De feiten: Criminelen betalen gretig voor lekken van 'geheime' persoonsgegevens
De Rijksrecherche heeft maandagochtend een 46-jarige ambtenaar van de gemeente Amsterdam aangehouden op verdenking van het tegen betaling lekken van persoonsgegevens naar criminelen.
Die informatie zou zijn gebruikt voor het plegen van aanslagen met explosieven en voor andere geweldsdelicten in het hele land. Het Landelijk Parket van het Openbaar Ministerie vervolgt hem wegens corruptie en medeplichtigheid aan geweldsmisdrijven.
De man zit nog in beperking en mag alleen contact hebben met zijn advocaat. Hij wordt momenteel verhoord en donderdag voorgeleid aan de rechter-commissaris.
Lekken komt veelvuldig voor. Vorige week nog eiste de officier van justitie in Amsterdam vier jaar gevangenisstraf waarvan één jaar voorwaardelijk tegen een 60-jarige BOA.
Deze vrouw had allerlei persoonsgegevens uit de systemen gedeeld met haar kinderen en een onbekende derde, vermoedelijk een zogenoemde informatiemakelaar. Dat is een tussenpersoon die de informatie tegen betaling doorspeelt naar criminelen.
Ondanks controle op de systemen zoals de Basisregistratie Personen (het bevolkingsregister) gebeurt het aan de lopende band dat gegevens bij criminelen belanden.
Het gaat onder meer om adressen en om kentekens van auto’s. Soms duurt het jaren voor een corrupte ambtenaar wordt betrapt.
EW's visie: Informatielekken zijn overal, voor geld is bijna iedereen te koop
Door: Gerlof Leistra, misdaadverslaggeverEen paar duizend euro is vaak al voldoende om bijvoorbeeld administratief medewerkers van de gemeente over te halen tot lekken. Zodra ze één keer in de fout zijn gegaan, zijn ze chantabel om vaker diensten te verlenen.
Dergelijke omkoping gebeurt niet alleen bij gemeenten, maar ook bij politie en justitie, bij apothekers, huisartsen en sportclubs. Ook winkels en bedrijven beschikken over allerlei gevoelige gegevens.
Informatiehandel: het ideale wapen voor criminelen
Persoonlijke informatie kan voor criminelen goud waard zijn om een aanslag met een vuurwerkbom of zelfs een liquidatie te laten plegen. Alle gegevens zijn welkom. Als ze het kenteken van een auto weten, kunnen ze iemand (laten) volgen.
Geslepen informatiemakelaars weten precies wie ze moeten hebben om in afgeschermde databanken te kunnen kijken. Geregeld gaat het om familie of vrienden, maar ze zoeken ook mensen met schulden of een verslaving.
Eén lek kan fataal zijn
Mensen die opvallend vaak de systemen raadplegen, lopen vroeg of laat tegen de lamp. Veel gevaarlijker zijn personen die bij wijze van spreken één keer informatie leveren waarmee criminelen een tegenstander kunnen uitschakelen die ze zonder die informatie niet of moeilijk hadden kunnen vinden.
Om lekken tegen te gaan wordt bijgehouden wie de systemen raadpleegt. Naast (automatische) controle en steekproeven is voorlichting nodig om personeel te wijzen op de gevaren van corruptie.
Verder moeten medewerkers aan de bel trekken als ze weten dat een collega structureel krap zit en daardoor kwetsbaar is. Gevaar van binnen krijgt ten onrechte minder aandacht dan hacks van buiten.
Verdere verdieping: Ambtenarenlekken extra zorgelijk
In 2024 is de Rijksrecherche vijftien keer een onderzoek begonnen wegens het lekken van informatie, blijkt uit het zojuist verschenen OM Jaarbericht 2024. Daarnaast werd twintig keer een onderzoek geopend wegens corruptie.
Het gaat niet alleen om lekken naar criminelen, zegt Vincent van Thiel (53), landelijk coördinerend officier van justitie voor de Rijksrecherche, tegen EW.
‘Voor zover de verdachten ook weten voor wie hun informatie bestemd was. Maar ook in de politiek bijvoorbeeld wordt gelekt. Lekken door ambtenaren is extra zorgelijk, omdat burgers erop moeten kunnen vertrouwen dat hun gegevens bij de overheid veilig zijn.’