De feiten: Massaclaim namens spelers tegen wereldvoetbalbond FIFA
Een Nederlandse stichting gaat miljarden euro’s aan schade claimen van de FIFA, de KNVB en vier andere voetbalbonden. Justice for Players voert die collectieve procedure naar eigen zeggen namens zo’n 100.000 mannelijke en vrouwelijke profvoetballers die sinds 2002 in Europa actief zijn of waren.
De spelers zouden inkomsten zijn misgelopen als gevolg van de te strenge FIFA-regels voor contractbeëindiging.
Hof zet deur open voor claim Diarra
De aangekondigde claim volgt op een uitspraak die het Europese Hof van Justitie in oktober vorig jaar deed. Het Hof stelde toen de voetballer Lassana Diarra deels in het gelijk in zijn jarenlange conflict met de FIFA.
De wereldvoetbalbond had de Franse oud-middenvelder in 2014 een boete, een schorsing en een transferverbod opgelegd na een conflict met zijn Russische werkgever Lokomotiv Moskou.
Het Hof oordeelde dat de bestaande FIFA-regels het vrije arbeidsverkeer belemmeren. De verwachting was toen al dat de uitspraak aanzienlijke gevolgen kon hebben voor clubs en spelers.
Stichting eist compensatie
Justice for Players, dat wordt bestuurd door twee Nederlandse juristen en een Italiaanse oud-voetbalprof, vindt nu dat de FIFA de afgelopen maanden te weinig heeft verbetering heeft getoond.
De stichting eist nu met terugwerkende kracht compensatie voor de spelers die financieel zijn benadeeld in de afgelopen decennia.
Justice for Players: voetballers benadeeld
Volgens Justice for Players hebben de FIFA-regels lucratieve transfers bemoeilijkt, waardoor voetballers financieel zijn benadeeld. Uit een in opdracht van de stichting uitgevoerde analyse blijkt dat spelers hierdoor gedurende hun carrière 8 procent minder hebben verdiend.
Waarschijnlijk zal Justice for Players in de loop van dit jaar een vordering indienen bij de rechtbank Midden-Nederland.
Wie zegt wat over de FIFA-massaclaim?
Bron: Vissers Legal, FIFPRO, NOS, Justice for Players- Sportadvocaat Dolf Segaar, bestuurslid van Justice for Players: ‘Deze claim tegen de FIFA is een belangrijke en noodzakelijke volgende stap die voetballers in staat zal stellen hun rechten als EU-werknemers te doen gelden.’
- Louis Everard, voorzitter van spelersvakbond Vereniging van Contractspelers, zegt tegen de NOS dat de massaclaim ‘buitengewoon interessant’ te vinden. ‘Ieder initiatief dat genomen wordt om maximale druk te zetten op de FIFA, ondersteunen wij.’
- Martin Bax, advocaat bij Vissers Legal en gespecialiseerd in sportrecht, zegt tegen EW: ‘Zolang de precieze juridische gronden nog niet bekend zijn, is lastig in te schatten hoe kansrijk de claim is. Maar het lijkt me dat je aannemelijk kunt maken dat je schade hebt geleden als je onder onrechtmatige regels hebt moeten werken.’
- De internationale spelersvakbond FIFPRO omschrijft de gewraakte FIFA-regels als een instrument om mededinging (poaching) te verhinderen. De vakbond hoopt op gerechtigheid in ‘de belangrijkste en langstdurende non-poaching-overeenkomst binnen de sportindustrie’.
EW’s visie: twijfelachtig of miljardenclaim kansrijk is
Door: Joppe Gloerich, redacteur Sport en CultuurHet was te verwachten dat de kwestie rond Diarra zou leiden tot een andere verhouding tussen spelers, clubs en bonden. Maar vooralsnog zijn er weinig voetballers geweest die het aandurfden hun contract eenzijdig op te zeggen.
Het oordeel van het Europees Hof was daarvoor ook net iets te genuanceerd.
Hof erkent ook belang van clubs
Het Hof oordeelde weliswaar dat spelers te veel nadelen ondervinden van de buitenproportioneel hoge boetes waarmee de FIFA spelers dreigt die hun contract willen opzeggen.
Maar het Hof toonde zich terecht niet blind voor de belangen van clubs. Wanneer spelers op elk moment de deur uit kunnen lopen, zijn clubs niet meer in staat zijn hun belang te dienen: het spelen van competities met stabiele selecties.
De wereldvoetbalbond mag clubs wel degelijk toestaan het vrije spelersverkeer enigszins te beteugelen. Of Justice for Players er inderdaad voor zal zorgen dat de voetbalbonden ‘miljarden euro’s’ aan misgelopen inkomsten moeten betalen, valt daarom te bezien.
Te brede aanpak, te hoog bedrag?
Daar komt bij dat de deskundigen die de FIFA zal inschakelen bij een mogelijke rechtszaak, zullen betogen dat die 8 procent veel te hoog is ingeschat.
Ook is het de vraag of het zinvol is dat de stichting haar pijlen niet alleen richt op de FIFA, maar ook op nationale voetbalbonden, waaronder die van Nederland en België. Die bonden hebben de te strenge FIFA-regels toegepast, maar dat kun je ze als lid van de wereldvoetbalbond toch niet echt kwalijk nemen.
Verdere verdieping: Achter stichting schuilt investeerder
De massaclaim van Justice for Players valt in een bredere trend, zegt sportjurist Martin Bax (24). Zeker sinds invoering van de Wet afwikkeling massaschade in collectieve actie kunnen gedupeerden makkelijker gezamenlijk naar de rechter stappen.
‘Je ziet het bijvoorbeeld bij de kansspelen, waar gokkers hun verliezen terugclaimen. De meeste van die zaken lopen nog, dus de succeskans is lastig in te schatten.’
Hoewel Justice for Players een stichting is en geen winstoogmerk mag hebben, schuilt achter de organisatie wel degelijk een commerciële partij. De Britse procesfinancier Deminor Litigation Funding schiet alle kosten voor de procedure voor, en krijgt bij winst een ‘succesvergoeding’. Die kan oplopen tot 25 procent van het geclaimde bedrag.
Hoe zat de zaak-Diarra ook alweer in elkaar?
De Franse oud-middenvelder Lassana Diarra spande een zaak aan tegen de FIFA, omdat hij vindt dat de wereldvoetbalbond hem de vrijheid ontnam om van werkgever te veranderen. Volgens hem handelt de FIFA in strijd met Europese wetgeving over vrij verkeer.
Diarra kreeg het bij Lokomotiv Moskou aan de stok met zijn trainer, weigerde te spelen en raakte verwikkeld in een arbeidsconflict met de club. Diarra moest hierop van de wereldvoetbalbond 10,5 miljoen euro betalen aan Lokomotiv Moskou en werd voor vijftien maanden geschorst.
Toen de Belgische club Charleroi zich meldde om hem over te nemen, oordeelde de FIFA dat die club aansprakelijk werd voor de openstaande miljoenenboete. Daarop haakten de Belgen af.
Hof eist evenwichtiger transferregels van FIFA
De zaak belandde bij het Europees Hof van Justitie in Luxemburg, dat uiteindelijk voor een belangrijk deel meeging in Diarra’s redenering. De FIFA-regels hinderen namelijk een cruciaal aspect van het voetbal: clubs moeten elkaar kunnen beconcurreren op de transfermarkt.
Tegelijk erkent het Hof dat ook clubs bescherming verdienen, zij moeten immers enige zekerheid hebben over hun selectie. Om zaken als die van Diarra te voorkomen, dient de wereldvoetbalbond van het Hof zijn transferregels te veranderen. De straf voor een speler die onder zijn contract uit wil, moet proportioneler worden.
De zaak-Diarra wordt vaak vergeleken met het Bosman-arrest. Sinds die zaak uit 1995, aangespannen door de Belgische voetballer Jean-Marc Bosman, kunnen clubs niet langer een transfersom vragen voor spelers wier contract is afgelopen.