De feiten: Ondernemers ervaren massaal personeelstekort
Bron: CBSOndernemers worden sterk gehinderd door personeelstekorten. Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) meldt op basis van de Conjunctuurenquête Nederland dat tweederde van de ondernemers een personeelstekort ervaart.
Het personeelstekort doet zich zowel voor bij (middel)grote als bij kleine bedrijven. Van de ondernemers uit het grootbedrijf (minimaal 250 werknemers) kampt 72 procent met arbeidstekorten. In het middenbedrijf (50 tot 250 werknemers) ligt het percentage op 67 en ook in het kleinbedrijf (5 tot 50 werknemers) is het probleem groot (61 procent).
Alle sectoren worden getroffen. De bouw het meest, 80 procent van de ondernemers ervaart een tekort aan personeel, de sector cultuur, sport en recreatie het ‘minst’ (55 procent).
Minder activiteit
Het personeelstekort hindert activiteiten van ondernemingen. Zo stelt 16 procent de productie te beperken tot de beschikbare arbeid. In de bouw geldt dit voor bijna één op de drie (30 procent) ondernemers.
Veel ondernemers gaan wel de strijd aan om personeel. Verbetering van arbeidsvoorwaarden wordt door 29 procent genoemd. Daarnaast zegt 9 procent meer arbeidskrachten uit het buitenland te halen.
Arbeidsproductiviteit
Een andere manier waarop ondernemers met het personeelstekort omgaan, is het verhogen van de productiviteit van werknemers, ofwel meer arbeid per werknemer. Ruim driekwart van de ondernemers richt zich op dit soort maatregelen.
Deze groep probeert op meerdere manieren de productiviteit te stimuleren. Zo investeert 38 procent in technologie en automatisering en voert 37 procent efficiëntere werkprocessen in. Verder probeert 22 procent de werkomgeving en faciliteiten te verbeteren. Trainingen en ontwikkelingsprogramma’s voor medewerkers staan bij 21 procent op de agenda.
Wie zegt wat over de personeelstekorten?
Bronnen: VNO-NCW, UWV, Rijksoverheid- ‘De krapte op de arbeidsmarkt is een urgent en blijvend probleem waarvan we in vrijwel alle sectoren nu al de gevolgen merken. Het is de grootste zorg voor ondernemers en zet druk op ons verdienvermogen en ons dienstenniveau.’ – Werkgeversorganisatie VNO-NCW over de krappe arbeidsmarkt.
- ‘De wervingsproblemen van werkgevers houden dus aan. Ook stijgt de werkdruk bij veel werkgevers die last hebben van de krapte en is er een tekort aan personeel.’ – Erica Maurits, arbeidsmarktadviseur bij UWV
- ‘Het tekort aan personeel ondergraaft de kwaliteit van de publieke dienstverlening en het verdienvermogen van Nederland. Om onze welvaart op peil te houden moeten werkgevers in vrijwel alle sectoren met minder mensen méér presteren.’ – Minister Eddy van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (NSC)
EW's visie: Grens aan wat Nederland kan, lijkt bereikt
Door: Max Erich, redacteur EconomieDe Nederlandse economie lijdt onder een structureel tekort aan personeel. Ondernemers geven al jaren aan dat het tekort aan arbeidskrachten hun grootste belemmering is.
Dat resulteert in minder economische activiteit. Bijna één op de zes ondernemers (16 procent) geeft aan de productie te moeten beperken.
Toenemende vergrijzing leidt ertoe dat de beroepsbevolking, het aantal werkenden, stabiliseert. Er komt dus niet of nauwelijks capaciteit bij. Economen roepen daarom al jaren dat de arbeidsproductiviteit omhoog moet. Meer werk dus per werknemer.
De Conjunctuurenquête toont aan dat ondernemers hier al vol op inzetten. Technologie en automatisering kunnen een deel van het probleem oplossen. Veel sectoren vestigen hun hoop op AI.
Het is de vraag of de personeelstekorten daarmee sterk zullen krimpen. Waarschijnlijker is dat er ook in de toekomst grenzen zullen zijn aan wat de Nederlandse economie kan produceren.
En wat doet het kabinet tegen het personeelstekort?
De markt zal de hoeveelheid schaars personeel verdelen. Waar meer toegevoegde waarde is, stijgen de lonen. Om ongewenste effecten te voorkomen, denk aan te weinig personeel in zorg en onderwijs, is de overheid aan zet. Het kabinet zegt keuzes te willen maken in wat wel en niet mogelijk is, maar stelt het nemen van besluiten voorlopig uit.
Dat gebeurt ook op andere belangrijke terreinen. Denk aan de hervorming van het toeslagenstelsel, waar niet of nauwelijks stappen zijn gezet. Die hervorming kan mensen juist stimuleren (meer) te gaan werken. Wel scherp is het kabinet op (arbeids)migratie, waardoor het tekort aan arbeid vooral verder stijgt.
Verdere verdieping: Spanning op de arbeidmarkt door personeelstekort
De extra vragen in de Conjunctuurenquête bieden informatie over de stand van zaken per sector. Daaruit blijkt dat activiteiten van bedrijven in de bouw, vervoer en logistiek en de autohandel het meest worden getroffen door personeelstekorten. Ondernemers in deze sectoren stellen dat zij de productie vaak moeten beperken tot de beschikbare arbeid.
In de Conjunctuurenquête komt al geruime tijd naar voren dat het tekort aan arbeid de grootste belemmering is voor bedrijfsactiviteiten. Dit was ook het geval in de meest recente enquête over het eerste kwartaal van 2025.
Het CBS biedt meer info over de stand van zaken op de arbeidsmarkt in het Dashboard arbeidsmarkt. Daaruit komt onder meer naar voren dat de ‘spanning’ op de arbeidsmarkt hoog blijft. Er zijn 101 vacatures per 100 werklozen. Positieve keerzijde is de lage werkloosheid.