Niet heel bekend, maar toch: ‘s werelds grootste koffiebedrijf heeft het hoofdkantoor in Amsterdam. Dat JDE Peet’s, moeder van Douwe Egberts, is in een koffie-oorlog verwikkeld met supermarkten.
In Utrecht-West valt er sinds mensenheugenis moeilijk aan te ontkomen. Als je dat al zou willen, want de geur van gebrande koffie is heerlijk. Aan de Vleutensevaart – pal naast de Vleutense brug (in de volksmond: de ‘koffiebrug’) – staat sinds 1929 de fabriek van Douwe Egberts.
De van oorsprong Friese koffiebrander was tien jaar eerder in het centrum van de stad neergestreken om vanuit een voormalig badhuis het midden en zuiden van Nederland te bedienen. Maar de consumptie van koffie groeide zo hard dat een verhuizing naar een ruimere locatie aan de rand van Utrecht nodig was.
Inmiddels is de fabriek ingeklemd tussen de oude stad en de nieuwe: de grote Vinex-wijk Leidsche Rijn. Enkele jaren geleden liep een nieuwbouwproject vertraging op, omdat de gemeente de geur en uitstoot van Douwe Egberts toch nog eens wilde laten onderzoeken.
Niets aan de hand, was de conclusie. Doorbranden maar.
JDE Peet’s is ’s werelds grootste koffiebedrijf
Douwe Egberts is een van de 27 koffiemerken die bij JDE Peet’s horen, het grootste koffiebedrijf ter wereld, actief in meer dan honderd landen, met bijna 22.000 werknemers.
In de Verenigde Staten heeft het Peet’s Coffee, in Frankrijk L’OR, in Duitsland Jacobs, in het Verenigd Koninkrijk Kenco (The Kenyan Coffee Company), in Spanje Marcilla en in Brazilië onder meer Pilão.
Het hoofdkantoor van JDE Peet’s staat in Amsterdam. Het bedrijf is daar ook beursgenoteerd. Over het eerste half jaar bedroeg de omzet iets meer dan 5 miljard euro en de nettowinst 422 miljoen, maakte de koffiereus vanochtend (30 juli) bekend.
Ten opzichte van het eerste half jaar van 2024 steeg de omzet met 19 procent en steeg de winst met 17 procent. De cijfers zijn veel beter dan analisten hadden verwacht.
Beleggers reageerden positief op het nieuws: het aandeel JDE Peet’s ging woensdag ruim 12 procent omhoog op het Damrak.
Prijsverhogingen stuwen winstcijfers JDE Peet’s
Minder verrassend: dat is vooral te danken aan de prijsverhogingen die het bedrijf doorvoerde. Volgens JDE Peet’s zijn die onvermijdelijk door de forse stijging van de grondstoffenprijzen.
In het afgelopen half jaar lagen de prijzen van zogeheten groene koffie (ongebrande bonen) gemiddeld 60 procent hoger dan in dezelfde periode vorig jaar, stelt JDE Peet’s.
Wereldwijde koffieprijs stijgt door slechte oogst en transportproblemen
Nieuw is dat niet. De wereldmarktprijzen voor koffiebonen zijn sinds begin 2024 bijna verdubbeld, meldde Rabobank in een rapport van maart dit jaar.
Dat komt door slechte oogsten in bijvoorbeeld Brazilië en Vietnam, de toenemende vraag naar koffie in vooral Azië en oplopende transportkosten door de vertragingen waarmee containerschepen te maken hebben.
JDE Peet’s heeft grofweg drie manieren om daarmee te dealen. De eerste is efficiënter werken en zo kosten besparen. De tweede is risico’s afdekken (hedgen).
Het bedrijf sluit langetermijncontracten af op de markten waar in groene koffie wordt gehandeld. Zo weet het zich verzekerd dat het bonen op een bepaald moment tegen een vaste prijs geleverd krijgt.
Als de prijzen stijgen, zoals de afgelopen jaren, pakt dat goed uit en kan het bedrijf de schade beperken.
Supermarkten verzetten zich tegen nieuwe koffieprijs
De derde manier is supermarkten en hun inkoopcombinaties prijsverhogingen opleggen. JDE Peet’s is machtig. Vraag dat maar aan de Nederlandse supermarkten die voor de tweede keer dit jaar overhoop liggen met het bedrijf. ‘Ik dacht dat we de strijdbijl hadden begraven,’ zei Michiel Muller, CEO van online supermarkt Picnic, eind juni in Het Financieele Dagblad.
Na moeizame onderhandelingen gingen supermarkten in maart akkoord met prijsverhogingen van circa 20 procent. Albert Heijn, Jumbo en Plus verkochten wekenlang geen Douwe Egberts-koffie. ‘Schrik niet als de gemiddelde supermarktprijs voor een kilo koffie dit jaar over de 20 euro gaat,’ schreef de Rabo kort erna in eerdergenoemd rapport.
Prijs voor Aroma Rood stijgt naar recordhoogte
Met de nieuwste prijsverhogingen die JDE Peet’s op 1 juli jongstleden oplegde, is dat gebeurd. Voor een doodnormaal pak filterkoffie Aroma Rood van Douwe Egberts van 500 gram is de adviesprijs nu 10,69 euro.
Vooralsnog houden supermarkten hun poot stijf. Everest, de Europese inkooporganisatie achter Jumbo en Picnic en supermarkten in Duitsland en Frankrijk, koopt geen koffie meer in bij JDE Peet’s.
De onderhandelingen lijken muurvast te zitten. Onder de nieuwe CEO, de Braziliaan Rafa Oliveira, wil JDE Peet’s zijn winstgevendheid in hoog tempo vergroten, liet het bedrijf onlangs weten. Volgens supermarkten is dat de voornaamste reden voor de prijsverhogingen, maar JDE Peet’s ontkent dat.
Van Joure naar wereldmerk: de oorsprong van Douwe Egberts
Voor het oer-Hollandse merk Douwe Egberts begon onder de vleugels van JDE Peet’s een nieuw hoofdstuk in een heel lange en zeker de laatste decennia roerige geschiedenis.
In 1753 openen Egbert Douwes en zijn vrouw Akke Thijsses in Joure hun kruidenierswinkel De Witte Os waar ze producten verkopen die ‘tot de genoegens van het dagelijks leven behoren’. Dat zijn koffie, thee, chocola en tabak.
Hun zoon Egbert verandert begin negentiende eeuw de bedrijfsnaam in Douwe Egberts. Omdat, zo wil het verhaal, hij ook buiten Joure is gaan leveren.
Douwe Egberts wordt een begrip. Na de expansie naar Utrecht introduceert het bedrijf spaarzegels – eerst (in 1925) op tabaksverpakkingen, later ook op koffieverpakkingen.
Die zegels – een subliem klantenloyaliteitsprogramma avant la lettre – groeien uit tot een fenomeen. In 1937 lanceert het bedrijf Pickwick-thee. De naam is geïnspireerd op het boek The Pickwick Papers uit 1837 van Charles Dickens.
Internationale groei en verkoop aan Sara Lee
Na de Tweede Wereldoorlog opent Douwe Egberts de eerste vestigingen in het buitenland, waaronder Frankrijk, Spanje, Denemarken en België. Met de slogan ‘Douwe Egberts koffie, lekkere koffie’ maakt het bedrijf in 1967 een van de eerste tv-reclames.
Eind jaren zeventig komt het bedrijf in handen van het Amerikaanse voedingsconcern Sara Lee. Onder leiding van de latere Philips-topman Cor Boonstra (1938-2025) worden door Sara Lee/DE onder meer Van Nelle (koffie, thee en tabak) en Duyvis (sauzen en nootjes) overgenomen. Van alle tabaksactiviteiten wordt in de jaren erna afscheid genomen.
Met Philips, waar Boonstra dan de baas is, introduceert het bedrijf in 2001 SENSEO. ‘Ineens werd het mogelijk om slechts één kopje koffie per keer te zetten,’ meldt de website van Douwe Egberts, ‘en kon iedereen z’n eigen favoriete koffiepadvariant kiezen!’
In 2011 wordt het eerste D.E Café geopend, in Leeuwarden. Daarvan zijn er nu zeventien in Nederland.
JAB bouwt koffie-imperium rond Douwe Egberts
Dat jaar komt er een einde aan de verbintenis met Sara Lee. Douwe Egberts is nooit weggeweest uit Nederland, maar wordt weer een volledig Nederlandse onderneming.
Onder de naam D.E MASTER BLENDERS 1753 gaat het in de zomer van 2012 in Amsterdam naar de beurs. Lang duurt dat niet, want ruim een jaar later wordt het bedrijf overgenomen door een consortium van buitenlandse investeerders onder leiding van JAB, eigendom van de Duitse familie Reimann, die steenrijk is geworden in de chemie.
JAB is een koffie-imperium aan het bouwen en heeft veel meer belangen in bedrijven, waaronder het Duitse Jacobs. Dat wordt als eerste samengevoegd met D.E MASTER BLENDERS 1753 – tot Jacobs Douwe Egberts (JDE). Eind 2019 fuseert het met een andere onderneming van JAB, het Amerikaanse Peet’s Coffee.
Een half jaar later krijgt dat JDE Peet’s een beursnotering in Amsterdam. Tweederde van de aandelen is nog steeds in handen van JAB, de rest is vrij verhandelbaar.
Internationaal topmanagement stuurt JDE Peet’s aan
De samenstelling van het bestuur is zeer internationaal. De hoogste managers zijn vrijwel zonder uitzondering gepokt en gemazeld in de industrie van de fast-moving consumer goods, zoals dat heet.
Van het twaalfkoppige leiderschapsteam komen er vier uit Nederland. CEO Oliveira trad in november 2024 aan. Hij maakte carrière bij The Kraft Heinz Company.
Van de tien commissarissen (non-executives) zijn er twee Nederlands. De president-commissaris (chairman) is de Duitser Peter Harf. Zoals meer commissarissen van JDE Peet’s komt hij uit de gelederen van meerderheidsaandeelhouder JAB. Harf was lang CEO van Coty, een groot Amerikaans cosmeticabedrijf dat grotendeels in handen is van JAB.
In Utrecht, tussen de woonwijken, wordt intussen nog volop koffie gebrand. JDE Peet’s meldt trots op zijn website dat de oorsprong van het bedrijf teruggaat naar 1753, naar Egbert Douwes, middenstander te Joure.
Pas 142 jaar later, in 1895, opende Johann Jacobs in het Duitse Bremen zijn eerste winkel. En nog eens 71 jaar later, in 1966, begon Alfred Peet met zijn onderneming in Berkeley, Californië.