Ook functie elders voor Sigrid Kaag, D66 verder met nieuwe generatie

Sigrid Kaag is nog niet zo lang actief in de nationale politiek, maar net als Mark Rutte (VVD) vertrekt ook de D66-leider van het politieke toneel. Het zat er al in, schrijft Carla Joosten. Zeker na de dramatische oproep van haar dochters om iets anders te gaan doen omdat ze bezorgd zijn om de veiligheid van hun veelvuldig bedreigde moeder.

D66 houdt geen leiderschapsverkiezing voor haar opvolging. Kaag zelf wijst erop dat er voldoende talent in de partij is. Wat ze zelf gaat doen, weet ze nog niet.

De D66-leider koos dagblad Trouw uit als podium om haar vertrek aan te kondigen. ‘Het is geen geheim waar mijn dilemma ligt: dat is bij mijn gezin. Mijn werk heeft een zware wissel getrokken op mijn kinderen en mijn man. Als ik terugkijk… in 2017 kwam ik naar Nederland omdat ik echt dacht: hier kan ik iets betekenen en het goede proberen te doen. Maar het heeft te veel van hen gevraagd. Ik vind dat ik dit niet nog een keer mag vragen van mijn gezin,’ zegt Kaag in de krant.

Haar partij had haar aangemoedigd door te gaan, maar de vicepremier en  demissionaire minister van Financiën nam begin deze week het ‘intuïtieve besluit’ om te vertrekken.

‘Ik vind het werk nog steeds spannend en uitdagend om te mogen doen. Het zijn bijzondere en mooie ervaringen geweest sinds mijn terugkeer naar Nederland. Ik ben minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en van Buitenlandse Zaken geweest, lijsttrekker, partijleider, zelfs nog drie maanden tussendoor fractievoorzitter, minister van Financiën en vicepremier. Maar nu komen er verkiezingen. En dan is het ook goed het stokje door te geven.’

Kaags tafeldans was verkeerde inschatting

Kaag deed veel diplomatieke ervaring op in het buitenland, waar ze van 1994 tot 2017 voornamelijk voor de Verenigd Naties werkte op plekken als Jeruzalem, Genève, Khartoum, Nairobi, New York, Amman, Damascus en Beirut. In 2017 keerde ze terug in Nederland. Haar eerste ministerschap, voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, verliep tamelijk onopvallend. Als lijsttrekker van D66 evenaarde ze in 2021 het recordaantal van 24 zetels dat toenmalig partijleider Hans van Mierlo in 1994 haalde.

Kaags leiderschap verliep niet vlekkeloos. Ze etaleerde zichzelf als grote winnaar van de verkiezingen, maar maakte met haar overwinningsdans op tafel een verkeerde inschatting van de uitslag. D66 ging van 19 naar 24 zetels, de VVD van 33 naar 34: tien meer. Het lukte haar ook niet om een zo ‘progressief mogelijke coalitie’ met PvdA en GroenLinks, en zonder ChristenUnie (CU), voor elkaar te krijgen. ‘Progressief’ – inclusief SP – had elf zetels verloren. De zittende coalitie – met CU – had twee zetels gewonnen. Wat zelden voorkomt.

 

Kaag maakte fout in debat ‘functie elders’

De aanstelling van collega-minister en partijgenoot Kajsa Ollon­gren als verkenner, was Kaags eerste fout in de kabinetsformatie in 2021. Een verkenner of informateur die zelf in het kabinet zit, heeft onvoldoende afstand tot het Binnenhof.

Het beruchte debat op 1 april over de aantekening ‘Omtzigt, functie elders’ op Ollongrens papieren, leek te gaan over het wegpromoveren van CDA-Kamerlid Pieter Omtzigt door Mark Rutte. Dat Rutte zich niet herinnerde überhaupt over Omtzigt te hebben gesproken terwijl het punt wel op papier stond, was de lont voor een politieke thriller. Het bleek een mededeling van Rutte aan het CDA dat de VVD juist geen bezwaar had tegen een ministerschap van Omtzigt, mocht het CDA hem kandideren, zoals CDA-leider Wopke Hoekstra in de campagne opperde. Dus niks blokkeren van Omtzigt, maar Kaag ging net als Hoekstra mee in het oppositieverhaal waarin Rutte als grote leugenaar fungeerde.

Op verheven toon sprak Kaag: ‘Hier scheiden onze wegen. Want in de politiek en in het leven heeft een mens hopelijk een goede gezondheid, maar het grootste goed is de individuele integriteit, voor de woorden kunnen staan.’