Brexit is een feit: feest, berusting en nog een hoop te doen

Vrijdagnacht 31 januari is de Brexit een feit: de Britten verlaten dan definitief de Europese Unie (EU). Voor- en tegenstanders van de uittreding van het Verenigd Koninkrijk komen op diverse plaatsen in het land bijeen om stil te staan bij het historische moment. Toch verandert er praktisch niet direct veel door het afscheid. Wat staat de Britten te wachten?

Uitzwaaifeesten en champagne, maar geen vuurwerk

Het is geen nationale feestdag, maar toch komen Britten vrijdag en zaterdag op diverse plekken samen om te vieren dat het vertrek uit de EU eindelijk definitief is. Zo zouden er uitzwaaifeesten worden georganiseerd en drinken Britten om middernacht champagne.

De Britse regering laat een klok projecteren op Downing Street 10, het adres van de ambtswoning van de premier, de Britse vlag is in projectie te zien op regeringsgebouwen en deze wappert ook veelvuldig op The Mall, de laan tussen Buckingham Palace en Trafalgar Square in Londen.

Daarnaast houdt politicus Nigel Farage, groot voorstander van de Brexit, een feest op Parliament Square in Londen. De verwachting is dat zo’n vijftien- tot twintigduizend Britten samen met Farage zullen vieren dat het Verenigd Koninkrijk eindelijk geen lidstaat meer is van de Europese Unie.

Toch houdt de regering ook rekening met de tegenstanders van de Brexit. Zo wordt er geen vuurwerkshow georganiseerd. De regering wil de tegenstanders niet te veel inwrijven dat een Brexit is behaald. Bovendien blijkt uit onderzoek dat zeker 80 procent van de Britten het moment gewoon aan zich voorbij laat gaan:

EU laat vertrek Britten stilzwijgend voorbijgaan

In Brussel proberen ze het vertrek van de Britten ook zonder al te veel aandacht voorbij te laten gaan. Alle Europees Commissarissen hebben de opdracht gekregen hun mond te houden over de Brexit. Zo was Frans Timmermans (PvdA), vicevoorzitter van de Europese Commissie, niet te zien in Nederlandse talkshows.

Ook het weghalen van de Union Jack, de Britse vlag, bij Europese instellingen moet onopgemerkt blijven. Het is de bedoeling dat de vlag in de nacht van vrijdag op zaterdag overal is verdwenen. Hoe de EU dat wil doen, is niet duidelijk, maar de kans is groot dat Britse media een oogje in het zeil houden.

Op vrijdagochtend 11.00 uur hielden de voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Raad Charles Michel en David Sassoli, voorzitter van het Europees Parlement, wel een persconferentie. ‘We willen een zo hecht mogelijke relatie met het Verenigd Koninkrijk,’ zei het drietal. Ook benadrukten de drie Europese leiders dat ‘de komende maanden beslissend zijn voor de relatie tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk, waarbij de EU in de onderhandelingen eensgezind haar belangen zal verdedigen’.

Britse europarlementariërs van de Brexit Party lieten hun vertrek in Brussel in elk geval niet onopgemerkt voorbijgaan. In een speech deelde hun leider Farage een laatste sneer uit aan Brussel: ‘Geen contributie meer, geen Europees Hof en geen Guy Verhofstadt. Ik weet dat jullie het liefst onze nationale vlag zouden verbannen, maar wij wuiven jullie er vaarwel mee.’

Vervolgens stonden zijn fractiegenoten op en zwaaiden uitbundig met Britse vlaggetjes:

Een jaar lang onderhandelen voor een stabiele relatie

Ondanks het definitieve afscheid is op papier nog lang niet alles geregeld. Het komende jaar gaat het Verenigd Koninkrijk een transitieperiode in. Deze duurt in elk geval tot 31 december 2020 en is bedoeld voor onderhandelingen tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk.

Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) twitterde vrijdagochtend:

De verwachting is dat de onderhandelingen net zo stroef zullen verlopen als die over het uittredingsakkoord. Zo zijn er geen concrete handelsafspraken en moeten er plannen komen voor de grens tussen Ierland en Noord-Ierland. Ook zijn de Britten de EU geld verschuldigd. Zo moeten ze nog bijdragen aan de lopende EU-begroting.

Tijdens de transitieperiode hebben de Britten niks meer te zeggen in Brussel, maar zijn ze nog wel gebonden aan de EU-regelgeving – ook zijn alle 73 Britse europarlementariërs vertrokken. Nederland krijgt daardoor drie extra zetels in het Parlement, maar verliest wel een trouwe bondgenoot.

Nederlanders merken voorlopig weinig van de Brexit

Komend jaar zal het Verenigd Koninkrijk ook onderhandelen over nieuwe douaneregels. Nu kunnen Britten in andere EU-lidstaten een verblijfsvergunning aanvragen. Ook kunnen ze tijdens de transitieperiode nog vrij door de EU reizen. Het ziet ernaar uit dat als ze geen EU-paspoort hebben van een ander land, dit vanaf 1 januari 2021 niet meer mogelijk is.

Ook voor Nederlanders (en andere EU-burgers) is het gewoon mogelijk om naar het Verenigd Koninkrijk te reizen, of er zelfs te blijven wonen. Als iemand aan het eind van de transitieperiode minstens vijf jaar in het Verenigd Koninkrijk heeft gewoond, kan diegene een settled status aanvragen. Als iemand er korter dan vijf jaar woont, is het mogelijk een pre-settled status aan te vragen. Daarmee is het mogelijk tot vijf jaar te blijven werken en wonen in het Verenigd Koninkrijk. Het is nog niet duidelijk hoe emigreren naar het schiereiland er na de transitieperiode gaat uitzien. Ook dat wordt komend jaar behandeld.