De feiten: Frankrijk en VK beloven Europa nucleaire bescherming
Aan grote woorden geen gebrek eind vorige week, na het nucleaire akkoord tussen het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk. Het zou gaan om een historische deal tussen de twee landen, die naast Rusland de enige kernmachten zijn op het Europese continent.
Het akkoord werd getekend aan het eind van een driedraags staatsbezoek van de Franse president Emmanuel Macron aan het Verenigd Koninkrijk. Daar sprak hij onder meer de Britse premier Keir Starmer en koning Charles. Het was het eerste staatsbezoek van een Europese regeringsleider sinds de Brexit.
Op Northwood, een militair hoofdkwartier in Londen, spraken Macron en Starmer vergaande samenwerking af over de inzet van hun kernwapens. ‘Onze wapens bestaan om de meest extreme dreigingen af te schrikken, voor de veiligheid van onze landen en vitale belangen.’
Bij elke denkbare ‘extreme dreiging’ tegen Europa worden ook het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk geraakt, denken de twee landen.
Gezamenlijke stuurgroep
De nucleaire wapens blijven onder nationaal bevel staan. Wel trekken de Britten en Fransen samen op om andere Europese landen zonder kernwapens te beschermen. Er komt een gezamenlijk nucleaire stuurgroep om hun nucleaire beleid en doctrines meer op één lijn krijgen.
Het is nog afwachten wat er concreet, buiten deze stuurgroep om, gaat gebeuren. Daarover gaan de twee landen verder in gesprek.
EW’s visie: Nucleaire samenwerking versterkt Europa
De geopolitieke werkelijkheid veranderde de afgelopen maanden snel voor Europa. De Amerikanen staan nog altijd garant voor de veiligheid van Europa. Maar die garanties ogen zwakker en komen met veel kanttekeningen. Het trans-Atlantische bondgenootschap is niet meer zo hecht als in de vorige eeuw.
Dat betekent niet dat Europa zich moet losweken van de Verenigde Staten. Wel moet het anticiperen op een kleinere rol van de Amerikanen als het gaat om de Europese veiligheid.
Zo moet Europa als geopolitieke dwerg snel op eigen benen proberen te staan. Met deze nieuwe stap tonen de Britten en de Fransen daarin verantwoordelijkheid te willen nemen.
Voordelen van een nucleaire paraplu
Het gezamenlijk uitklappen van een nucleaire paraplu draagt bij aan de afschrikking die uitgaat vanuit de twee Europese kernmachten, en daarmee aan een onafhankelijker Europa.
Het voorkomt bovendien de drang bij Europese landen als Polen om zelf kernwapens te ontwikkelen.
Ook bindt het de Britten weer een stukje meer aan het continent. Dat is van groot belang, want naast kernwapens hebben zij ook een van de grootste legers van Europa.
Verdere verdieping: Starmer en Macron prijzen akkoord, Rusland reageert fel
Keir Starmer was in zijn nopjes na de ondertekening van het akkoord. ‘Er is geen groter bewijs van het belang van de relatie tussen deze landen,’ zei de Britse premier. ‘Onze vijanden zullen nu weten dat elke grote dreiging jegens dit continent op een reactie van deze twee landen kan rekenen.’
Volgens de Franse president Emmanuel Macron ‘geeft het akkoord een belangrijk signaal af aan zowel onze bondgenoten als onze rivalen’. Macron voegde daaraan toe dat de samenwerking losstaat van de oorlog in Oekraïne en het streven om dat land militair bij te staan bij een staakt-het-vuren.
Toch reageerde Rusland fel op het akkoord. ‘Dit past allemaal in de anti-Russische focus van het NAVO-beleid,’ zei viceminister voor Buitenlandse Zaken Sergej Rjabkov. Rusland zal het akkoord ‘meenemen in de militaire besluitvorming’.
Britten en Fransen zijn kleine kernmachten
Negen landen beschikken over kernwapens. Dat zijn naast het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk ook de Verenigde Staten, China, Rusland, India, Pakistan, Noord-Korea en Israël (al heeft dat land dit nooit erkend).
Het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, China, Rusland en de Verenigde Staten zijn ondertekenaars van het non-proliferatieverdrag. Daarin zeggen de landen te streven naar het inperken van hun nucleaire arsenaal en te voorkomen dat andere landen kernwapens ontwikkelen. De andere nucleaire naties hebben het verdrag niet ondertekend.
De Verenigde Staten en Rusland hebben de meeste kernwapens: ruim vijfduizend. Maar het aantal werkelijk inzetbare kernwapens verschilt. Net als de kracht per kernwapen.
China zou zo’n zeshonderd kernwapens hebben, evenveel als het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk bij elkaar. De andere kernmachten zouden er zo’n tientallen tot enkele honderden hebben.
NAVO-kenner Sven Biscop: ‘We staan niet voor een keuze tussen welvaartsstaat of defensie’