geen gebrek in de westerse wereld. Maar tot nu toe heb ik niet één alomvattende politieke analyse aangetroffen als grondslag van een militaire doctrine. Zo’n analyse moet minstens drie onderwerpen omvatten:

(1) De toekomst van de islamitische wereld bezien vanuit de interne politieke economische ontwikkelingen in relatie tot het jihadisme.

(2) De toekomstige ontwikkelingen van de Russische federatie in samenhang met de opkomst van nieuwe typen autoritaire regimes.

(3) De toekomstige plaats van Zuidoost-Azië op economisch en militair gebied.

Waarom de afwezigheid van een militair plan levensgevaarlijk is

Bij elk van deze onderwerpen hoort een militaire politieke strategie gericht op een bepaald doel. Waar willen we over veertig jaar zijn met de islamitische landen, met Rusland en China? In afwezigheid van een alomvattende analyse en een doelstelling worden tijdelijke strategieën ontwikkeld en voortdurend vervangen. Dit is het recept voor een buitengewoon gevaarlijke situatie.

Het klinkt nogal abstract. Ik zal u aan de hand van een aantal voorbeelden laten zien wat de effecten zijn van de afwezigheid van een alomvattende doctrine. Laten we beginnen met Irak. Amerika slaagde er uiteindelijk in om in Irak met succes het islamitische terrorisme te bestrijden.

Juist op het moment dat het Westen de vruchten van een verbeterde veiligheidstoestand kon plukken, kwam in de Verenigde Staten een nieuwe president aan de macht met de belofte dat de Amerikaanse troepen uit Irak en Afghanistan zouden worden teruggetrokken. De terugtrekking van troepen uit Irak wijzigde de politieke verhoudingen ten gunste van de Iraanse staat. Dat gaf weer aanleiding voor jihadistische groepen om in de soennitische gebieden te  rekruteren.

Volgens Obama is Irak ‘veilig, democratisch en soeverein’

Voor de dramatische koerswijziging omtrent Irak had president Barack Obama fantasietermen: Irak is nu een veilig, democratisch en soeverein land. Al die elementen waren onwaar.

Nu hebben de Verenigde Staten de koers opnieuw gewijzigd: Amerika en de NAVO moeten Irak blijven steunen. Ligt hier dan een diepgravende analyse aan ten grondslag? Helaas niet. Met elke overwinning die de Iraakse regering boekt in de strijd tegen IS, wordt een andere terreurgroep, namelijk het islamitische Iran, versterkt. Het wordt een gebed zonder eind, en een teleurstelling voor het Westen.

NAVO-leiders kijken omhoog naar overvliegende gevechtsvliegtuigen voorafgaand aan de Warschau-bijeenkomst - Foto: AFPNAVO-leden zijn eruit: extra troepen moeten ‘Russische agressie’ stoppen
Lees verder >

Bij zijn aantreden beloofde Obama de Amerikaanse troepen terug te trekken uit Afghanistan. Ook speelde hij met de gedachte om ook Afghanistan als een veilig, democratisch en soeverein land te bestempelen. Hij was van plan om een beperkt aantal Amerikanen in Afghanistan te laten verblijven. Er zou dus een substantieel aantal CIA-medewerkers met hun spionnen en militaire trainers achterblijven in Afghanistan.

Een verward Amerika, dat is wat de vijand ziet

Dit kinderlijke plan werd in Washington serieus uitgedacht en openbaar gemaakt. Dat leidde tot hevige aanvallen van de Taliban op de Afghaanse overheid. Zij dachten dat ze de oorlog hadden gewonnen. Een kind kon weten dat de CIA-agenten in Afghanistan zonder bescherming van het Amerikaanse leger ten prooi zouden vallen aan de jihadisten. Het was niet alleen een dom, maar ook een levensgevaarlijk plan. Ook deze strategie ligt inmiddels in de prullenmand.

Obama heeft besloten om niet nog meer Amerikaanse troepen terug te halen uit Afghanistan. En de NAVO gaat Amerika bijstaan in de strijd tegen de jihadisten in Afghanistan.

Amerika faalt, dus Europa moet het doen

Nu is gebleken dat Amerika niet langer in staat is om een duurzame politieke en militaire doctrine te ontwikkelen, moeten de Europese bondgenoten dat gaan doen. Zo niet, dan kunnen door irrationele strategieën en koerswijzigingen gevaarlijke ongelukken gebeuren.

De NAVO-top in Polen was een voortzetting van een wisselvallige strategie. De vijanden beginnen ook te begrijpen dat de NAVO geen duurzame strategie heeft. Een verward Amerika, dat is wat de vijand ziet.