De leider van het machtigste land ter wereld heeft toegegeven dat de CIA verdachten heeft gemarteld. Hoewel de definitie discutabel is en Barack Obama’s houding wel erg laconiek, is zijn openheid uiteindelijk een bewijs van kracht.
‘We tortured some folks.‘ We hebben wat lui gemarteld. Dat is een opmerkelijke uitspraak voor een staatshoofd, zeker voor de president van de Verenigde Staten.
Barack Obama sprak deze woorden vrijdag 1 augustus tijdens een persconferentie op het Witte Huis. Het ging over verhoormethodes van de inlichtingendienst CIA, vlak na de aanslagen van 9/11.
Tijdens zijn verkiezingscampagne in 2008 had Obama dat ook al gezegd, en zelfs als president sprak hij al eens van martelingen. Maar nooit zo openlijk als nu.
Heilige verontwaardiging
De aanleiding was het 6.300 pagina’s tellende rapport van de inlichtingencommissie in de Senaat over die methodes dat waarschijnlijk nog deze week verschijnt. Over de inhoud van het rapport is felle strijd geleverd tussen de commissie en de CIA, die elkaar beschuldigen van neuzen in de zaken van de ander.
Obama zei er wel bij dat de Amerikanen niet in heilige verontwaardiging moeten ontsteken over het rapport. ‘Het waren barre tijden en er was ook veel schitterend werk verricht.’
Nationaal schandaal
Het rapport zal zeker een politieke twistappel worden: de Republikeinen spreken van verspild geld en Liz Cheney, dochter van de voormalige vicepresident Dick Cheney, zelfs van een nationaal schandaal.
En het debat over de definities zal weer oplaaien. Is waterboarding, waarbij de gedetineerde de indruk krijgt dat hij verdrinkt, nu martelen of niet? Schrijver Christopher Hitchens, beslist geen vriend van links, heeft het zelf ‘geprobeerd’ en kwam tot de eenduidige conclusie dat deze waterbehandeling wel degelijk martelen was.
Voor 9/11 werd waterboarding beschouwd als martelen, toenmalig president George W. Bush en zijn rechterhand Dick Cheney bepaalden dat die classificatie niet langer geldig was.
Ongepast
De belangrijkste vraag is of het opportuun was dat Obama over martelen sprak. De laconieke manier waarop (‘tortured some folks‘) verdient, zeker voor een man van het woord als Obama, geen schoonheidsprijs en dat terwijl ze in Amerika zo rijk zijn aan eufemismen – enhanced interrogation techniques bijvoorbeeld. Gebruik van een eufemisme was ook ongepast geweest trouwens.
Uiteindelijk is het een bewijs van kracht dat je als leider van het nog steeds machtigste land ter wereld zaken waar de ‘Amerikaanse waarden’ zijn geschonden, tegen het licht van de openbaarheid durft te houden.