Tegen de wens van adviseurs, bondgenoten, Republikeinen én partijgenoten houdt Biden vast aan het ultimatum dat de Taliban de Verenigde Staten hebben gesteld, schrijft Robbert de Witt. Hij wil de pleister er snel aftrekken – alsof ‘Afghanistan’ daarmee is te vergelijken.
En zovelen in Europa dachten nog dat het dit jaar helemaal anders zou worden. Als de Amerikaanse president Donald Trump eenmaal weg zou zijn, kon de trans-Atlantische band eindelijk worden hersteld.
Robbert de Witt (1978) is redactiechef bij EW. Hij blogt wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.
De eerste zeven maanden leek alles ook weer koek en ei. Trumps opvolger Joe Biden toonde zich van meet af aan mild tegenover Europa – denk aan de Duitsers en hun omstreden gaspijpleiding Nord Stream 2. Zij mochten daarmee doorgaan. Ook omdat Biden China als grootste internationale probleem ziet en daarvoor zoekt hij, in tegenstelling tot Trump, bondgenoten. Je kunt zeggen dat ook voor Biden nog steeds het Amerikaanse belang vooropstaat, maar dat hij inschat dat hij daarvoor vrienden nodig heeft. Elke regeringsleider heeft echter de plicht om de nationale belangen te dienen.
Geen Amerikaan zal nu ‘told you so’ roepen
Toch was het in de afgelopen weken flink slikken voor de Europeanen. Immers, zoals Trump niet met zijn bondgenoten had overlegd over zijn besluit de Amerikaanse militairen terug te trekken uit Syrië, had Biden dat niet gedaan met betrekking tot Afghanistan. Terwijl zijn militaire adviseurs hem ongetwijfeld hadden verteld dat een Amerikaanse aftocht ook een aftocht zou betekenen voor de landen die de afgelopen twintig jaar zij aan zij met de Amerikanen hebben gevochten.
Die bondgenoten blijken bovendien niet in staat zelfstandig hun aftocht te regelen. Dat is allereerst een gevolg van inderdaad achterblijvende defensie-investeringen – hoewel natuurlijk geen Amerikaan het gepast zou vinden om nu smalend ‘told you so’ te roepen, we hebben jullie gewaarschuwd.
Tevergeefs inpraten op Biden
Geconfronteerd met Bidens besluit de terugtrekking koste wat het kost door te zetten, probeerden verscheidene regeringsleiders hem te overreden de einddatum, 31 augustus, op te schorten. Dan zouden meer bevriende Afghanen uit Talibanland kunnen worden opgehaald. Op de G7-top praatten met name de Britse premier Boris Johnson en de Duitse bondskanselier Angela Merkel die op Biden in. Tevergeefs.
Lees ook Hoogleraar Militair Operationele Wetenschappen Frans Osinga over het drama in Afghanistan: voorspeld tragisch einde van een missie te ver
Inmiddels is Johnson zo gefrustreerd dat hij, blijkens de doorgaans betrouwbare krant The Independent, tegen zijn medewerkers zou hebben geroepen: ‘We were better off with Trump!’ – met Trump waren we beter af. Voor de Britten is het allemaal extra pijnlijk omdat zij de afgelopen twintig jaar nadrukkelijker dan elk ander land schouder aan schouder stonden met de Verenigde Staten. Premier Tony Blair werd om die reden in eigen land honend ‘Bush’s poedel’ genoemd. Na de Verenigde Staten verloor het Verenigd Koninkrijk de meeste soldaten in Afghanistan, ruim 450.
Amerika wil 31 augustus weg wegens risico op aanslagen
En nu zijn de Britten zacht gezegd teleurgesteld in de Amerikaanse vrienden. De BBC spreekt inmiddels van de ‘not so special relationship’, beide landen hebben niet langer een hechte band. Want Biden gaf tijdens de G7-top niet toe aan de dringende oproep van Johnson en Merkel: 31 augustus is de deadline, en die blijft staan. Als reden geeft hij het groeiende risico dat er aanslagen worden gepleegd op Amerikaans militair personeel.
Vreemd, want inmiddels lijkt Biden de enige te zijn die vasthouden aan de 31ste een goed idee vindt. Republikeinen én Democraten, zijn partijgenoten, spuien kritiek op het feit dat de president niet bereid is de deadline indien nodig op te schuiven. De Republikeinse leider in het Huis van Afgevaardigden riep Biden op: ‘Vergeet de datum, los het probleem op! Zorg dat iedere Amerikaan weg is, en dan is dát de dag van vertrek!’
Amerikaanse politici suggereren dat de president zich laat gijzelen door de Taliban, met wie zijn regering immers een afspraak heeft gemaakt. En de Taliban hebben deze week twee keer gewaarschuwd dat er ernstige consequenties zullen zijn als Biden zich daar niet aan houdt.
Biden moet zich houden aan ultimatum moslimextremisten: dat steekt
Dat de president van de Verenigde Staten zich moet houden aan het ultimatum gesteld door een moslimextremistische groepering uit een van de armste en minst ontwikkelde landen op aarde, steekt Amerikanen inmiddels het meest.
Meer van Robbert de Witt over dit onderwerp: Wat het Westen ook doet, het is nooit goed
Christine Fair, een politicoloog die diverse keren met Biden heeft gesproken over zijn politieke strategie in Afghanistan, zei het zo: ‘Biden doet precies wat hij wil: de pleister er zo snel mogelijk aftrekken.’ Een vergelijking die lekker klinkt, maar veel te simplistisch is voor zo’n complexe militaire operatie. Behalve dat het in beide gevallen pijn doet.