Topjurist – en powerlifter – Ferdinand Grapperhaus (CDA) is de gedroomde zwaargewicht op het door incidenten geteisterde ministerie van Justitie en Veiligheid. Als politicus mist hij echter ervaring met de Tweede Kamer. Hij analyseert razendsnel en is recht voor zijn raap. Dat is ook een risico.
Het statement van de kersverse baas op de site van het ministerie van Justitie en Veiligheid tekent Grapperhaus (58): ‘Ik geloof in het nemen van verantwoordelijkheid voor de openbare zaak.’ Zijn overstap van een vorstelijk betaalde functie als partner bij het gerenommeerde advocatenkantoor Allen & Overy naar de politiek is niet alleen een gevolg van zijn ambitie. Grapperhaus wil zijn sporen nalaten in de samenleving.
In februari van dit jaar publiceerde de katholiek opgevoede Grapperhaus Rafels aan de rechtsstaat. In dat goed geschreven pamflet legt hij uit te streven naar ‘een rechtvaardige samenleving. Een rechtsstaat zonder rafels.’ Hij wil een einde maken aan de groeiende ongelijkheid tussen burgers. Ook ‘ de nieuwkomer die de wet erkent, heeft aanspraak op gelijke kansen. Cultuur is niet in beton gegoten en moet zich aanpassen.’ Een stem voor het populisme veroorzaakt ‘alleen een emmer achter de boot’.
Hij is geliefd, maar onderschat hem niet, schrijft Eric Vrijsen. Lees hier het profiel van staatssecretaris Raymond Knops >
Stamt uit politiek nest
Ferdinand Bernhard Joseph Grapperhaus – markante kale kop met twinkelende ogen achter een gouden brilletje – stamt uit een politiek nest. Zijn vader Ferdinand (KVP) was eind jaren zestig staatssecretaris van Financiën in het kabinet-De Jong (1967-1971). Zelf koos Grapperhaus na zijn studie rechten in Amsterdam voor een carrière in de advocatuur. Pas eind 2001 werd hij lid van het CDA. In 2010 was hij voorzitter van de werkgroep die het verkiezingsprogramma schreef. Verrassend is dat hij de gedoogconstructie met de PVV van Geert Wilders (PVV) steunde. In een tweet noemde hij Wilders later ‘ontoerekeningsvatbaar’. D66-fractieleider Alexander Pechtold vond hij ‘een politieke windvaan’.
Als advocaat werd Grapperhaus een topper in het arbeidsrecht. Tussen zijn vele bijbanen vond hij vanaf 2005 nog tijd voor een functie als deeltijdhoogleraar in Maastricht. Overigens loopt er nog een tuchtklacht tegen hem door een ontslagen fiscalist van KPMG. Die beweert dat Grapperhaus de rechtbank tijdens een procedure opzettelijk misleidde.
Ongekende energie, werklust en discipline
Grapperhaus was tot 1 september twee jaar bestuursvoorzitter van Allen & Overy. Hij is gezegend met een ongekende energie, werklust en discipline. Hij heeft nog net geen ingebouwd mobieltje in zijn oor. Voor zijn cliënten was hij dag en nacht bereikbaar. Zelf vindt hij het normaal om tijdens een diner weg te lopen als hij wordt gebeld door een cliënt en dan rustig tot na het dessert weg te blijven.
Juist omdat hij razendsnel kan analyseren, moet Grapperhaus als bewindsman leren tot tien te tellen. Zijn takenpakket bevat een groot aantal potentiële bananenschillen. Hij moet de tijdens de grootschalige reorganisatie ontspoorde Nationale Politie weer op orde krijgen. Daarnaast is hij onder meer verantwoordelijk voor terreurbestrijding, de strafzaak MH17 en het drugsbeleid. Complicerende factor is dat hij op het departement te maken heeft met twee VVD’ers: minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker en staatssecretaris Mark Harbers. Maar hij is de baas.
Duizelingwekkend cv
Zijn cv is duizelingwekkend. Hij was onder meer kroonlid van de SER, had een column in Het Financieele Dagblad en was net benoemd als voorzitter van de raad van toezicht van het Stedelijk Museum. Onder zijn bewind stapte de omstreden directeur Beatrix Ruf op.
Naast keihard werken geniet Grapperhaus van het goede leven. Hij houdt van kunst en wijn, oldtimers, de Beatles en Kuifje, heeft een tweede huis aan de Zuid-Franse kust, doet aan wielrennen en powerliften. Hij heeft vier kinderen, van wie de oudste zoon ook weer Ferdinand heet. Vorig jaar oktober verloor hij zijn vrouw aan de gevolgen van te laat ontdekte maagkanker. Over haar zelfgekozen levenseinde schrijft hij een boek met als werktitel Onvoltooid voltooid leven. Sinds kort heeft Grapperhaus een relatie met Liesbeth Wytzes, economieredacteur van Elsevier Weekblad.
Juist zijn temperament is zijn grootste vijand. In een interview zei Grapperhaus dat hij tijdens een gesprek wel eens ‘opgefokt’ zijn tas had gepakt en naar buiten was gestampt. ‘Je mag best laten blijken dat ze allemaal kunnen oprotten.’ In de Tweede Kamer gelden andere mores. Die zal hij snel onder de knie moeten krijgen, anders kan hij voortijdig zijn biezen pakken.