Europeanen die meehuilen over het onderdrukken van kiezers in Amerika

15 oktober 2020Leestijd: 3 minuten
Is er sprake van voter suppression in Amerika? Foto: AFP.

Het inperken van de vaak erg ruime mogelijkheden om te stemmen in de Verenigde Staten wordt ook door sommige Europese journalisten ‘voter suppression‘ genoemd, ‘onderdrukking’, schrijft Robbert de Witt. Wat zegt dat over de verkiezingen in het veel strengere Europa?

Wat betreft de verkiezingen lijken de Verenigde Staten meer op India dan op een Europees land als Frankrijk. Want net als in het enorme India worden ook de Amerikaanse verkiezingen niet op één dag gehouden. Het moet één van de grootste misvattingen over de Amerikaanse presidents- en Senaatsverkiezingen zijn: dat die zich afspelen op 3 november. Ze zijn namelijk allang begonnen.
Aan het begin van deze week hadden al tien miljoen Amerikanen hun stem uitgebracht. Dit jaar is dat uitzonderlijk veel en dat heeft natuurlijk alles te maken met de corona-pandemie. Kiezers willen liever niet in de rij staan voor het stemlokaal. Maar ook in andere jaren hebben miljoenen Amerikaanse burgers al een ‘ballot’ ingevuld voordat de verkiezingsdag is aangebroken.

Robbert de Witt (1978) is Buitenlandredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij blogt wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.

‘Voter suppression’ klinkt meteen als een zeer zware aantijging

Bovendien zijn ook na het sluiten van de stembureaus de verkiezingen nog niet voorbij. Wanneer dan wel? Niemand die het precies weet. Al weken is er discussie over. Het draait om de vraag of stemmen die per post worden uitgebracht en (ver) na 3 november binnenkomen, nog mogen worden meegeteld.

Nu worden in staten met een liberale wet, zoals Californië, overal speciale brievenbussen neergezet waarin kiezers hun stembiljet kwijtkunnen. Die worden dan weer naar postkantoren gebracht. Republikeinen plaatsen die bijvoorbeeld bij wapenwinkels, kerken en tankstations. Democratische actiegroepen vechten dit weer aan bij de rechter. In staten als Ohio en Texas zijn het dan weer de Republikeinen die het aantal tijdelijke stembussen willen beperken, om te voorkomen dat Democraten daar hun eigen achterban bevoordelen.

Uitspraken van rechters en initiatieven van politici die zulke mogelijkheden om te stemmen aan banden leggen, worden in de Verenigde Staten al snel ‘voter suppression’ genoemd: onderdrukking van het stemrecht. Dat klinkt meteen als een zeer zware aantijging, want wie kiezers de mogelijkheden om te stemmen ontneemt, valt de wortels van de democratie aan. Tenminste, dat is de suggestie.

Blijf in het spannende verkiezingsjaar op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in Washington en de Verenigde Staten:Meld u aan voor onze wekelijkse Amerika-nieuwsbrief>

Meer voorbeelden van onderdrukking

Dit jaar draait deze vermeende onderdrukking vooral om het stemmen per post. In eerdere jaren ging het vooral om eisen die werden gesteld aan de kiezers. Zo proberen in veel staten Republikeinse politici strengere eisen in te voeren voor kiezers die zich willen laten registreren – je moet je als kiezer eerst in een kiesdistrict laten registreren voordat je mag stemmen. Veel Republikeinen willen dat daarvoor een geldig identiteitsbewijs, met foto, verplicht is.

Maar op veel plekken in de Verenigde Staten is dat niet vereist. En Democraten zien in zo’n nieuwe eis een poging om hun achterban het stemmen te ontzeggen – ‘voter suppression’ dus. Want hun kiezers zijn vaker arme Amerikanen, of zwarte Amerikanen die helemaal niet beschikken over een identiteitsbewijs.

Er zijn meer voorbeelden: Republikeinen willen ‘early voting’, vroeg stemmen, aan banden leggen. Ook de mogelijkheden om iemand anders een volmacht te geven, liggen onder vuur van rechts Amerika. Partijen in de Verenigde Staten hebben er baat bij om de stemmogelijkheden voor aanhangers van de politieke tegenstander te beperken. In zoverre is ‘voter suppression’ geen verzinsel.

61 vormen van ‘voter suppression’

Maar tegelijk zijn de mogelijkheden om te stemmen in de Verenigde Staten veel ruimer dan in andere democratieën. In Europese landen kun je niet stemmen zonder geldig identiteitsbewijs en is schriftelijk stemmen veel ongebruikelijker, net als stemmen op een andere dag dan de verkiezingsdag. Of wat te denken van deze lijst van een linkse Amerikaanse actiegroep met liefst 61 vormen van ‘voter suppression’?

Meer over dit onderwerp: Zal stemmen per post tot chaos leiden?Post

Als je het inperken van deze wel erg ruime mogelijkheden in de Verenigde Staten ‘onderdrukking’ noemt – zoals ook sommige Europese journalisten doen, in navolging van de Democraten – wat zegt dat dan over de verkiezingen in het veel strengere Europa? Dan kun je alleen maar concluderen dat alle kiezers in Europa ernstig worden onderdrukt.

Al te snel meehuilen als het over kiezersonderdrukking in de Verenigde Staten gaat, is daarom onzinnig.