Zihni Özdil: Liesje Schreinemacher is de staatsvrouw die Nederland nodig heeft

De Amerikaanse hegemonie is voorbij, China is een wereldmacht geworden. Als Europa niet onafhankelijker wordt, zal het verarmen, waarschuwt Zihni Özdil. Gelukkig durft de nieuwe buitenlandminister Schreinemacher hierover na te denken.

In februari 2022 schreef ik over de Nieuwe Koude Oorlog. Die woedt, zoals het Amerikaanse Center for Strategic and International Studies toen uiteenzette, tussen Amerika en China.

China ontpopte zich de afgelopen twintig jaar als een wereldmacht. Met de onverholen ambitie om Amerika te vervangen als de grootste macht. De Chinezen maken rasse schreden richting die ambitie. De Shanghai Cooperation Organization (SCO) moet de tegenhanger van de NAVO worden. De Centraal-Aziatische landen en Iran zijn lid. De nucleaire machten Rusland, India en Pakistan zijn ook lid.

Daarnaast zijn Turkije, Egypte en Saudi-Arabië ‘Dialogue Partners’ van de SCO. Met uitzicht op lidmaatschap. Dat is een cruciale ontwikkeling. Alle drie waren voorheen betrouwbare partners van Amerika. Turkije is zelfs NAVO-lid. Maar die landen zien de bui hangen. En kiezen ervoor om hun opties open te houden – mocht China het in de toekomst ‘winnen’ van Amerika.

Vergeet ook niet de Belt and Road Initiative (BRI) van China. Dat is de soft power-evenknie van de SCO. Via allerlei economische initiatieven en gulle investeringen breidt de BRI zijn tentakels uit over de voormalige derde wereld.

Kortom: de unipolaire Amerikaanse hegemonie is voorbij.

Europa als onafhankelijke grootmacht in een tripolaire wereld

Uiteraard laat Amerika het er niet bij zitten. De Nieuwe Koude Oorlog begint her en der al een beetje heet te worden. Rondom Taiwan zijn beide landen bijvoorbeeld flink aan het escaleren. Met wapengekletter zoals de positionering van nucleaire onderzeeërs. Volgens Henry Kissinger, de legendarische Amerikaanse oud-minister van Buitenlandse Zaken, is een directe confrontatie tussen China en Amerika zelfs onvermijdelijk.

De Europese Unie is van oudsher loyaal aan Amerika. Volkomen begrijpelijk. Er is veel aan te merken op de Verenigde Staten, maar – zoals mijn dierbare collega Robbert de Witt uitmuntend heeft uiteengezet – de mensenrechtensituatie in China is huiveringwekkend. Ik moet er niet aan denken dat Europa straks onder Chinese hegemonie belandt.

Maar wat nou als China op termijn toch de Nieuwe Koude Oorlog wint? Moeten we tot het bittere eind aan de leiband van Amerika lopen? Of is er een derde weg mogelijk, van Europa als onafhankelijke grootmacht in een tripolaire wereld? Het lijkt me volkomen gezond om daarover na te denken. En een open maatschappelijk debat erover te voeren.