Jarenlang ruzieden Amerika en Duitsland over Nord Stream 2, maar die twist is nu bijgelegd in een diplomatiek akkoord: Amerika staakt het verzet tegen de omstreden nieuwe gaspijpleiding van Rusland naar Duitsland. Het laatste deel zal spoedig worden voltooid.
De 1.200 kilometer lange pijpleiding ligt naast de bestaande gaspijp door de Oostzee, Nord Stream. Zodra nummer 2 operationeel is, kan er twee keer zoveel gas van Siberië naar Duitsland worden gepompt, 110 miljard kubieke meter per jaar.
Verenigde Staten houdt troostprijs over aan gascompromis
Sinds 2015 vormt de aanleg van de gasleiding een splijtzwam tussen Duitsland en de Verenigde Staten. Barack Obama, Donald Trump en de huidige Amerikaanse president Joe Biden, alle drie zagen ze niets in de pijp die Duitsland tot een belangrijk gasknooppunt maakt in Europa, de Russische invloed op de Europese energievoorziening vergroot, en de Amerikaanse bondgenoot Oekraïne buitenspel zet.
Nord Stream 2: gasruzie nadert kookpuntWaarom is de peperdure gaspijpleiding zo’n probleem voor de Amerikanen en veel Europese landen? Waarom houdt Duitsland er toch aan vast? Lees het in dit verhaal
Dat Biden het Amerikaanse verzet tegen de aanleg nu staakt, is niet vreemd: van de 1.200 kilometer is minder dan 100 kilometer nog in aanbouw. De rest is klaar. Door het sluiten van een diplomatiek akkoord houdt Biden er nog enkele troostprijzen aan over. In een verklaring zeggen Duitsland en de Verenigde Staten samen omgerekend zo’n 59 miljoen euro te zullen investeren in duurzame energie-infrastructuur in Oekraïne. Daarnaast belooft Duitsland zich in te zetten voor het Driezeeëninitiatief, de rondetafelgesprekken tussen de twaalf EU-lidstaten die grenzen aan de Baltische Zee, Zwarte Zee en Adriatische Zee.
Vooral Oekraïne wordt benadeeld door Nord Stream 2
Ook zullen de Verenigde Staten en Duitsland proberen Oekraïne te compenseren voor de ruim 2 miljard euro die Rusland nu jaarlijks betaalt voor gasdoorvoerrechten. Door de aanleg van Nord Stream 2 is Kiev plots niet langer cruciaal in het op temperatuur houden van Europa in de winter. In 2009 bleek die afhankelijkheid nog toen Rusland de gaskraan dichtdraaide en delen van Centraal-Europa en de Balkan tijdens een koude winter zonder gas kwamen te zitten.
Voor Duitsland betekende die winter een keerpunt. Het wilde niet langer afhankelijk zijn van het wispelturige Oekraïne. Bovendien bezweren de Duitsers dat Rusland niet nog meer wordt gespekt dan nu al het geval is: de Duitsers zullen niet meer gas afnemen van de Russen, alleen de aanvoerroute wordt verlegd.
Afwachten hoe de gasleiding in de praktijk zal werken
Lees ook: Russische gaspijp splijt het westen
Toch zijn niet alleen Oekraïne en de Verenigde Staten door de nieuwe gasroute voor het hoofd gestoten. Veel voormalige Oostbloklanden noemen de Duits-Russische gasleiding een schande. De Baltische staten Estland, Letland en Litouwen vrezen schade aan de ecosystemen in de Oostzee. In Polen zijn zelfs vergelijkingen gemaakt met de Tweede Wereldoorlog, toen Rusland en Duitsland in het geheim afspraken om Polen te verdelen. De Poetin-gezinde extreem-rechtse partij Konfederacja noemt Nord Stream 2 de ‘Molotov-Ribbentrop-pijpleiding’.
Door het akkoord zal de gasruzie tussen Duitsland, de Verenigde Staten, Oekraïne en de voormalige Oostbloklanden bekoelen. In het akkoord belooft Duitsland tegen Rusland te zullen optreden als het de energiebevoorrading als wapen inzet. Met die verzekering zullen Oekraïne en Oost-Europa genoegen moeten nemen. Daarmee is het acute gevaar van de gasruzie weliswaar geweken, maar een kleine vonk kan de diplomatieke ruzie weer doen oplaaien.