Binnen de VVD neemt de druk toe om de pro-Palestijnse actiegroep Samidoun – die herhaaldelijk de terreurdaden van Hamas heeft verheerlijkt – te verbieden. Maar in Nederland is het verheerlijken van terrorisme niet strafbaar. Is politieke wil voldoende voor een verbod?
Reinier Geerligs, voorzitter van Klassiek Liberaal – de club binnen de VVD die de discussie over de liberale kernwaarden van de partij wil aanjagen – is het zat. Hij kan er niet bij dat activisten van Samidoun in Nederland ongestoord hun gang kunnen gaan.
De VVD’er uit Rijssen-Holten uitte zijn ergernis zaterdag 25 mei op de VVD-ledenvergadering en lichtte toe waarom hij voor een verbod van de actiegroep is. Hij wilde weten ‘welke bevoegdheden de VVD gaat benutten om een verbod op Samidoun mogelijk te maken’.
‘Klassiek Liberaal’ maant VVD tot actie
‘Samidoun wordt vaak omschreven als een omstreden club, maar dat is te zacht uitgedrukt,’ zegt Geerligs tegen EW. ‘Het is een extremistische club die de terreur van Hamas verheerlijkt en heeft opgeroepen tot het ten gronde richten van de Europese Unie, de Verenigde Staten en Israël. Desnoods met geweld. Onbegrijpelijk dat het Openbaar Ministerie of EU-buitenlandchef Josep Borrell nog niet heeft ingegrepen.’
Geerligs vindt het tijd om extremistische vreemdelingen uit te zetten. ‘Het kan toch niet zo zijn dat mensen hier van buitenaf komen om terreur tegen Israël te verheerlijken? Van dat soort figuren moeten we de visa intrekken en linea recta het land uitsturen.’
Samidoun presenteert zichzelf als ‘solidariteitsnetwerk’
Samidoun is een radicale beweging met extremistische kenmerken. De internationaal opererende organisatie presenteert zich als ‘solidariteitsnetwerk voor Palestijnse gevangenen’. De aanhangers demonstreerden bijvoorbeeld in 2022 tegen de gevangenname door Israël van Bassam al-Saadi, militair leider van de Islamitische Jihad, de groepering die al decennialang verantwoordelijk is voor dodelijke aanslagen in Israël.
Ook is Samidoun nog altijd verontwaardigd over de arrestatie van Amin Abou Rashed, de Nederlands-Palestijnse ‘activist’ die vorig jaar werd gearresteerd op verdenking van het doorsluizen van ruim 11 miljoen euro naar terreurorganisatie Hamas. Samidoun is in februari 2021 in Israël aangemerkt als terroristische organisatie en sindsdien verboden.
Mantelorganisatie van het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina
Internationaal staat Samidoun te boek als mantelorganisatie van het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PFLP), een Palestijnse terreurorganisatie berucht wegens vliegtuigkapingen en moordaanslagen. Ook waren terroristen gelieerd aan de PFLP betrokken bij de pogrom in Israël op 7 oktober 2023.
In Nederland is Samidoun bekend van de feestvreugde die losbarstte onder leden op die 7de oktober. Maar ook van de universiteitsbezettingen, het organiseren van informatieavonden met leden van terreurorganisaties, en doordat Samidoun-leden zelden een kans onbenut laten om Joden te intimideren en te schofferen (zoals bij de opening van het Nationaal Holocaustmuseum op 10 maart).
In Duitsland is Samidoun sinds november vorig jaar verboden. Directe aanleiding daarvoor was dat leden van de club op 7 oktober lekkernijen uitdeelden ter viering van de aanval op Israël. Daarop besloot Nancy Faeser, minister van Binnenlandse Zaken, Samidoun te verbieden.
VVD wijst vooralsnog naar Europa
‘Laat er geen misverstand over bestaan. Samidoun is gelieerd aan Hamas, verheerlijkt Hamas en is gelieerd aan terrorisme. Wat ons betreft heeft Samidoun geen plek in de Nederlandse samenleving,’ zei VVD-Kamerlid Ulysse Ellian op de VVD-bijeenkomst op de vraag van Reinier Geerligs. Ook wees Ellian erop dat het aan het Openbaar Ministerie is om aan de rechter te vragen een organisatie te verbieden.
‘Dat kunnen wij niet doen, en dat kan een minister niet doen,’ zei Ellian. Een Kamermeerderheid nam eerder een motie aan om Samidoun op de Europese terreurlijst te plaatsen. Ellian: ‘Ik ga met mijn collega Bente Becker kijken of deze wettelijke systematiek voldoende is of dat we meer bevoegdheden moeten hebben om dit soort organisaties uit Nederland te weren.’
Politieke wil is niet voldoende voor verbod Samidoun
Op 25 april dienden Joost Eerdmans (JA21) en Diederik van Dijk (SGP) een motie in om Samidoun te verbieden. Deze motie haalde bij lange na geen meerderheid, omdat onder anderen Kamerleden van NSC en VVD tegen stemden. En ook al zou er een politieke meerderheid zijn geweest – dan nog is het niet eenvoudig om een actiegroep te verbieden.
De bevoegdheid om dat te verzoeken, ligt exclusief bij het Openbaar Ministerie (OM), bevestigt advocaat en universitair docent in Maastricht Rogier Wolf, gespecialiseerd in onder meer ondernemingsrecht en rechtsvormen. ‘Door hoe ons rechtssysteem werkt, is het onmogelijk voor de politiek om op eigen initiatief een organisatie te verbieden. Dat is blijkbaar anders in Duitsland, waar de minister wel bevoegd was om dat te doen.’
Pedoclub Vereniging Martijn werd verboden op last van de rechter
In het verleden zijn er wel organisaties verboden in Nederland, zoals in 2012 de pedoclub Vereniging Martijn. De rechter willigde het verzoek van het OM om Martijn te verbieden in. ‘Daar stond echt de gezondheid van minderjarigen voorop,’ zegt Wolf.
‘Het maatschappelijk acceptabel maken van (seksuele) relaties tussen volwassenen en minderjarigen was het doel van de organisatie, en dat doel is in strijd met de openbare orde. Dat kon het OM aantonen.’ Hetzelfde gold volgens Wolf voor motorclubs die in het verleden verboden werden, omdat ze zich schuldig maakten aan strafbare feiten.
Kans verbod Samidoun ‘klein’
Het ontbinden van een organisatie is een civielrechtelijke procedure. Het OM moet bij de rechter een verzoekschrift indienen en kunnen aantonen dat het doel of de werkzaamheden van de organisatie in strijd zijn met de openbare orde. ‘De laatste jaren maakt het OM meer gebruik van die bevoegdheid. Bij de vraag of een organisatie verboden verklaard en ontbonden moet worden, worden altijd de grondrechten van vrijheid van meningsuiting, vereniging en vergadering betrokken,’ zegt Wolf. ‘De grondrechten zie je in elke uitspraak terugkomen.’
Maar ook al zou het OM een verzoekschrift indienen, dan nog acht Wolf de kans klein dat het tot een verbod van Samidoun komt. ‘Het OM moet met goede bewijzen komen dat die schending van de openbare orde dusdanig ernstig is dat die organisatie moet worden verboden, bijvoorbeeld bij gevaar voor de rechtsstaat of de nationale veiligheid. Ontbinden en verbieden, dat kan alleen als dat in het belang is van de bescherming van de gezondheid, de openbare orde of de bescherming van rechten en vrijheden van anderen.’
Volgens Wolf zou het verbieden van Samidoun eenvoudiger zijn als verheerlijking van terrorisme in Nederland verboden zou zijn, wat nog niet zo is. Wolf: ‘In dat geval maakt de organisatie zich schuldig aan een strafbaar feit, en zou een rechter sneller kunnen overgaan tot ontbinding en een verbod.’
