De feiten: Timmermans pleit voor miljarden extra naar defensie
Nederland zal fors meer moeten investeren in defensie. Dat zei GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans donderdagavond in Rotterdam tijdens de jaarlijkse Spiekmanlezing. Timmermans ziet de Verenigde Staten blijvend van Europa wegdrijven, waardoor Europese landen hun eigen boontjes moeten doppen.
‘Het is verstandig beleid om uit te gaan van het zwartste scenario. Ik durf mijn geld en zeker mijn veiligheid niet op het spel te zetten in de hoop dat de Amerikanen wel bijtrekken en uiteindelijk weer aan onze kant komen te staan.’ Dat vraagt volgens Timmermans om miljarden euro’s extra voor defensie, al mag er niet worden bezuinigd op sociale zekerheid.
‘Militaire weerbaarheid kan niet zonder sociale weerbaarheid,’ stelde Timmermans in de lezing. ‘Als we niet oppassen, tast het de maatschappelijke steun aan onder de bevolking die nodig is om investeringen in defensie te rechtvaardigen.’
De lezing op de Dag van de Arbeid is vernoemd naar het eerste SDAP-raadslid in de Rotterdamse gemeenteraad. De Sociaal-Democratische Arbeiderspartij ging na de Tweede Wereldoorlog op in de PvdA. Zo’n 250 geïnteresseerden waren voor de lezing naar de Pelgrimvaderskerk in Rotterdam gekomen.
Na de lezing bevestigde Timmermans tegenover EW dat hij vindt dat het kabinet de ruimte moet gebruiken die de Europese Commissie biedt om de defensie-uitgaven te verhogen. Van de Commissie mogen landen een begrotingstekort accepteren dat uitgaat boven de drieprocentsregel als zij extra investeren in defensie.
EW's visie: Meer defensie-uitgaven worden grote politieke strijd van dit jaar
Door: Victor Pak, redacteur PolitiekIn zijn lezing koppelde Timmermans behendig het belang van investeren in defensie aan het behoud van welvaart. Den Haag maakt zich op voor een belangrijke confrontatie over die thema’s. Vrijwel zeker is dat Nederland de defensie-uitgaven met miljarden euro’s moet verhogen.
Tijdens de NAVO-top eind juni in Den Haag willen de NAVO-lidstaten vastleggen hoe hoog het percentage van het nationaal inkomen wordt dat naar defensie gaat. In Den Haag is de verwachting dat 3,5 procent de minimale uitkomst wordt van die top. Dat betekent dat Nederland zo’n 15 miljard euro extra aan defensie zal moeten spenderen.
Doordat de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB bij de onderhandelingen rond de Voorjaarsnota slechts 1,1 miljard euro extra overheeft voor defensie, is er nog flink veel extra geld nodig. Dat moet in augustus worden gevonden in de aanloop naar Prinsjesdag.
Oppositieleider Timmermans zegt nu dat hij een verhoging van de defensie-uitgaven wel wil steunen, maar niet als er bezuinigingen aan worden gekoppeld.
De VVD heeft al laten weten juist te willen bezuinigen om de extra kosten voor defensie te dekken. De PVV, NSC en BBB zeggen daar nog niets over. De strijd om extra geld voor defensie gaat Den Haag zeker tot aan Prinsjesdag domineren.
Tegengeluid: ‘Frans Timmermans graait in de portemonnee van het mkb’
Bron: XOp Timmermans voorstel kwam direct kritiek vanuit de VVD. Volgens VVD-leider Dilan Yeşilgöz wil Timmermans graaien in de portemonnee van ‘mkb’ers en consumenten’.
Yeşilgöz schrijft op X dat het voorstel voor een loonakkoord de inflatie zal aanwakkeren en economische groei de enige manier is om mensen erop vooruit te laten gaan.
‘Gratis geld bestaat niet. De club van Timmermans graait weer in de portemonnee van mkb’ers en consumenten. En zorgt ook nog eens voor fors meer inflatie. De beste én enige echte manier om te zorgen dat we er allemaal op vooruitgaan, is meer economische groei’, schrijft Yeşilgöz.
Verdere verdieping: GroenLinks-PvdA lonkt veelvuldig naar de middenklasse
Voorafgaand aan de lezing zei Timmermans een ‘paar ideetjes’ met de zaal te willen delen. De oppositieleider sprak in zijn lezing vooruitblikkend over hoe hij Nederland zou besturen als premier. Timmermans’ woorden vormen de opmaat naar een verkiezingscampagne die zich met de wankele staat van het kabinet-Schoof zomaar kan aandienen.
Zo beloofde de GroenLinks-PvdA-leider dat als hij het land gaat leiden er een nieuw sociaal akkoord zal komen. Volgens Timmermans is de ‘verhouding tussen arbeid en kapitaal uit het lood geslagen’. Zo gaat in zijn ogen de oude belofte niet meer op dat wie goed werk doet ook een waardig bestaan kan opbouwen.
Om dat te herstellen is een akkoord nodig tussen werkgevers, werknemers en de overheid om de lonen fors te verhogen. Bedrijfswinsten en dividenduitkeringen zijn volgens Timmermans veel sneller gegroeid dan de cao-lonen van werknemers.
In ruil voor die forse loonsverhoging belooft Timmermans dat de overheid voor de duur van vijf jaar in totaal 25 miljard extra investeert in cruciale infrastructuur. Timmermans wil de plannen uitvoeren als hij de leiding krijgt van een nieuw kabinet.
De middenklasse
Van links tot rechts ligt politici geen woord zo in de mond bestorven als de ‘middenklasse’. Ook Timmermans bezigde het veelvuldig tijdens zijn lezing.
Het zegt veel over de positionering die Timmermans voor zijn fusiepartij beoogt. Economisch dicht op het midden, cultureel stevig links. In de fusiepartij wordt gehoopt dat het een winnende formule kan zijn bij komende verkiezingen. Zonder naar de middenklasse te lonken zou de partij als te links worden gezien.
Afgelopen maart debatteerde de Tweede Kamer over ‘de positie van de middenklasse’. Toen appelleerde Jesse Klaver er ook al aan. Nederland was volgens hem ‘ooit een land voor de middenklasse’. Wie z’n best deed, kon naar de middenklasse opklimmen.
Ook de VVD zet in haar economische beleid in op het binnenhalen van kiezers uit de middenklasse. Zo presenteerde de partij begin dit jaar een visie voor ‘werkend Nederland’ en vorige week een plan om de economische groei aan te wakkeren.
Doordat er ook miljarden extra voor defensie nodig zijn, gaat het in Den Haag over de vraag hoe die investeringen niet ten koste zullen gaan van de welvaart. GroenLinks-PvdA en de VVD verschillen over de manier waarop, maar bevestigen dat die thema’s weer leidend zijn in het politieke debat, dat lange tijd door asiel en migratie werd gedomineerd.