Een activistische aandeelhouder wil Shell opsplitsen in een ‘vies’, en een ‘groen’ bedrijf. Het is het zoveelste teken dat het ooit oppermachtige Shell moet vechten om de regie over zijn eigen toekomst te behouden.
1. Wat wil deze aandeelhouder?
Third Point heeft het afgelopen halfjaar onder de radar een aandelenbelang opgebouwd in Shell. Nu is het tijd voor het tweede deel van zijn strategie: rumoer veroorzaken, in de hoop dat Shell gaat luisteren. Het Amerikaanse hedge fund denkt dat de koers veel te laag is, omdat Shell veel te veel dingen tegelijk wil doen. Het bedrijf wil aandeelhouders een royaal dividend geven, maar ook geld steken in duurzaamheid. Shell wil boren naar olie en gas, maar ook windmolens bouwen en groene waterstof produceren. Splitsen is daarom het devies van Third Point.
Een deel van Shell zou moeten bestaan uit grofweg het boren naar olie en het verwerken daarvan in raffinaderijen en in chemicaliën (zoals in Pernis en Moerdijk gebeurt). Het andere, ‘groene’ deel bevat dan de gasactiviteiten, hernieuwbare energie en de marketing (het klantdeel). In Nederland heeft gas een slechte naam, maar de Amerikaanse belegger ziet het als een cruciale tussenstap naar een duurzamere wereld.
2.Maakt het Third Point-voorstel een kans?
Ooit was Shell oppermachtig. Het was zoveel waard op de beurs, dat niemand er ook maar aan dacht om het op te kopen. En een aandelenbelang opbouwen, om proberen genoeg stemmen bij elkaar te krijgen voor een grote verandering, was ook onbegonnen werk. Het overgrote deel van de aandeelhouders was dik tevreden met hoe het ging, omdat er een mooi dividend werd uitgekeerd.
Lees ook dit artikel: Kritisch Kapitaal. Aandeelhouders spreken zich steeds vaker uit tegen bonussen en voor het klimaat
Maar nu is dat heel anders. Het Nederlandse Follow This dwingt aandeelhouders al jaren om te stemmen over resoluties om Shell duurzamer te maken. In het begin was dat kansloos, maar bij de laatste aandeelhoudersvergadering stemde 30 procent voor zijn voorstel. Aandeelhouders krijgen dus meer te zeggen. Zij nemen niet langer genoegen met een dividendbelofte, maar verwachten meer.
Shell-topman Ben van Beurden zei onlangs nog dat het cruciaal is dat Shell alles onder één dak blijft doen. Zo bouwt Shell op het raffinageterrein van Pernis een biokerosinefabriek. En bij diezelfde raffinaderij loopt een groot waterstofproject, met CO2-afvang. Als de raffinaderij met het ‘vieze’ deel meegaat, waar breng je dan de CO2-neutrale waterstof en de CO2-afvang onder? En ‘Shell-fossiel’ zal natuurlijk niet blij zijn als een vliegtuig-, of vrachtwagenklant overstapt naar ‘Shell-groen’. Maar als dat in één bedrijf zit, maakt het weinig uit.
3. Wat vinden andere aandeelhouders?
Dat is afwachten. Aandeelhouders die altijd puur voor het financiële rendement in Shell hebben gezeten, zouden er wel van gecharmeerd kunnen zijn. Third Point betoogt dat eigenlijk alle toekomstige waarde van Shell in het ‘groene’ deel zit. Je krijgt dan als het ware de dividenduitkeringen van het fossiele Shell er gratis bij. En mensen met gewetensbezwaren kunnen het fossiele aandeel dumpen en met een gerust hart belegd blijven in het groene Shell.
Lees ook dit interview dat EW eerder had met Shell-ceo Ben van Beurden: ‘Wij gaan een heel ander verhaal houden’
De ‘groene’ aandeelhouders zijn verdeeld. Follow This-oprichter Mark van Baal lijkt zich achter Ben van Beurden te scharen. Zijn strategie is altijd geweest dat het klimaat erbij gebaat is als Shell de opbrengsten uit zijn fossiele tak investeert in duurzame energie. Splits de twee, en die strategie valt in duigen.
Maar een minstens zo prominente actieve ‘groene’ aandeelhouder zit meer op de lijn van Third Point. Chris James richtte Engine no1 op, de groene activistische aandeelhouder die bij Shells Amerikaanse concurrent Exxon drie ‘groene’ bestuurders wist te benoemen. Hij zei twee weken geleden nog in een paneldiscussie met Van Beurden dat het beter zou zijn om Shell op te splitsen. Centraal proberen om investeringsgeld goed te verdelen over oliewinning, raffinage, waterstof en CO2-afvang, is haast niet te doen. Verschillende bedrijven met één focus zouden het veel beter doen, is zijn mening. Hij heeft geen aandelen in Shell, maar misschien dat anderen zijn ideeën wel delen.
4. Heeft Shell zijn eigen toekomst nog wel in de hand?
Je zou haast denken van niet. Enkele jaren geleden bleek dat zijn lobby in Den Haag tandeloos was geworden, toen er ophef ontstond over het feit dat Shell ondanks de miljardenwinsten geen winstbelasting betaalt in Nederland, zijn thuisland. De Tweede Kamer wrong zich – breed gedragen – in allerlei bochten om de wet zo aan te passen dat Shell alsnog belasting zou gaan betalen. Barbertje moest hangen.
In mei van dit jaar won Milieudefensie bovendien een belangrijke rechtszaak tegen Shell. Het concern moet meer doen om de uitstoot van broeikasgassen terug te dringen.
Eerder deze week kondigde ambtenarenpensioenfonds ABP, de grootste van het land, aan om al zijn fossiele beleggingen te verkopen. Ook zijn belang van 431 miljoen euro in Shell. ABP heeft veel minder dan 1 procent van alle aandelen Shell in handen, maar de stap is ook symbolisch: meer en meer aandeelhouders gaan zich richten op duurzaamheid en trekken hun handen af van fossiele bedrijven.
Shell schuurt dus aan alle kanten op tegen zijn juridische, financiële en politieke grenzen. Maar verslagen is het concern nog zeker niet. Eerder dit jaar maakte Shell bekend zijn schalieolie- en gasactiviteiten in Amerika (Permian) te verkopen. Het was een belangrijke tak van Shell, maar ook een die maatschappelijk onder vuur ligt.
En er is nog wat ballast die Shell overboord zou kunnen gooien om zijn imago op te poetsen. Zoals de omstreden oliewinning in Nigeria. Of – wie weet – topman Ben van Beurden zelf, die nu weliswaar de draai maakt naar een ‘net zero emissions‘-bedrijf, maar die ook decennialang een olie- en gasman was die vijf jaar geleden nog zei: ‘Ik pomp alles op wat ik op kan pompen.’
Door de meest omstreden activiteiten af te stoten, komt er wellicht meer aandacht voor de nieuwe activiteiten die Shell opzet, of wil opzetten. Zoals het grootschalige plan voor groene waterstof uit een gigawindpark op de Noordzee. Het op grote schaal opvangen en opslaan van CO2 onder diezelfde Noordzee. Een biobrandstoffabriek van honderden miljoenen euro’s om vliegtuigen en vrachtwagen zich groen te laten verplaatsen. En wellicht zelfs het per 2030 CO2-negatief maken van de grootste raffinaderij van Europa, die in Pernis.